Đề thi thử vào Lớp 10 THPT môn Ngữ văn - Lần 6 - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Ngũ Đoan

Nội dung text: Đề thi thử vào Lớp 10 THPT môn Ngữ văn - Lần 6 - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Ngũ Đoan

1. UBND HUYỆN KIẾN THỤY ĐỀ THI THỬ VÀO LỚP 10 THPT ĐỀ THI KHẢO SÁT TRƯỜNG THCS NGŨ ĐOAN NĂM HỌC 2018-2019 MÔN: NGỮ VĂN 9 MÔN: NGỮ VĂN - LẦN 6 Năm học 2017-2018 Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề) Thời gian làm bài 120 phút không kể thời gian giao đề ( Đề thi gồm 02 trang) Phần I( 4 điểm) Đọc đoạn trích sau đây và thực hiện các yêu cầu : “ Chúng ta đang ở đâu ? Hôm nay ngày 8-8-1996 , hơn 50 .000 đầu đạn hạt nhân đã được bố trí trên khắp hành tinh . nói nôm na ra , điều đó có nghĩa là mỗi người, không chỉ trẻ con , đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ : tất cả chỗ đó sẽ nổ tung lên làm biến hết tất thảy , không phải là một lần mà là mười hai lần , mọi dấu vết sự sống trên trái đất . Nguy cơ ghê gớm đó đang đè nặng lên chúng ta như thanh gươm Đa- mô - clét, vì lí thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh đang xoay quanh hệ mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa , và phá hủy thế cân bằng của hệ mặt trời. không có một ngành khoa học hay công nghiệp nào có được những tiến bộ nhanh ghê gớm như ngành công nghiệp hạt nhân kể từ khi nó ra đời cách đây 41 năm , không có một đứa con nào của tài năng con người lại có một tầm quan trọng quyết định đến như vậy đối với vận mệnh thế giới.” (Trích ngữ văn 9, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam) Câu 1 : (1,0 điểm): Nêu nội dung chính của đoạn văn trên? Nêu ý hiểu về thái độ của tác giả thể hiện trong đoạn trích trên. Câu 2 (1,0 điểm): Hãy chỉ ra nét đặc sắc về diễn đạt trong câu sau và cho biết hiệu quả của của cách diễn đạt đó trong việc thể hiện chủ đề được nói đến: “Nguy cơ ghê gớm đó đang đè nặng lên chúng ta như thanh gươm Đa-mô-clet, về lý thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh xoay quanh hệ mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa, và phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời.” Câu 3 (2,0 điểm): Viết đoạn văn theo kiểu diễn dịch, (tối đa ½ trang) nêu suy nghĩ về vấn đề chiến tranh xung đột trong bối cảnh thế giới hiện nay, từ đó nêu trách nhiệm của bản thân trước vấn đề đó. Trong đoạn văn có sử dụng hợp lý một thành phần biệt lập. (gạch chân và cho biết đó là thành phần biệt lập nào?) Phần II (6đ) Đọc kĩ đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu ở dưới “Tôi hãy còn nhớ buổi chiều hôm đó - buổi chiều sau một ngày mưa rừng, giọt mưa còn đọng trên lá rừng sáng lấp lánh. Đang ngồi làm việc dưới tấm ny lông nóc, tôi bỗng nghe tiếng kêu. Từ con đường mòn chạy lẫn trong rừng sâu, anh hớt hải chạy về, tay cầm khúc ngà đưa lên khoe với tôi. Mặt anh hớn hở như một đứa trẻ được quà. Sau đó anh lấy vỏ đạn hai mươi ly của Mỹ, đập mỏng làm thành một cây cưa nhỏ, cưa khúc ngà thành từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc.
2. Chẳng hiểu sao tôi thích ngồi nhìn anh làm và cảm thấy vui vui khi thấy bụi ngà rơi mỗi lúc một nhiều. Một ngày, anh cưa được một vài răng. Không bao lâu sau, cây lược được hoàn thành. Cây lược dài độ hơn một tấc, bề ngang độ ba phân rưỡi, cây lược cho con gái, cây lược dùng để chải mái tóc dài, cây lược chỉ có một hàng răng thưa. Trên sóng lưng lược có khắc một hàng chữ nhỏ mà anh đã gò lưng, tẩn mẩn khắc từng nét: “Yêu nhớ tặng Thu, con của ba”. Cây lược ngà ấy chưa chải được mái tóc của con, nhưng nó như gỡ rối được phần nào tâm trạng của anh. Những đêm nhớ con, anh ít nhớ đến nỗi hận đánh con, nhớ con, anh lấy cây lược ra ngắm nghía rồi cài lên tóc cho cây lược thêm bóng, thêm mượt. Có cây lược, anh càng mong gặp lại con. Nhưng rồi một chuyện không may xảy ra. Một ngày cuối năm năm mươi tám, năm đó ta chưa võ trang - trong một trận càn lớn của quân Mỹ- ngụy, anh Sáu bị hy sinh. Anh bị viên đạn của máy bay Mỹ bắn vào ngực. Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu. Tôi không đủ lời lẽ để tả lại cái nhìn ấy, chỉ biết rằng, cho đến bây giờ, thỉnh thoảng tôi cứ nhớ lại đôi mắt của anh. - Tôi sẽ mang về trao tận tay cho cháu. Tôi cúi xuống gần anh và khẽ nói. Đến lúc ấy, anh mới nhắm mắt đi xuôi.” ( Trích Ngữ văn 9, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam , 2015, trang 199,200) Câu 1. Nêu thông tin về tác giả của đoạn trích trên . (0,5 điểm) Câu 2. Chỉ ra biện pháp nghệ thuật trong câu văn sau: "Những lúc rỗi, anh cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc.” Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó? (1,5 điểm) Câu 3. Dưới hình thức một bài văn khoảng 2,5 trang giấy thi, em hãy trình bày cảm nhận của em về tình yêu thương con của ông Sáu được thể hiện qua đoạn trích trên. (4 điểm) Hết (Giám thị không giải thích)
3. ĐÁP ÁN Phần I: CÂU NỘI DUNG ĐIỂM Cho 0,5 điểm cho mỗi ý sau khi trả lời đúng , đủ các nội dung sau a. Nội dung đoạn văn: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe dọa toàn thể 0,5 loài người và sự sống trên trái đất b. Thái độ của tác giả được thể hiện qua đoạn trích 0,5 1 - Khẳng định sức manh hủy diệt của chiến tranh hạt nhân - bất bình, phẫn nộ trước hành động chạy đua vũ trang hạt nhân,trước thảm hoạ hạt nhân đang đe doạ toàn nhân loại -> lên án tố cáo những kẻ chạy đua vũ khí hạt nhân. lo ngại trước thực tế và nguy hiểm, ghê sợ chiến tranh hạt nhân - Quan tâm, lo lắng đến vận mệnh của TG, Yêu chuộng hòa bình. + Nghệ thuật so sánh : Nguy cơ ghê gớm đó đang đè nặng lên chúng ta 0,25 như thanh gươm Đa-mô-clét. 2 + Hiệu quả: - Thanh gươm Đa-mô-clét được treo bằng một sợi lông đuôi ngựa để chỉ 0,25 tình thế nguy hiểm " ngàn cân treo sợi tóc" từ đó gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc về nguy cơ chiến tranh hạt nhân, nó có thể nổ ra bất cứ lúc nào và đe doạ trực tiếp sự sống trên trái đất và sự huỷ diệt của vũ khí hạt nhân là vô cùng ghê gớm. 0,25 - Thể hiện được thái độ quan tâm, lo lắng của tác giả trước vận mệnh của TG. - Tạo cho câu văn sự sinh động, giàu biểu cảm, làm cho lập luận thêm sắc 0,25 bén, lo gic có tính thuyết phục cao. I. Yêu cầu về hình thức: – Hiểu đúng yêu cầu của đề bài: Biết cách viết một đoạn văn nghị luận theo kiểu diễn dịch có câu chủ đề dứng đầu đoạn văn, có sử dụng đúng, 0,5 hợp lý một thành phần biệt lập, đảm bảo dung lượng khoảng 0,5 trang giấy thi. - Phạm vi kiến thức cần sử dụng: văn bản Đấu tranh cho một thế giới hoà bình và những thông tin về tác hại của chiến tranh mà em được biết qua sách, báo và các phương tiện thông tin đại chúng - Hình thức trình bày sạch đẹp; lập luận , chặt chẽ , rõ ràng; văn phong trong sáng, có cảm xúc, có sáng tạo, có khả năng thuyết phục cao, không 3 mắc lỗi dùng từ, diễn đạt, ngữ pháp II. Yêu cầu về nội dung: Học sinh phát biểu suy nghĩ của cá nhân, nhưng yêu cầu tập trung làm nổi 0,25 bật những nội dung cơ bản sau: *Nêu vấn đề : ngày nay, sự phát triển mạnh mẽ của vũ khí hạt nhân đã trở thành mối hiểm hoạ khủng khiếp nhất đe doạ toàn bộ sự sống, loài người trên Trái Đất. 0,25 *Bàn luận vấn đề : - Một số nước trên thế giới hiện nay vẫn đang ráo riết tăng cường vũ khí nhất là vũ khí hạt nhân. Hàng ngày các cuộc thử tên lửa vẫn đang được tiến hành ở Triều Tiên, cuộc chiến tranh xâm lược hết sức phi lý của Mỹ, 0,25 Anh trên đất I rắc hay cuộc xung đột dai dẳng ở Trung Đông - Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do tham vọng của các nước lớn muốn khẳng định sức mạnh bằng bạo lực, do chiến tranh xâm lược mở 0,25
4. rộng lãnh thổ, do chủ nghĩa khủng bố. - Chạy đua vũ trang dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng: đe dọa cuộc sống bình yên của các dân tộc, đẩy con người vào chết chóc thương vong, vào cảnh đói nghèo bệnh tật, tình trạng di dân sự bất ổn, chậm phát triển cho xã hội. Thậm chí chiến tranh hạt nhân xảy ra sẽ hủy diệt nền văn mình của nhân loại, đẩy cuộc sống của con người về điểm xuất phát ban 0,25 đầu. - Biện pháp: cộng đồng thế giới cần tích cực lên tiếng bảo vệ nền hòa bình, ngăn chặn các cuộc chiến tranh để bảo vệ cuộc sống con người. + Mỗi chúng ta cần nhận thức đúng đắn về hậu qủa nặng nề của chiến tranh, xung đột và thảm họa hạt nhân, phải cùng nhau lên tiếng tố cáo sự gia tăng xung đột, gia tăng vũ khí và vũ khí hạt nhân vì một thế giới hòa 0,25 bình. - Liên hệ bản thân. Phần 2: CÂU NỘI DUNG ĐIỂM 1 - Nguyễn Quang Sáng (1932-2014) quê ở huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang . 0.25 - Tham gia kháng chiến chống Pháp và hoạt động ở chiến tr ường Nam Bộ. Từ sau 1954 , ông tập kết ra Bắc và bắt đầu viết văn. - Thời chống Mỹ , ông trở về Nam Bộ tiếp tục tham gia kháng chiến và sáng tác . - Ông viết nhiều thể loại. Nội dung sáng tác của ông là cuộc sống và con 0,25 người Nam Bộ trong 2 cuộc kháng chiến cũng như sau hoà bình. - Được nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. 2 + Biện pháp nghệ thuật: - So sánh: anh cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố công 0. 25 như người thợ bạc. - Liệt kê: thận trọng, tỉ mỉ và cố công 0.25 + Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật so sánh đó: - Làm nổi bật, nhấn mạnh, gây ấn tượng cho người đọc về sự công phu, tỉ 0,5 mỉ, kĩ lưỡng, thận trọng của ông Sáu khi làm cây lược cho con. - Chứng tỏ ông quý trọng cây lược đến nhường nào và càng chứng tỏ tình 0,25 yêu con tha thiết của ông. - Lời văn sinh động giàu hình ảnh và gợi cảm xúc. 0,25 3 Học sinh có thể có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo được các yêu cầu chính sau: 1. Yêu cầu về hình thức: -Đúng hình thức bài văn nghị luận văn học , độ dài không quá 2,5 trang. 0.5 - Bố cục rõ ràng, chặt chẽ. - Diễn đạt trôi chảy, mạch lạc, không mắc lỗi về dùng từ, đặt câu 2. Yêu cầu về nội dung: a) Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Quang Sáng, truyện ngắn “Chiếc 0.25 lược ngà”,vị trí đoạn trích trong sự phát triển của cốt truyện, nhân vật ông Sáu – người cha yêu thương con sâu nặng. b) Cảm nhận về tình yêu thương con của ông Sáu thể hiện trong đoạn trích: 0.25 * Cảm nhận về tình yêu thương con sâu nặng của ông Sáu . Học sinh cần bám vào tình huống truyện, chọn chi tiết nghệ thuật đặc sắc để làm rõ tình yêu thương sâu nặng mà người cha dành cho con khi ông Sáu ở trong rừng, tại khu căn cứ:
5. - Ông luôn day dứt, ân hận đã đánh con khi nóng giận. Lời dặn của con lúc 2,0 chia tay: “Ba về! Ba mua cho con một cây lược nghe ba!” đã thúc đẩy ông nghĩ đến việc làm một chiếc lược ngà dành cho con. - Khi kiếm được một khúc ngà, ông đã vô cùng vui sướng, rồi dành hết tâm lực vào việc làm cây lược (“Những lúc rỗi, anh cưa từng chiếc răng lược thận trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc”, “Trên sống lưng lược có khắc một hàng chữ nhỏ mà anh đã gò lưng, tẩn mẩn khắc từng nét: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”). Chiếc lược ngà đã thành một vật quí giá, thiêng liêng với ông Sáu. Nó làm dịu đi nỗi ân hận và chứa đựng bao nhiêu tình cảm yêu mến, nhớ thương, mong đợi của người cha với đứa con xa cách. - Bị thương nặng trong một trận càn của địch, trước khi nhắm mắt, ông cố sức lấy chiếc lược, nhờ đồng đội trao lại cho con gái (“Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu”). Đến phút cuối của cuộc đời, người cha ấy vẫn chỉ nghĩ đến con, dành trọn vẹn tình cảm cho con. c) Đánh giá chung: - Trong đoạn truyện, bằng ngòi bút nghệ thuật tinh tế, đậm chất Nam Bộ, Nguyễn Quang Sáng đã xây dựng thành công nhân vật ông Sáu. Tác giả để 0.75 nhân vật này hiện lên qua lời kể mộc mạc, chân thật của người kể chuyện là ông Ba (bạn thân của ông Sáu); đặt nhân vật vào tình huống bất ngờ nhưng tự nhiên, hợp lí; miêu tả tâm lí, tình cảm nhân vật sâu sắc; sáng tạo hình ảnh chiếc lược ngà mang nhiều ý nghĩa. - Nhân vật ông Sáu đã góp phần thể hiện sâu sắc tư tưởng chủ đề của truyện. Qua nhân vật này, nhà văn đã khẳng định và ngợi ca tình phụ tử thiêng liêng 0.25 như một giá trị nhân bản sâu sắc. Tình cảm ấy là cội nguồn sức mạnh giúp dân tộc ta vượt lên sự huỷ diệt tàn bạo của chiến tranh, chiến đấu và chiến thắng kẻ thù.