Đề thi môn Lịch sử Lớp 10 - Kỳ thi chọn học sinh giỏi THPT - Năm học 2009-2010 - Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi môn Lịch sử Lớp 10 - Kỳ thi chọn học sinh giỏi THPT - Năm học 2009-2010 - Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc (Có đáp án)

1. SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC KÌ THI CHỌN HSG LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2009-2010 ——————— ĐỀ THI MÔN: LỊCH SỬ ĐỀ CHÍNH THỨC Dành cho học sinh các trường THPT Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề ————————— Câu 1 (2,5 điểm) Trình bày những đặc trưng về kinh tế, xã hội của các quốc gia cổ đại phương Tây. Tính chất điển hình của chế độ chiếm nô ở các quốc gia này được thể hiện như thế nào? Câu 2 (1,5 điểm) Phân tích vai trò của những phát kiến lớn về địa lí thế kỉ XV-XVI. Câu 3 (2,5 điểm) Hoàn cảnh ra đời, thành tựu chính và ý nghĩa lịch sử của phong trào Văn hóa Phục hưng. Câu 4 (2,0 điểm) Trong thời Bắc thuộc nhân dân ta đã gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc như thế nào? Tại sao trong thời Bắc thuộc ta mất nước nhưng không mất dân tộc? Câu 5 (1,5 điểm) Phân tích nguyên nhân thắng lợi của các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông- Nguyên ở thế kỷ XIII. Hết Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm Họ và tên thí sinh .Số báo danh
2. SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC KÌ THI CHỌN HSG LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2009-2010 ——————— HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN: LỊCH SỬ Dành cho học sinh các trường THPT không chuyên ————————— Câ Đáp án Điể u m 1 Trình bày những đặc trưng về kinh tế, xã hội của các quốc gia cổ đại phương 2,5 Tây. Tính chất điển hình của chế độ chiếm nô ở các quốc gia này được thể hiện như thế nào? 1. Kinh tế - Nông nghiệp: có phần hạn chế 0,25 - Thủ công nghiệp: rất phát đạt. Sản xuất thủ công nghiệp chia thành nhiều ngành nghề khác nhau ; Xuất hiện nhiều xưởng thủ công có quy mô khá lớn, chuyên sản xuất một mặt hàng có chất lượng cao 0,5 - Thương nghiệp: quan hệ thương mại được mở rộng; sản phẩm đem bán là rượu nho, dầu ô liu mua về là lúa mì, tơ lụa, hương liệu Hoạt động thương mại phát đạt đã thúc đẩy việc mở rộng lưu thông tiền tệ. Các thị quốc đều có tiền riêng của mình 0,5 2. Xã hội - Nô lệ: chiếm đa số, có vai trò chủ yếu trong sản xuất, không có chút quyền nào kể cả 0,25 quyền được coi là con người - Bình dân: là những người dân tự do, ít tài sản, tự sống bằng lao động của bản thân 0,25 - Chủ nô: là các chủ xưởng, chủ lò giàu có, có thế lực cả về kinh tế và chính trị 0,25 3. Tính chất điển hình - Số lượng đông đảo và vai trò quan trọng của nô lệ trong các hoạt động kinh tế thủ công nghiệp, thương nghiệp 0,5 2 Phân tích vai trò của những phát kiến lớn về địa lí thế kỉ XV-XVI. 1,5 - Đem lại cho con người những hiểu biết về con đường mới, vùng đất mới, dân tộc mới Bắt đầu hình thành một nền văn hóa thế giới 0,5 - Đem lại cho thương nhân châu Âu nguyên liệu quý giá, những kho vàng bạc khổng lồ Thúc đẩy thương nghiệp châu Âu phát triển 0,5 - Phát kiến địa lý là cuộc cách mạng thực sự trong lĩnh vực giao thông và tri thức 0,5 3 Hoàn cảnh ra đời, thành tựu chính và ý nghĩa lịch sử của phong trào Văn hóa 2,5 Phục hưng. 1. Hoàn cảnh ra đời - Bước vào thời hậu kỳ trung đại, bộ mặt kinh tế của các nước Tây Âu có nhiều thay đổi. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa hình thành từ trong lòng chế độ phong kiến. Khoa học- kỹ thuật có những tiến bộ giúp con người thoát khỏi tình trạng lạc hậu, nhận thức được bản chất của thế giới. 0,25 - Giai cấp tư sản ra đời song những thành tựu về văn hóa từ thế kỷ XI đến thế kỷ XIII không đáp ứng được nhu cầu của họ. Ngược lại, họ còn chịu sự ràng buộc bởi hệ tư tưởng khắt khe của giáo hội Thiên Chúa. Do vậy, giai cấp tư sản cần phải có hệ tư tưởng và nền văn hóa riêng để phục vụ cho đời sống tinh thần của mình, để đấu tranh với hệ tư tưởng lỗi thời của giáo hội và giai cấp quý tộc phong kiến đang cản trở sự phát triển của xã hội. 0,25 - Phong trào cải cách tôn giáo diễn ra mạnh mẽ, cuộc đấu tranh của nông dân diễn ra sôi nổi trở thành hậu thuẫn cho cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản chống lại quý tộc phong kiến và tăng lữ. 0,25 - Giai cấp tư sản nhìn thấy trong tinh hoa của nền văn hóa Hi Lạp, Rôma có những điều phù hợp với mình, nên đã phục hồi tinh hoa văn hóa cổ đại, đấu tranh để xây
3. dựng một xã hội dựa trên nhân bản và tự do, một nền văn hóa mới. Bắt đầu từ Italia, phong trào Văn hóa Phục hưng nhanh chóng lan rộng khắp các nước Tây Âu và trở thành trào lưu rộng lớn. 0,25 2. Thành tựu chính - Là bước nhảy vọt về văn hóa phong trào Văn hóa Phục hưng đã đạt được những thành tựu rực rỡ về mọi mặt, đặc biệt là văn học, nghệ thuật. + Văn học, nghệ thuật phát triển phong phú với sự nở rộ của các tài năng như Ra-bơ- le, Sếch-xpia, Xéc-van-téc, Lê-ô-na đơ Vanh-xi, Ra-pha-en, Mi-ken-lan-giơ-lô Bằng những tác phẩm của mình, họ đã lên án nghiêm khắc giáo hội Thiên chúa, tấn công vào trật tự phong kiến, đề cao giá trị con người và tự do cá nhân. 0,5 + Khoa học- kỹ thuật và triết học gắn liền với những cống hiến vĩ đại của Cô-péc- ních, Ga-li-lê, Đê-các-tơ, Bêcơn, góp phần vào việc xây dựng thế giới quan duy vật 0,5 3. Ý nghĩa - Phong trào Văn hóa Phục hưng là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại giai cấp phong kiến suy tàn. 0,25 - Phong trào Văn hóa Phục hưng đã đánh bại tư tưởng lỗi thời của chế độ phong kiến, góp phần quan trọng giải phóng tư tưởng tình cảm của con người khỏi sự kìm hãm và trói buộc của Giáo hội; đề cao những giá trị tốt đẹp của con người ; cổ vũ và mở đường cho sự phát triển cao hơn của văn hóa châu Âu và văn hóa của loài người. 0,25 4 Trong thời Bắc thuộc nhân dân ta đã gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc như 2,0 thế nào? Tại sao trong thời Bắc thuộc ta mất nước nhưng không mất dân tộc? - Nhân dân ta đấu tranh bền bỉ, kiên cường về mọi mặt để giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc làm thất bại âm mưu đồng hóa của các triều đại phương Bắc. Bảo tồn tiếng Việt, các phong tục tập quán 0,5 - Tiếp nhận những yếu tố tích cực, “Việt hóa” văn hóa Trung Hoa để đưa đến những chuyển biến tích cực, làm phong phú văn hóa dân tộc Việt về: tôn giáo, ngôn ngữ, văn tự 0,5 2. Thời Bắc thuộc ta mất nước không mất dân tộc - Trước đó ta đã có một nền văn minh đó là nền văn minh Văn Lang – Âu Lạc. 0,5 - Cuộc đấu tranh kiên cường, bền bỉ của nhân dân ta; những khoảng thời gian độc lập ;cộng đồng làng xóm vẫn là vương quốc riêng của người Việt 0,5 5 Phân tích nguyên nhân thắng lợi của các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược 1,5 Mông- Nguyên ở thế kỷ XIII. - Thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông- Nguyên gắn liền với sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc 0,5 - Thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông- Nguyên gắn liền với tinh thần hi sinh, quyết chiến quyết thắng của toàn dân ta mà nòng cốt là quân đội nhà Trần 0,5 - Lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông- Nguyên là một bộ chỉ huy với tài thao lược 0,5 (L­u ý: Trªn ®©y lµ nh÷ng néi dung c¬ b¶n khi lµm bµi häc sinh ph¶i ®Ò cËp tíi. Bµi viÕt ®ñ néi dung, chÝnh x¸c, l«gic th× míi cho ®iÓm tèi ®a) Hết