›
›
›

Giáo án môn Lịch sử Lớp 8

docx 82 trang thungat 3560
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo án môn Lịch sử Lớp 8", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • docxgiao_an_mon_lich_su_lop_8.docx

Nội dung text: Giáo án môn Lịch sử Lớp 8

  1. Tiết 1,2,3. Ngày soạn: . LỊCH SỬ THẾ GIỚI BÀI 2 : CÁC CUỘC CÁCH MẠNG TƯ SẢN ÂU- MĨ THẾ KỈ XVII-XVIII I. MỤC TIÊU Sau bài học HS đạt được: 1.Kiến thức: - Biết được những nét chính về nguyên nhận, diễn biến, kết quả của cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII, cuộc chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ, cách mạng tư sản Pháp thế kỉ XVIII. - So sánh, tìm thấy những điểm giống và khác nhau giữa các cuộc cách mạng tư sản Âu- Mĩ thế kỉ XVII-XVIII về các mặt : giai cấp lãnh đạo, lực lượng tham gia, nhiệm vụ, hình thức, kết quả và ý nghĩa lịch sử. - Giải thích được vì sao cách mạng Phap thế kỉ XVIII được ví như cái chổi khổng lồ sạch mọi rác rửi chế độ phong kiến Châu Âu. - Đánh giá được những mặt tiến bộ cũng như những hạn chế của các cuộc cách mạng tư sản Âu – Mĩ thế kỉ XVII-XVIII. 2. Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng sưu tầm, khai thác tư liệu lịch sử, kĩ năng xây dựng và sử dụng sơ đồ, lược đồ trong quá trình học tập. Phát triển năng lực đánh giá các sự kiện, hiện tượng , nhân vật theo quan điểm lịch sử. Biết vận dụng kiến thức về các cuộc cách mạng tư sản để hiểu hơn về các nước Anh, Mĩ, Pháp hiện nay. 3. Thái độ: Trân trọng những giá trị lớn lao mà các cuộc cách mạng tư sản đem lại cho sự phát triển của xã hội loài người. 4. Định hướng hình thành năng lực. - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Trau dồi kỹ năng sống. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Máy chiếu. - Các tư liệu liên quan đến bài học: 2. Học sinh. - Sưu tầm các tư liệu liên quan đến bài học. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bày học A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ND CHÍNH - GV giới thiệu bài
  2. - Học sinh định hướng nội dung bài học B- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH Bước 1. Giao nhiệm vụ 1. Tìm hiểu cách mạng tư sản Anh thế kỉ GV: Chia 3 nhóm giao nhiệm vụ cho XVII. từng nhóm HS: Đọc thông tin trong HDH trao đổi trong nhóm trả lời các câu hỏi: Nhóm 1: ? Quý tộc mới là gì? ? Nguyên nhân nào dẫn tới bùng nổ cách mạng tư sản Anh? Nhóm 2: ? Cách mạng tư sản Anh diễn ra dưới hình thức nào? ? Vì sao sau khi vua Sac lơ I bị xử tử , cách mạng tư sản Anh vẫn chưa chấm dứt? Nhóm 3: ? Em hiểu như thế nào về đánh giá của C.Mác đối với cách mạng tư sản Anh : là thắng lợi của chế độ xã hội mới đối với chế độ phong kiến. HS: Hoạt động nhóm , đọc thông tin trả lời các câu hỏi Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin trong tài liệu hướng dẫn, trao đổi trong nhóm để trả lời câu hỏi GV: Quan sát, hỗ trợ a) Nguyên nhân bùng nổ. Bước 3: Thảo luận, trao đổi, báo cáo + Đến thế kỉ XVII, nền kinh tế Anh đã phát GV: Gọi các nhóm lên trình bày , nhận triển mạnh nhất châu Âu với nhiều công xét, chốt kiến thức trường thủ công xuất hiện, kinh tế hang hóa HS: Các nhóm cử đại diện trình bày, phát triển. Thành thị Anh trở thành trung tâm nhận xét. công nghiệp, thương mại và tài chính bậc nhất nước châu Âu.Kinh tế TBCN xâm nhập vào GV bổ xung cho nhó 1:+ Trong khi đó, nông nghiệp chế độ phong kiến tiếp tục kìm hãm giai cấp tư sản và quý tộc mới, ngăn cản họ + Xã hội dần dần phân hóa thành những gia phát triển theo con đường tư bản. Vì vậy, cấp có địa vị kinh tế chính trị khác nhau, chia giai cấp tư sản và quý tộc mới đã liên minh thành 2 phe đối lập: Quý tộc phong kiến phản lại với nhau nhằm lật đổ chế độ phong động và quý tộc mới, tư sản, nông dân, các kiến chuyên chế, xác lập quan hệ sản xuất tầng lớp lao động thành thị. tư bản chủ nghĩa.
  3. + Ở nông thôn, nhiều quý tộc phong kiến đã chuyển sang kinh doanh theo con đường tư bản, bằng cách ''rào đất cướp ruộng'', biến ruộng đất chiếm được thành những đồng cỏ, thuê nhân công nuôi cừu để lấy lông cung cấp cho thị trường. Họ trở thành tầng lớp quý tộc mới, còn nông dân mất đất thì trở nên nghèo khổ. b) Diễn biến, kết quả và ý nghĩa - Hình thức: cuộc nội chiến giữa: quý tộc, địa chủ phong kiến phản động ( vua Sác lơ I đứng đầu) với giai cấp tư sản và các tầng lớp nhân dân khác ( Ô. Crôm-oen đứng đầu). - Ngày 30 - l - 1649, Crôm-oen đưa vua Sác- lơ I ra xử tử. Nước Anh trở thành nước cộng hoà và cách mạng đạt tới đỉnh cao. Tuy nhiên, chỉ có giai cấp tư sản và quý tộc mới được hưởng quyền lợi, còn nhân dân không có. Vì Bước 4: Phương án KTĐG vậy, nhân dân tiếp tục đấu tranh. Chính quyền GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến cộng hòa đã đàn áp, thiết lập chế độ độc tài thức vừa tìm hiểu. quân sự. Điều chỉnh: . - Là cuộc cách mạng tư sản thứ 2 thế giới nhưng là cuộc cách mạng đầu tiên có ý nghĩa to lớn đối với quá trình hình thành CNTB ở châu Âu và trên thế giới. Bước 1. Giao nhiệm vụ 2- Tìm hiểu cuộc chiến tranh giành độc lập GV: Chia 3 nhóm giao nhiệm vụ cho của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ. từng nhóm Đọc thông tin trong HDH ,quan sát lược đồ H1 trao đổi và hoàn thành các câu hỏi: - Nhóm 1: Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh? ? Vì sao người Mĩ lại nói tiếng Anh? - Nhóm 2: ? Trình bày nét diễn biến chính cuộc chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ? ? Nhận xét về bản Tuyên ngôn độc lập ngày 14-7-1776 của nước Mĩ? ?Cho biết cuộc chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ có phải là cuộc chiến tranh chính nghĩa không? Vì sao?
  4. - Nhóm 3: Nêu những kết quả lớn của cuộc chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ? ? Cho biết cuộc chiến tranh này có thể coi là cuộc cách mạng tư sản không? Vì sao? HS: Nhận nhiệm vụ, phân công nhiệm a).Nguyên nhân dẫn tới chiến tranh. vụ cho các thành viên Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Sau khi Cô-lôm-bô tìm ra châu Mĩ, người HS:Các nhóm đọc thông tin trong tài Anh đến Bắc Mĩ ngày một nhiều. Đến thế kỉ liệu hướng dẫn, trao đổi, thảo luận , XVIII, họ đã thiết lập được 13 thuộc địa và chốt kiến thức tiến hành chính sách cai trị, bóc lột nhân dân GV: Quan sát , hỗ trợ ở đây. Bước 3: Thảo luận, trao đổi, báo cáo - Giữa thế kỉ XVIII, nền kinh tế tư bản chủ GV: Gọi các nhóm lên trình bày , nhận nghĩa ở 13 thuộc địa phát triển mạnh, nhưng xét, chốt kiến thức thực dân Anh lại tìm mọi cách ngăn cản, kìm HS: Các nhóm cử đại diện trình bày, hãm như tăng thuế, độc quyền buôn bán trong nhận xét. và ngoài nước Vì vậy, mâu thuẫn giữa toàn GV bổ xung nhóm 1:- Dưới sự lành đạo thể nhân dân Bắc Mĩ và giai cấp tư sản, chủ của giai cấp tư sản, chủ nô, nhân dân Bắc nô với thực dân Anh trở nên gay gắt. Mĩ đã đứng lên đấu tranh để lật đổ ách thống trị của thực dân Anh, đồng thời mở b). Diễn biến của cuộc chiến tranh. đường cho nên kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển. - Tháng 12 - l773, nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công ba tàu chở chè của Anh để phản đối chế độ thu thuế. Đáp lại, thực dân Anh đã ra lệnh đóng cửa cảng. Năm l774, đại biểu các thuộc địa đã họp Hội nghị lục địa ở Phi-la-đen-phi- a, yêu cầu vua Anh phải xoá bỏ các luật cấm vô lí, nhưng không đạt kết quả. - Tháng 4 - l775, cuộc chiến tranh bùng nổ. Ngày 4 - 7 - l776, bản Tuyên ngôn Độc lập được công bố, xác định quyền của con người và quyền độc lập của l3 thuộc địa. Nhưng thực dân Anh không chấp nhận và cuộc chiến tranh vẫn tiếp diễn. - Tháng 10 - l777, quân 13 thuộc địa giành thắng lợi lớn ở xa-ra-tô-ga, làm quân Anh suy yếu. Năm l783, thực dân Anh phải kí Hiệp ước Véc-xai công nhận nền độc lập của các thuộc địa. Cuộc chiến tranh kết thúc, c). Kết quả và ý nghĩa của cuộc chiến tranh - Đã giải phóng nhân dân Bắc Mĩ khỏi ách thống trị của thực dân Anh, thiết lập một quốc
  5. gia tư sản độc lập ở Bắc Mĩ. Hợp chúng quốc Hoa Kì ra đời. - Đã gạt bỏ những cản trở của chế độ phong Bước 4: Phương án KTĐG kiến thiết lập quan hệ sản xuất TBCN,thống GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến nhất thị trường dân tộc, mở đường cho CNTB thức vừa tìm hiểu. phát triển. Điều chỉnh: . Bước 1. Giao nhiệm vụ 3. Tìm hiểu cách mạng tư sản Pháp cuối thế GV: Chia 3 nhóm giao nhiệm vụ cho kỉ XVIII. từng nhóm Đọc thông tin trong HDH ,quan sát H1,H2,H3,H4,H5,H6 trong TLHDH trao đổi và hoàn thành các câu hỏi: a). Tình hình nước Pháp trước cách mạng - Nhóm 1: Nguyên nhân dẫn đến bùng nổ cuộc cách mạng? - Tình hình kinh tế : ? Cho biết những nét nổi bật về kinh tế, + Giữa thế kỉ XVIII, nền nông nghiệp Pháp xã hội, tư tưởng ở nước Pháp trước vẫn lạc hậu, công cụ canh tác rất thô sơ (chủ cách mạng? yếu dùng cày, cuốc) nên năng suất thấp. Nạn ? Giải thích: Ba đẳng cấp là gì. Các mất mùa, đói kém thường xuyên xảy ra, đời đẳng cấp có vai trò như thế nào trong sống nông dân rất khổ cực. xã hội Pháp? - Nhóm 2: ? Cách mạng Pháp bùng nố + Trong lĩnh vực công thương nghiệp, kinh tế như thế nào? tư bản chủ nghĩa tuy đã phát triển nhưng lại bị ? Nhân dân Pháp đã hành động như thế chế độ phong kiến cản trở, kìm hãm. Nước nào khi “ Tổ quốc lâm nguy”. Pháp bấy giờ lại chưa có sự thống nhất về đơn ? Vì sao cách mạng Pháp phát triển vị đo lường và tiền tệ. theo hướng đi lên? - Tình hình chính trị - xã hội : ? Nhận xét của em về bản : Tuyên ngôn + Trước cách mạng, Pháp vẫn là nước quân nhân quyền và dân quyền. chủ chuyên chế do vua Lu-i XVI đứng đầu. - Nhóm 3: Vì sao cách mạng Pháp thế Xã hội tồn tại ba đẳng cấp là Tăng lữ, Quý tộc kỉ XVIII được ví như cái chổi khổng lồ và Đẳng cấp thứ ba, mâu thuẫn với nhau rất quét sạch mọi rác rửi của chế độ phong gay gắt. kiến châu Âu. HS: Nhận nhiệm vụ, phân công nhiệm + Đẳng cấp Tăng lữ và Quý tộc có trong tay vụ cho các thành viên mọi quyền lợi, không phải đóng thuế. Trong Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ khi đó, Đẳng cấp thứ ba gồm tư sản, nông dân HS:Các nhóm đọc thông tin trong tài và dân nghèo thành thị không có quyền lợi gì, liệu hướng dẫn, trao đổi, thảo luận , phải đóng nhiều thứ thuế. Nông dân chiếm chốt kiến thức 90% dân số, là giai cấp nghèo khổ nhất. GV: Quan sát , hỗ trợ + Mâu thuẫn giữa Đẳng cấp thứ ba với các Bước 3: Thảo luận, trao đổi, báo cáo đẳng cấp Tăng lữ, Quý tộc ngày càng gay gắt. GV: Gọi các nhóm lên trình bày , nhận xét, chốt kiến thức
  6. HS: Các nhóm cử đại diện trình bày, + Vì vậy dưới sự lãnh đạo của giai cấp tư sản, nhận xét. nông dân Pháp hăng hái tham gia cách mạng GV Hình thành các khái niệm ''quân để lật đổ chế độ phong kiến. chủ chuyên chế', ''đẳng cấp'', ''quý tộc'' - Đấu tranh trên mặt trận tư tưởng : 'tăng lữ'', ''đẳng cấp thứ ba''. + Thời kì này, đại diện cho trào lưu triết học ánh sáng Pháp là Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, Giăng Giắc Rút-xô đã ủng hộ tư tưởng tiến bộ của giai cấp tư sản, kịch liệt tố cáo và lên án chế độ quân chủ chuyên chế của Lu-i XVI. + Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng đã thúc đẩy cách mạng sớm bùng nổ. b). Diễn biến cách mạng + Do ăn chơi xa xỉ, vua Lu-i XVI phải vay của tư sản 5 tỉ livrơ. Số tiền nợ này vua không có khả năng trả nên đã liên tiếp tăng thuế. Mâu thuẫn giữa nông dân với chế độ phong kiến vì thế càng trở nên sâu sắc. + Ngày 5 - 5 - 1789, Lu-i XVI lại triệu tập Hội nghị ba dẳng cấp để tăng thuế. Nhưng đại diện của Đẳng cấp thứ ba kịch liệt phản đối và họ đã tự họp Hội đồng dân tộc, tuyên bố Quốc hội lập hiến, tự soạn thảo Hiến pháp, thông qua đạo luật mới về tài chính. Ngay lập tức, nhà vua và quý tộc dùng quân đội để uy hiếp. Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: Ngày 14 - 7 - 1789, dưới sự lãnh đạo của phái Lập Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng hiến , quần chúng nhân dân kéo đến tấn công và tâm. chiếm pháo đài - nhà ngục Ba-xti mở đầu thắng lợi của cách mạng. Sau khi giành thắng Lợi, phái Lập hiến lên nắm quyền và họ đã làm được hai Bước 1: Giao nhiệm vụ: việc quan trọng đối với cách mạng : Gv: - Cho hs đọc thông tin trong tài liệu . Thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân HDH. quyền, nêu cao khẩu hiệu ''Tự do - Bình đẳng - - Trình chiếu h5 tr 126. Bác ái'' (tháng 8 - 1789). Hs: Quan sát, suy nghĩ để trả lời 2 câu Ban hành Hiến pháp (tháng 9 - 1791 ), xác hỏi trong tài liệu HDH tr 126: lập chế độ quân chủ lập hiến. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Theo đó, vua không được nắm thực quyền Hs: Hoạt động cá nhân. mà là Quốc hội. Vì vậy, Lu-i XVI đã liên kết với Bước 3: Thảo luận và báo cáo. lực lượng phản cách mạng trong nước, cầu cứu Gv: Gọi hs trình bày phương án trả lời. bên ngoài để giành lại chính quyền. Gv: Gọi hs khác nhận xét. . Tháng 4 - 1792, liên minh hai nước Áo - Phổ ?1 cùng bọn phản động ở Pháp chống phá cách mạng. Phái Lập hiến đã không kiên quyết chống lại, tình hình đất nước trở nên lâm nguy.
  7. . Trước tình hình đó, ngày 10 - 8 - 1792, phái Gi- rông-đanh đứng lên lãnh đạo nhân dân tiếp tục làm cách mạng, lật đỗ phái Lập hiến và xoá bỏ chế độ phong kiến. . Sau khi lật đổ phái Lập hiến và xoá bỏ chế độ phong kiến, phái Gi-rông-đanh bầu ra Quốc hội mới, thiết lập nền cộng hoà. Ngày 21 - 1 - 1793, vua Lu-i XVI bị xử tử vì tội phản quốc. - Mùa xuân năm 1793, quân Anh cùng quân đội các nước phong kiến châu Âu tấn công nước Pháp. Bọn phản động trong nước ở mọi nơi cũng nổi dậy tấn công cách mạng, làm cho tình hình nước Pháp gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, phái Gi-rông-đanh không lo chống ngoại xâm và nội phản, chỉ lo củng cố quyền lực. . Ngày 2 - 6 - 1793, dưới sự lãnh đạo của phái Gia-cô-banh, đứng đầu là Rô-be-spie, quần chúng nhân dân đã lật đổ phái Gi-rông-đanh. . Sau khi lật đổ phái Gi-rông-đanh, phái Gia-cô- banh được sự ủng hộ của nhân dân lên nắm chính quyền, thiết lập nền chuyên chính dân chủ do Rơ- be-spie đứng đầu. Chính quyền cách mạng đã thi hành nhiều biện pháp quan trọng để trừng trị bọn phản cách mạng, giải quyết những yêu cầu của nhân dân, Phái Gia-cô-banh cũng ban hành lệnh tổng động viên, xây dựng đội quân cách mạng hùng mạnh, nhờ đó đã đánh bại bọn ngoại xâm và nội phản. . Do nội bộ bị chia rẽ, nhân dân lại không ủng hộ như trước (do phái Gia-cô-banh không đem lại Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: đầy đủ quyền lợi cho họ như đã hứa), nên phái tư Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng sản phản cách mạng đã tiến hành đảo chính, bắt Rô-be-spi-e để xử tử (27 - 7 - 1794). tâm. Điều chỉnh: Cách mạng kết thúc vào cuối thế kỉ XVIII. . C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - GV hướng dẫn HS hoàn thành các bài tập vào vở - HS: Hoạt động cá nhân, nhóm để hoàn thành các bài tập theo hướng dẫn của GV. D. HOẠT ĐỘNG VÂN DỤNG. - GV khuyến khích học sinh tìm hiểu, làm các bài tập phần hoạt động vận dụng. E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH
  8. Tiết 4,5. Ngày soạn: BÀI 3: CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP I. MỤC TIÊU Sau bài học HS đạt được: 1.Kiến thức: - Biết được cách mạng công nghiệp là bước chuyển biến trong lĩnh vực kinh tế, đưa nề sản xuất từ thủ công nghiệp lên sản xuất lớn bằng máy móc, đưa lịch sử xã hội loài người từ nền văn minh nông nghiệp sang nền văn minh công nghiệp, cách mạng công nghiệp khởi đầu từ Anh vào nửa sau thế kỉ XVIII, sau đó lan nhanh ra các nước khác. - Hiểu được những tiền đề để tiến hành cách mạng công nghiệp và vì sao lại diễn ra trước tiên ở Anh. - Trình bày được những thành tựu tiêu biểu và ý nghĩa của những phát minh quan trọng của cuộc cách mạng công nghiệp. - Giải thích được ý nghĩa cũng như hệ quả của cách mạng công nghiệp. 2. Kỹ năng: Biết lien hệ những kiến thức về cách mạng công nghiệp vàof công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa ở nước ta hiện nay. 3. Thái độ: Trân trọng và khâm phục những phát minh cải tiến cộng cụ trong lao động sản xuất. 4. Định hướng hình thành năng lực. - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Trau dồi kỹ năng sống. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Máy chiếu.
  9. - Các tư liệu liên quan đến bài học: 2. Học sinh. - Sưu tầm các tư liệu liên quan đến bài học. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bày học A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ND CHÍNH - GV cho HS đọc đoạn tư liệu trong TLHDH “ Từ cuối thế kỉ XVII trên phạm vi thế giới”. Nêu vấn đề: ? Nền văn minh nông nghiệp bắt đầu chuyển sang nền văn minh công nghiệp từ bao giờ? Vì sao lại diễn ra trước tiên ở Anh? Những phát minh nào có ảnh hưởng lớn đến sản xuất công nghiệp ở nước Anh? ? Cách mạng công nghiệp đã đem lại kết quả gì? - HS định hướng vấn đề và bắt đầu tham gia bài học. B- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH Bước 1. Giao nhiệm vụ 1. Tìm hiểu cách mạng công nghiệp ở Anh. GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân) ? Giải thích vì sao cách mạng công nghiệp diễn ra đầu tiên ở Anh? ?Cho biết những phát minh lớn nào có ảnh hưởng đến sản xuất công nghiệp ở Anh. Phát minh nào có ý nghĩa quyết định nhất? Vì sao? ? Giải thích vì sao cuối thế kỉ XVIII- đầu thế kỉ XIX nước Anh được gọi là “ công xưởng của thế giới”? HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong TLHDH suy nghĩ độc lập trả lời các câu hỏi: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh * Hoàn cảnh: trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu + Cách mạng tư sản Anh đã tạo điều kiện cho hỏi. cách mạng trong sản xuất. GV: Quan sát, hỗ trợ + Ở Anh xuất hiện những điều kiện để tiến Bước 3: Báo cáo kết quả hành cách mạng công nghiệp: vốn, nhân công GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, và phát minh kĩ thuật. chốt kiến thức * Thành tựu:
  10. HS: trình bày, nhận xét. - Đầu những năm 60 của thế kỉ XVIII máy móc được phát minh và sử dụng ở Anh trước hết là nghành dệt. + 1735 A-bra-man phát minh ra phương pháp luyện gang. + Năm 1764, Giêm Ha-gri-vơ sáng chế ra máy kéo sợi Gien-ni, nâng cao năng suất gấp 8 1ần. + Năm 1769, Ác-crai-tơ phát minh ra máy kéo sợi chạy bằng sức nước. + Đặc biệt năm 1784, Giêm Oát đã phát minh + Năm 1785, Ét-mơn Các-rai chế tạo ra máy hơi nước và đưa vào sử dụng. thành công máy dệt chạy bằng sức + Năm 1785, Ét-mơn Các-rai chế tạo thành nước, nâng cao năng suất lao động tới công máy dệt 40 lần so với dệt vải bằng tay, nhưng + 1789 Cooc –tơ sang chế ra lò luyện gang. có hạn chế là phải xây dựng nhà máy - Máy móc được đưa dần vào các ngành kinh gần những khúc sông chảy xiết, về mùa tế khác đặc biệt là giao thông vận tải: tàu thủy, Đông nước đóng băng nên máy không xe lửa và đường sắt. hoạt động được. * Ý nghĩa: - Làm thay đổi bộ mặt nước Anh. - Từ một nước nông nghiệp, Anh đã trở thành Bước 4: Phương án KTĐG nước công nghiệp phát triển nhất thế giới, 1à GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến ''công xưởng'' của thế giới. thức vừa tìm hiểu. Điều chỉnh: . Bước 1. Giao nhiệm vụ 2- Tìm hiểu cách mạng công nghiệp ở Pháp, GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp Đức. quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân) ? Cho biết: sau nước Anh cách mạng cộng nghiệp diễn ra ở nước nào? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong TLHDH suy nghĩ độc lập trả lời các câu hỏi: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả - Năm 1830, cách mạng công nghiệp ở Pháp GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, mới bắt đầu, nhưng tốc độ lại diễn ra rất nhanh. chốt kiến thức Đến năm 1870, nước Pháp đã có 27000 máy HS: trình bày, nhận xét.
  11. hơi nước, giúp công nghiệp Pháp vươn lên đứng thứ hai thế giới (sau Anh). - Ở Đức , từ những năm 40 của thế kỉ XIX dù đất nước chưa được thống nhất nhưng quá trình cách mạng công nghiệp đã diễn ra. Được thừa Bước 4: Phương án KTĐG hưởng những thành tựu của các nước đi trước GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến đến những năm 1850 -1860, các ngành kinh tế thức vừa tìm hiểu. của Đức đều sử dụng máy móc. Sau năm 1870, Điều chỉnh: công nghiệp của Đức đã vươn lên đứng đầu . châu Âu và đứng thứ hai thế giới (sau Mĩ). Bước 1. Giao nhiệm vụ 3. Tìm hiểu hệ quả của cách mạng công GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp nghiệp quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân) ? Cho biết sự biến đổi của nước Anh trước và sau cách mạng công nghiệp? ? Nêu hệ quả của cách mạng công nghiệp? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong TLHDH suy nghĩ độc lập trả lời các câu hỏi: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu - Cách mạng công nghiệp đã làm thay đổi bộ hỏi. mặt các nước tư bản như nâng cao năng suất GV: Quan sát, hỗ trợ lao động, hình thành các trung tâm kinh tế, Bước 3: Báo cáo kết quả thành phố lớn, GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, - Về xã hội, hình thành hai giai cấp tư sản và chốt kiến thức , hình thành Khái niêm vô sản mâu thuẫn với nhau, dẫn đến các cuộc “ Cách mạng công nghiệp” đấu tranh giai cấp trong xã hội tư bản. HS: trình bày, nhận xét. Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: . Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng tâm. Điều chỉnh: . C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - GV hướng dẫn HS hoàn thành các bài tập vào vở - HS: Hoạt động cá nhân, nhóm để hoàn thành các bài tập theo hướng dẫn của GV. D. HOẠT ĐỘNG VÂN DỤNG. - GV khuyến khích học sinh tìm hiểu, làm các bài tập phần hoạt động vận dụng. E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG
  12. IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH Tiết 6,7,8,9. Ngày soạn: BÀI 4: CÁC NƯỚC TƯ BẢN CHỦ NGHĨA CHỦ YẾU THẾ KỈ XIX- ĐẦU THẾ KỈ XX. I. MỤC TIÊU Sau bài học HS đạt được: 1.Kiến thức: - Biết được những nét chính về các nước tư bản chủ yếu thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX: sự phát triển nhanh chóng của nến kinh tế TBCN , ách áp bức bóc lột của giai cấp tư sản, cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân - Giải thích được nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của CNTB trên phạm vi toàn thế giới , nguyên nhân dẫn tới cuộc đấu tranh của gai cấp công nhân. 2. Kỹ năng: 3. Thái độ: Có thái độ bất bình đối với ách áp bức bóc lột của CNTB, đồng tình với cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân chống lại những bất cộng trong xã hội. 4. Định hướng hình thành năng lực. - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Trau dồi kỹ năng sống. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Máy chiếu. - Các tư liệu liên quan đến bài học: 2. Học sinh. - Sưu tầm các tư liệu liên quan đến bài học. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bày học A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ND CHÍNH - GV cho HS đọc đoạn tư liệu trong TLHDH “ Từ cuối thế kỉ XIX giai cấp công nhân”. Nêu vấn đề: ? Những nét lớn về tình hình kinh tế , chính trị, xã hội của các nước tư bản chủ yếu Âu- Mĩ thế kỉ XIX? ? Nguyên nhân, diễn biến và ý nghĩa lịch sử các cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân?
  13. - HS định hướng vấn đề và theo dõi bài học để tìm hiểu. B- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH Bước 1. Giao nhiệm vụ 1. Tìm hiểu về quá trình chủ nghĩa tư bản GV: cho HS đọc thông tin trong xác lập trên phạm vi thế giới TLHDH hãy cho biết: ( HĐ nhóm) ? Những biểu hiện nào chứng tỏ chủ nghĩa tư bản được xác lập trên phạm vi thế giới? HS: Đọc thông tin trong trao đổi nhóm trả lời các câu hỏi: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả - Do sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế tư bản chủ GV: Gọi các nhóm lên trình bày , nhận nghĩa, cộng với những tác động từ cuộc Chiến xét, chốt kiến thức tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc HS: trình bày, nhận xét. Mĩ Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII, nhân dân các nước thuộc địa ở khu vực Mĩ La-tinh đã nổi dậy đấu tranh giành độc lập, 1 loạt các quốc gia tư sản ra đời. - Trong những năm 30-40 của TK XX cách mạng tư sản nổ ra ở nhiều nước chấu Âu. - Từ năm 1859 đến năm 1870, I-ta-li-a được thống nhất. Từ năm 1864 đến năm 1871, nước Đức thống nhất. Ở Nga, năm 1861, cải cách nông nô, -> đã Bước 4: Phương án KTĐG mở đường cho CNTB phát triển. GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến - Các nước tư bản phương Tây xâm chiếm các thức vừa tìm hiểu. nước Á, Phi. Hầu hết các nước Á, Phi trở thành Điều chỉnh: thuộc địa hoặc phụ thuộc vào CNTD. . Bước 1. Giao nhiệm vụ 2- Tìm hiểu về các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX. quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân) ? Cho biết: vào cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX , tình hình kinh tế, chính trị, xã hội ở các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ có điểm gì nổi bật? * Anh.
  14. ? Nêu nhận xét về chính sách đối ngoại + Về kinh tế : tụt xuống hàng thứ ba thế giới của các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ cuối (sau Mĩ và Đức).Tuy nhiên Anh vẫn đứng đầu thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX? về xuất khẩu tư bản, thương mại và thuộc địa. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Nhiều công ti độc quyền về công nghiệp và tài HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh chính dã ra đời, chi phối toàn bộ nền kinh tế. trong TLHDH suy nghĩ độc lập trả lời + Về chính trị : Anh là nước quân chủ lập hiến, các câu hỏi: hai đảng Bảo thủ và Tự do thay nhau cầm Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ quyền, bảo vệ quyền lợi cho giai cấp tư sản. HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu + Về đối ngoại : Anh ưu tiên và đẩy mạnh hỏi. chính sách xâm lược thuộc địa. GV: Quan sát, hỗ trợ * Pháp : Bước 3: Báo cáo kết quả + Về kinh tế : tụt xuống hàng thứ tư thế giới GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt kiến thức HS: trình bày, nhận xét. GV bổ xung:- Đến năm 1914, thuộc dịa Anh trải rộng khắp thế giới với 33 triệu km2 và 400 triệu dân, gấp 50 lần diện tích và dân số nước Anh bấy giờ, gấp 12 lần thuộc địa của Đức. Chính vì vậy, Lê-nin gọi chủ nghĩa đế quốc Anh là ''chủ nghĩa đế quốc thực dân''. - Tư bản Pháp vẫn phát triển mạnh, nhất là các ngành khai mỏ, đường sắt, luyện kim, chế tạo ô tô, Nhiều công ti độc quyền ra đời chi phối nền kinh tế Pháp, *Đức: đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng. Pháp + Về kinh tế : công nghiệp Đức phát triển rất cho các nước tư bản chậm tiến vay với lãi nhanh, vượt qua Anh và Pháp, đứng hàng thứ suất rất cao, nên Lê-nin gọi chủ nghĩa đế hai thế giới (sau Mĩ). Nhiều công ti độc quyền quốc Pháp là ''chủ nghĩa đế quốc cho vay ra đời, nhất là về luyện kim, than đá, sắt thép, lãi''. chi phối nền kinh tế Đức. - Đức là nước đế quốc ''trẻ'', khi công nghiệp phát triển mạnh đòi hỏi cần có + Về chính trị : Đức là nước quân chủ lập hiến, nhiều vốn, nguyên liệu và thị trường. theo thể chế liên bang, thi hành chính sách đối Những thứ này ở các nước châu Á, châu nội và đối ngoại hết sức phản động, như : đề Phi rất nhiều nhưng đã bị các đế quốc cao chủng tộc Đức, đàn áp phong trào công ''già'' (Anh, Pháp) chiếm hết. Vì vậy, Đức nhân, truyền bá bạo lực và chạy đua vũ trang. - hung hãn đòi dùng vũ lực để chia lai thị Mĩ : trường. Đặc điểm của đế quốc Đức là ''chủ * Mĩ: nghĩa đế quốc quân phiệt hiếu chiến''. - Sản phẩm công nghiệp Mĩ luôn gấp đôi + Về kinh tế : công nghiệp Mĩ phát triển mạnh, Anh và gấp 1/2 các nước Tây Âu gộp lại. vươn lên vị trí số 1 thế giới. Nhiều công ti độc quyền ở Mĩ ra đời như ''vua dầu mỏ'' Rốc-phe- Nông nghiệp, nhờ điều kiện tự lơ, ''vua thép'' Moóc-gan, ''vua ô tô'' Pho, đã nhiên thuận lợi, lại áp dụng phương thức chi phối toàn bộ nền kinh tế Mĩ. canh tác hiện đại, Mĩ vừa đáp ứng đầy đủ
  15. nhu cầu lương thực trong nước, vừa xuất + Về chính trị : Mĩ theo chế độ cộng hoà, đứng khẩu cho thị trường châu Âu. đầu là Tổng thống. Hai đảng Dân chủ và Cộng Cũng như Đức, Mĩ cũng là đế quốc hoà thay nhau cầm quyền, thi hành chính sách ''trẻ'', khi công nghiệp phát triển mạnh thì đối nội và đối ngoại phục vụ cho giai cấp tư nhu cầu về vốn, nguyên liệu và thị trường sản. trở nên cấp thiết. Để đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế tư bản, Mĩ tăng cường bành trướng ở khu vực Thái Bình Dương, gây chiến tranh với Tây Ban Nha để tranh giành thuộc địa, dùng vũ lực và đồng đôla để can thiệp vào khu vực Mĩ La-tinh. Bước 4: Phương án KTĐG GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến thức vừa tìm hiểu. Điều chỉnh: . Bước 1. Giao nhiệm vụ 3. Tìm hiểu về phong trào công nhân thế kỉ GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp XIX – đầu thế kỉ XX. quan sát hình trong TLHDH hãy: a) Nguyên nhân dẫn đến phong trào đấu tranh ( HĐ cá nhân) của giai cấp công nhân ? Cho biết nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc đấu tranh của công nhân? ?Nếu em sống vào thời kì đó em sẽ làm gì? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong TLHDH suy nghĩ độc lập trả lời các câu hỏi: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. - Giai cấp công nhân hình thành cùng với cách GV: Quan sát, hỗ trợ mạng công nghiệp. Bước 3: Báo cáo kết quả -Bị giai cấp tư sản bóc lột nặng nề. GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt kiến thức . HS: trình bày, nhận xét. Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng tâm. Điều chỉnh: . Bước 1. Giao nhiệm vụ b) Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy:
  16. ( HĐ cá nhân) ? Nêu những sự kiện tiêu biểu trong phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân thế kỉ XIX? ? Cho biết hình thức và phương pháp đấu tranh của giai cấp công nhân? ? Nhận xét về phong trào công nhân? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong TLHDH suy nghĩ độc lập trả lời các câu hỏi: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ - Cuối XVIII phong trào đập phá máy móc , đốt Bước 3: Báo cáo kết quả công xưởng diễn ra ở Anh. GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, - Đầu XX phong trào bãi công, đòi tăng lương chốt kiến thức . giảm giờ làm lan rộng nhiều nước Châu Âu. - Từ những năm 30-40 (XIX) giai cấp công nhân lớn mạnh, đấu tranh kinh tế kết hợp với đấu tranh chính trị ( Pháp, Đức, Anh). - 1848 Tuyên ngôn của Đảng cộng sản ra đời - > đánh dấu sự ra đời của CN XHKH - 1864 Quốc tế thứ nhất thành lập. - 18-3-1871 Công xã Pa ri thành lập – nhà nước vô sản đầu tiên trên thế giới. - Cuối XIX phong trào công nhân tiếp tục phát triển tiêu biểu là ở Mĩ (1-5-1886) - 1903 Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga ra đời ( Đảng vô sản kiểu mới) Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: - 1905-1907 cách mạng Nga do giai cấp công Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng nhân lãnh đạo làm suy yếu chế độ Nga hoàng tâm. chuẩn bị cho cách mạng tháng Mười thắng lợi. Điều chỉnh: . C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - GV hướng dẫn HS hoàn thành các bài tập vào vở - HS: Hoạt động cá nhân, nhóm để hoàn thành các bài tập theo hướng dẫn của GV. D. HOẠT ĐỘNG VÂN DỤNG. - GV khuyến khích học sinh tìm hiểu, làm các bài tập phần hoạt động vận dụng.
  17. Tiết 13,14,15,16. Ngày soạn: BÀI 5: CHÂU Á TRƯỚC NGUY CƠ XÂM LƯỢC CỦA CÁC NƯỚC PHƯƠNG TÂY I. MỤC TIÊU Sau bài học HS đạt được: 1.Kiến thức: - Giải thích được vì sao cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, chủ nghĩa thực dân phương Tây ồ ạt xâm chiếm các nước châu Á. - Giới thiệu sơ lược phản ứng của một số nước châu Á: Ấn Độ, Trung Quốc, Đông Nam Á và Nhật Bản trước sự xâm lược của các nước phương Tây. - Giải thích được vì sao Nhật Bản không bị các nước phương Tây xâm lược. 2. Kỹ năng: - Trình bày được diễn biến của một số cuộc khởi nghĩa. 3. Thái độ: Nhận xét chung về số phận của các nước châu Á trước sự xâm lược của thực dân phương Tây và nêu cảm tưởng về một thời bi hùng của các nước châu Á. 4. Định hướng hình thành năng lực. - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Trau dồi kỹ năng sống. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Máy chiếu. - Các tư liệu liên quan đến bài học: 2. Học sinh.
  18. - Sưu tầm các tư liệu liên quan đến bài học. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bày học A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ND CHÍNH - GV nêu vấn đề: ? Em biết gì về những nhân vật lịch sử sau đây: Tôn Trung Sơn ( Trung Quốc), Thiên Hoàng Minh Trị ( Nhật Bản), vua Nô rô đôm ( Cam pu chia), vua Tự Đức, vua Hàm Nghi ( Việt Nam) ? ? Em biết gì về cách mạng Tân Hợi ( Trung Quốc), cuộc Minh Trị Duy Tân ( Nhật Bản), phong trào Cần Vương, phong trào nông dân Yên Thế ( Việt Nam)? - HS định hướng vấn đề và theo dõi bài học để tìm hiểu. B- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH Bước 1. Giao nhiệm vụ 1. Tìm hiểu vài nét về châu Á trước sự xâm GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan lược của thực dân phương Tây. sát hình trong TLHDH hãy: ? Xác định trên lược đồ các nước châu Á? ? Nêu tình hình các nước châu Á trước nguy cơ xâm lược của thực dân phương Tây? HS: Đọc thông tin , quan sát hình Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, - Cuối XIX- đầu XX CNTB chuyển sang giai chốt kiến thức đoạn CNĐQ, nhu cầu nguyên liệu, thị trường HS: trình bày, nhận xét. tăng. - Châu Á là châu lục giàu tài nguyên, đông dân, chế độ phong kiến đang suy yếu -> trở thành miếng mồi cho TB phương Tây.
  19. Bước 4: Phương án KTĐG - Nửa sau XIX , các nước Tb phương Tây đẩy GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến mạnh xâm lược châu Á. thức vừa tìm hiểu. Điều chỉnh: . 2- Tìm hiểu về Ấn Độ thế kỉ XVIII- đầu thế kỉ XX. Bước 1. Giao nhiệm vụ a. Sự xâm lược và hậu quả chính sách thống trị GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp của Anh. quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân) ? Cho biết: thực dân Anh thống trị Ấn Độ như thế nào và hậu quả của chính sách thống trị của Anh đối với Ấn Độ? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong TLHDH suy nghĩ độc lập . Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả - Quá trình thực dân Anh xâm lược GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, + Đến giữa thế kỉ XIX, thực dân Anh đã hoàn chốt kiến thức thành việc xâm lược và áp đặt ách thống trị đối HS: trình bày, nhận xét. với Ấn Độ. + Ấn Độ trở thành thuộc địa quan trọng nhất của thực dân Anh, phải cung cấp ngày càng nhiều lương thực, nguyên liệu cho chính quốc. - Chính sách thống trị của thực dân Anh + Về chính trị, Chính phủ Anh cai trị trực tiếp Ấn Độ. + Thực hiện nhiều chính sách để củng cố ách Bước 4: Phương án KTĐG thống trị của mình như ''chia để trị'', khoét sâu GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến sự cách biệt về chủng tộc, tôn giáo và đẳng cấp thức vừa tìm hiểu. trong xã hội. Điều chỉnh: .
  20. Bước 1. Giao nhiệm vụ b. Phong trào đấu tranhgiair phóng dân tộc GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp của nhân dân Ấn Độ trong những năm cuối thế quan sát hình trong TLHDH hãy: kỉ XIX – đầu thế kỉ XX. ( HĐ cá nhân) ? Cho biết: Những thành phần nào trong xã hội Ấn Độ tham gia dấu tranh giải phóng dân tộc. Em có nhân xét gì trước hiện tượng đó? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong TLHDH suy nghĩ độc lập . Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả - Từ giữa thế kỉ XIX, phong trào đấu tranh của GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, nông dân, công nhân đã thức tỉnh ý thức dân chốt kiến thức tộc của giai cấp tư sản và tầng lớp trí thức Ấn HS: trình bày, nhận xét. Độ. - Cuối năm 1885, Đảng Quốc đại - chính đảng đầu tiên của giai cấp tư sản Ấn Độ được thành lập, đánh dấu một giai đoạn mới trong phong trào giải phóng dân tộc, giai cấp tư sản Ấn Độ bước lên vũ đài chính trị. - Trong quá trình hoạt đông, Đảng Quốc đại bị phân hoá thành hai phái, phái ''ôn hoà'' chủ trương thoả hiệp, chỉ yêu cầu Chính phủ Anh tiến hành cải cách, phái ''cấp tiến'' do Ti-lắc cầm đầu thì kiên quyết chống thực dân Anh. - Tháng 6 - 1908, thực dân Anh bắt giam Ti- lắc và kết án ông 6 năm tù. Vụ án Ti-lắc đã thổi bùng lên ngợm lửa đấu tranh mới. - Tháng 7 - l905, nhiều cuộc biểu tình đã nổ ra rầm rộ chống chính sách “ chia dể trị”. - Tháng 7 - l908, công nhân Bom-bay tổ chức nhiều cuộc bãi công chính trị, lập các đơn vị Bước 4: Phương án KTĐG chiến đấu, xây dựng chiến luỹ để chống quân GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến Anh. Thực dân Anh đàn áp rất dã man. thức vừa tìm hiểu. ->Các phong trào tuy thất bại nhưng đã đặt cơ Điều chỉnh: sở cho các thắng lợi sau này của nhân dân Ấn . Độ.
  21. Bước 1. Giao nhiệm vụ 3. Tìm hiểu về Trung Quốc giữa thế kỉ XIX GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp – đầu thế kỉ XX. quan sát hình trong TLHDH hãy: a) Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm chiếm. ( HĐ cá nhân) ? Miêu tả hình 4 và cho biết hình ảnh đó diễn tả điều gì? ? Giải thích vì sao các nước đế quốc phương Tây đua nhau xâm chiếm Trung Quốc? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong TLHDH suy nghĩ độc lập trả lời các câu hỏi: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Trung Quốc là quốc gia rộng lớn, đông dân, HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh có nhiều tài nguyên khoáng sản, sớm trở thành trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu mục tiêu xâm lược của các nước đế quốc. hỏi. - Từ năm l840 đến năm 1842, thực dân Anh đã GV: Quan sát, hỗ trợ tiến hành cuộc Chiến tranh thuốc phiện, mở Bước 3: Báo cáo kết quả đầu quá trình xâm lược Trung Quốc, từng bước GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, biến Trung Quốc từ một nước phong kiến độc chốt kiến thức . lập thành nước nửa thuộc địa, nửa phong kiến. HS: trình bày, nhận xét. - Sau Chiến tranh thuốc phiện, các nước đế quốc từng bước xâu xé Trung Quốc. Đến cuối thế kỉ XIX, Đức chiếm vùng Sơn Đông ; Anh Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: chiếm vùng châu thổ sông Dương Tử ; Pháp Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng chiếm vùng Vân Nam, Quảng Tây, Quảng tâm. Đông ; Nga, Nhật chiếm vùng Đông Bắc Điều chỉnh: . Bước 1. Giao nhiệm vụ b) Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp Quốc quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân) ? Cho biết những thàn phần nào trong xã hội Trung Quốc tham gia đấu tranh chống xâm lược. Hình thức đấu tranh như thế nào, kết quả ra sao? ? Trình bày trên lược đồ nét chính của phong trào Nghĩa Hòa Đoàn và cách mạng Tân Hợi? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong TLHDH suy nghĩ độc lập trả lời các câu hỏi:
  22. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ - Năm 1898, cuộc vận động Duy tân do hai nhà Bước 3: Báo cáo kết quả nhơ yêu nước Khang Hữu Vi và Lương Khải GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, Siêu khởi xướng, được vua Quang Tự ủng hộ, chốt kiến thức . kéo dài hơn 100 ngày, nhưng cuối cùng bị thất bại vì Từ Hi Thái hậu làm chính biến. - Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, phong trào nông dân Nghĩa Hoà đoàn nêu cao khẩu hiệu chống đế quốc, được nhân dân nhiều nơi hưởng ứng. Khởi nghĩa thất bại vì thiếu vũ khí và bị triều đình phản bội. - Giai cấp tư sản Trung Quốc ra đời vào cuối thế kỉ XIX và đã lớn mạnh rất nhiều vào đầu thế kỉ XX. Tôn Trung Sơn là đại diện ưu tú và là lãnh tụ của phong trào cách mạng theo khuynh hướng dân chủ tư sản ở Trung Quốc. + Tháng 8 - 1905, Tôn Trung Sơn cùng với các đồng chí của ông đã thành lập Trung Quốc Đồng minh hội - chính đảng của giai cấp tư sản Trung Quốc, đề ra học thuyết Tam dân (Dân tộc độc lập, Dân quyền tự do, Dân sinh hạnh phúc) nhằm ''đánh đổ Mãn Thanh, khôi phục Trung Hoa, thành lập Dân quốc''. + Ngày 10 - 10 - 1911, Cách mạng Tân Hợi bùng nổ và giành thắng lợi ở Vũ Xương, sau đó lan sang tất cả các tỉnh miền Nam và miền Trung của Trung Quốc. + Ngày 29 - 12 - 1911, chính phủ lâm thời tuyên bố thành lập Trung Hoa Dân quốc và bầu Tôn Trung Sơn làm Tổng thống. + Tôn Trung Sơn đã mắc sai lầm là thương lượng với Viên Thế Khải (quan đại thần của nhà Thanh), đồng ý nhường cho ông ta lên làm Tổng thống (2 - 1912). Cách mạng coi như chấm dứt. + Cách mạng Tân Hợi là một cuộc cách mạng Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: dân chủ tư sản, đã lật đổ chế độ phong kiến Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng chuyên chế Mãn Thanh, thành lập Trung Hoa tâm. Dân quốc, tạo điều kiện cho nền kinh tế tư bản chủ nghĩa ở Trung Quốc phát triển. Cách mạng
  23. Điều chỉnh: Tân Hợi có ảnh hưởng lớn đến phong trào giải . phóng dân tộc ở châu Á, trong đó có Việt Nam. Bước 1. Giao nhiệm vụ GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp 4. Tìm hiểu các nước Đông Nam Á cuối thế quan sát hình trong TLHDH hãy: kỉ XIX- đầu thế kỉ XX. ( HĐ cá nhân) a. Sơ lược quá trình xâm lược của chủ nghĩa ? Giải thích vì sao khu vức Đông Nam thực dân ở các nước Đông Nam Á. Á trở thành đối tượng xâm lược của các nước tư bản phương Tây. ? Trình bày khái quát quá trình xâm lược các nước Đông Nam Á của thực dân phương Tây trên lược đồ? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, - Đông Nam Á là một khu vực có vị trí dịa lí chốt kiến thức . quan trọng, giàu tài nguyên, chế độ phong kiến lại đang lâm vào khủng hoảng, suy yếu nên không tránh khỏi bị các nước phương Tây nhòm ngó, xâm lược. - Từ nửa sau thế kỉ XIX, tư bản phương Tây đẩy mạnh xâm lược Đông Nam Á : Anh chiếm Mã Lai, Miến Điện ; Pháp chiếm Việt Nam, Lào và Cam-pu-chia ; Tây Ban Nha, rồi Mĩ chiếm Phi-líp-pin ; Hà Lan và Bồ Đào Nha Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: chiếm In-đô-nê-xi-a. Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng - Xiêm (nay là Thái Lan) là nước duy nhất ở tâm. Đông Nam Á vẫn còn giữ được độc lập, nhưng Điều chỉnh: cũng trở thành ''vùng đệm'' của tư bản Anh và . Pháp. Bước 1. Giao nhiệm vụ b. Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở GV: cho HS đọc thông tin trong các nước Đông Nam Á. TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân) ? Chỉ ra những điểm chung nổi bật trong chính sách cai trị của thực dân phương Tây đối với các nước Đông Nam Á.
  24. ? Trình bày tóm tắt các phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước Đông Nam Á và giải thích vì sao các phong trào này đều thất bại? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin trong TLHDH suy nghĩ độc lập trả lời các câu hỏi: GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả - Chính sách cai trị của chính quyền thực dân GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, càng làm cho mâu thuẫn dân tộc ở các nước chốt kiến thức . Đông Nam Á thêm gay gắt, hàng loạt phong trào đấu tranh nổ ra : + Ở In-đô-nê-xi-a, từ cuối thế kỉ XIX, nhiều tổ chức yêu nước của trí thức tư sản tiến bộ ra đời. Năm l905, các tổ chức cùng đoàn thành lập và bắt đầu quá trình truyền bá chủ nghĩa Mác, chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản (l920). + Ở Phi-líp-pin, cuộc cách mạng l896 - 1898, do giai cấp tư sản lãnh đạo chống thực dân Tây Ban Nha giành thắng lợi, dẫn tới sự thành lập nước Cộng hoà Phi-líp-pin, nhưng ngay sau đó lại bị đế quốc Mĩ thôn tính. + Ở Cam-pu-chia, có cuộc khởi nghĩa của A- cha Xoa lãnh đạo ở Ta-keo (1863 - 1866), tiếp đó là khởi nghĩa của nhà sư Pu-côm-bô (l866 - 1867), có liên kết với nhân dân Việt Nam gây cho Pháp nhiều khó khăn. + ở Lào, năm 1901, Pha-ca-đuốc lãnh đạo nhân dân Xa-van-na-khét tiến hành cuộc đấu tranh vũ trang. Cùng năm đó, cuộc khởi nghĩa ở cao nguyên Bô-lô-ven bùng nổ, lan sang cả Việt Nam, gây khó khăn cho thực dân Pháp trong quá trình cai trị, đến năm 1907 mới bị dập tắt. Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: + ở Việt Nam, sau khi triều đình Huế đầu hàng, Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng phong trào Cần vương bùng nổ và quy tụ thành tâm. nhiều cuộc khởi nghĩa lớn (1885 - 1896). Điều chỉnh: Phong trào nông dân Yên Thế do Hoàng Hoa . Thám lãnh đạo, kéo dài 30 năm (1884 - 1913) cũng gây nhiều khó khăn cho thực dân Pháp, 5. Tình hình Nhật Bản giữa thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX.
  25. Bước 1. Giao nhiệm vụ a. Nhật Bản trước nguy cơ trở thành thuộc địa. GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân) ? Vì sao Nhật Bản lại quyết định canh tân để phát triển đất nước? ? Ai là người quyết định công cuộc duy tân đất nước . Nôi dung và kết quả của cuộc Minh Trị Duy Tân. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, - Đến giữa thế kỉ XIX, chế độ phong kiến Nhật chốt kiến thức . Bản lâm vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng, trong khi đó các nước tư bản phương Tây, đi đầu là Mĩ ra sức tìm cách xâm nhập vào nước này. - Đầu năm 1868, Thiên hoàng Minh Trị đã tiến hành một loạt cải cách tiến bộ . + Về chính trị : xác lập quyền thống trị của tầng lớp quý tộc tư sản ; ban hành Hiến pháp 1889, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến. + Về kinh tế : thống nhất thị trường, tiền tệ, phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, đường sá, cầu cống + Về quân sự : tổ chức và huấn luyện quân đội theo kiểu phương Tây, thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự, phát triển kinh tế quốc phòng. Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: + Về giáo dục : thi hành chính sách giÁo dục Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học - kĩ tâm. thuật, cử học sinh ưu tú du học phương Tây. Điều chỉnh: - Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, Nhật Bản . trở thành một nước tư bản công nghiệp. Bước 1. Giao nhiệm vụ b. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp nghĩa. quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân)
  26. ? Trình bày sự phát triển kinh tế của Nhật Bản từ cuối XIX? ? Cho biết việc mở rộng thuộc địa của đế quốc Nhật Bản. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, - Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế chốt kiến thức . Nhật Bản dẫn tới sự ra đời các công ti độc quyền như Mít-xưi, Mít-su-bi-si Sự lũng đoạn của các công ti độc quyền này đối với nền kinh tế, chính trị Nhật Bản. - Sự phát triển kinh tế đã tạo ra sức mạnh về quân sự, chính trị ở Nhật Bản. Giới cầm quyền đã thi hành chính sách xâm lược hiếu chiến : chiến tranh Đài Loan, chiến tranh Trung - Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: Nhật, chiến tranh Nga - Nhật, chiếm Liêu Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng Đông, Lữ Thuận, Sơn Đông, bán đảo Triều tâm. Tiên Tình hình đó làm cho đế quốc Nhật có Điều chỉnh: đặc điểm là đế quốc phong kiến quân phiệt. . C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - GV hướng dẫn HS hoàn thành các bài tập vào vở - HS: Hoạt động cá nhân, nhóm để hoàn thành các bài tập theo hướng dẫn của GV. D. HOẠT ĐỘNG VÂN DỤNG. - GV khuyến khích học sinh tìm hiểu, làm các bài tập phần hoạt động vận dụng. E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH
  27. Tiết 17,18. Ngày soạn: BÀI 6: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT ( 1914-1918) I. MỤC TIÊU Sau bài học HS đạt được: 1.Kiến thức: - Trình bày được nguyên nhân dẫn đến bùng nổ cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất. - Biết được các giai đoạn chính và hậu quả của cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất. - Đánh giá được bản chất của chủ nghĩa đế quốc. 2. Kỹ năng: - Góp phần rèn luyện kĩ năng thuyết trình , phân tích, đánh giá, nhận xét một nội dung lịch sử, kĩ năng so sánh, hợp tác. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức chống chiến tranh , yêu chuộng hòa bình. 4. Định hướng hình thành năng lực. - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Trau dồi kỹ năng sống. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Máy chiếu. - Các tư liệu liên quan đến bài học: 2. Học sinh. - Sưu tầm các tư liệu liên quan đến bài học. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bày học A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ND CHÍNH - GV nêu vấn đề:
  28. Quan sát hình ảnh và cho biết: ? Cảm nhận của em khi quan sát hình 1. Các nước đế quốc sản xuất bom nhằm mục đích gì? ? Vì sao trong lịch sử đã diễn ra nhiều cuộc chiến tranh, nhưng cuộc chiến tranh từ năm 1914 đến 1918 lại gọi là cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất. Cuộc chiến tranh này đã gây ra thảm họa như thế nào đối với nhân loại? - HS định hướng vấn đề và theo dõi bài học để tìm hiểu. B- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH Bước 1. Giao nhiệm vụ 1. Tìm hiểu về nguyên nhân dẫn đến chiến GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan tranh thế giới thứ nhất. sát hình trong TLHDH hãy: ? Cho biết sự phát triển không đều của các nước tư bản cuối XIX- đầu Xxđược thể hiện như thế nào? ? Trình bày nguyên nhân dẫn đến sự bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ nhất. Tại sao sự kiện Thái tử Áo- Hung bị sát hại được coi là nguyên cớ bùng nổ chiến tranh? HS: Đọc thông tin , quan sát hình Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. - Vào cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, sự phát GV: Quan sát, hỗ trợ triển kháng đều giữa các nước tư bản về kinh Bước 3: Báo cáo kết quả tế và chính trị đã làm thay đổi sâu sắc so sánh GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, lực lượng giữa các nước đế quốc. Mâu thuẫn chốt kiến thức về vấn đề thuộc địa đã dẫn tới các cuộc chiến HS: trình bày, nhận xét. tranh đế quốc đầu tiên : chiến tranh Mĩ - Tây Ban Nha (1898) ; chiến tranh Anh - Bô-ơ ( l899 - l902) ; chiến tranh Nga - Nhật (l904 - l905). - Để chuẩn bị cho cuộc chiến tranh nhằm tranh giành thị trường, thuộc địa, các nước đế quốc đã thành lập hai khối quân sự đối lập : Bước 4: Phương án KTĐG GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến khối Liên minh gồm Đức - Áo - Hung (l 882) thức vừa tìm hiểu. và khối Hiệp ước của Anh, Pháp và Nga (l907). Điều chỉnh: Cả hai khối đều tích cực chạy đua vũ trang . nhằm tranh nhau làm bá chủ thế giới.
  29. 2- Tìm hiểu các giai đoạn chính của cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất Bước 1. Giao nhiệm vụ a. Giai đoạn 1: (1914-1916) GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân) ? Nêu diễn biến chính trong giai đoạn 1 của cuộc chiến tranh > Tại sao trong giai đoạn này, ưu thế thuộc về phe liên minh? ? Nêu suy nghĩ của em về nhiều loại vũ khí hiện đại được sử dụng vào cuộc chiến tranh này? ? Cho biết trong giai đoạn 1, chiến trường chính diễn ra trên mặt trận nào, vì sao? HS: Nhận nhiệm vụ. + Sau sự kiện Thái tử Áo - Hung bị một người Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Xéc-bi ám sát (ngày 28-6 - l 914), từ ngày l đến HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh ngày 3 - 8, Đức tuyên chiến với Nga và Pháp. trong TLHDH suy nghĩ độc lập . Ngày 4 - 8, Anh tuyên chiến với Đức . Chiến Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ tranh thế giới thứ nhất bùng nổ. HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh + Giai đoạn này, Đức tập trung lực lượng đánh trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu phía tây nhằm nhanh chóng thôn tính nước hỏi. Pháp. Song nhờ có Nga tấn công quân Đức ở GV: Quan sát, hỗ trợ phía đông, nên nước Pháp được cứu nguy. Từ Bước 3: Báo cáo kết quả năm l 9l 6, chiến tranh chuyển sang thế cầm cự GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, đối với cả hai phe. chốt kiến thức HS: trình bày, nhận xét. + Chiến tranh bùng nổ, cả hai phe đều lôi kéo nhiều nước tham gia và sử dụng nhiều loại vũ Bước 4: Phương án KTĐG khí hiện đại, đã giết hại và làm bị thương hàng GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến triệu người. thức vừa tìm hiểu. Điều chỉnh: . Bước 1. Giao nhiệm vụ b. Giai đoạn 2 ( 1917-1918). GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ cá nhân) ? Trình bày khái quát diễn biến chính trong giai đoạn 2 của cuộc chiến tranh? ? Cho biết việc Mĩ tham chiến đã tác động như thế nào đến cục diện chiến
  30. tranh. Đánh giá của em về hành động tham chiến của Mĩ? - HS: Nhận nhiệm vụ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh trong TLHDH suy nghĩ độc lập . + Tháng 2 - 19l7, Cách mạng tháng Hai diễn ra Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ ở Nga, buộc Mĩ phải sớm nhảy vào tham chiến HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh và đứng về phe Hiệp ước (4 - 1917), vì thế phe trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu Liên minh liên tiếp bị thất bại. hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ + Từ cuối năm 1917, phe Hiệp ước liên tiếp mở Bước 3: Báo cáo kết quả các cuộc tấn công làm cho đồng minh của Đức GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, lần lượt đầu hàng. chốt kiến thức + Ngày l l - l l - l 918, Đức đầu hàng đồng HS: trình bày, nhận xét. minh vô điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ Bước 4: Phương án KTĐG nhất kết thúc với sự thất bại của phe Liên minh. GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến thức vừa tìm hiểu. Điều chỉnh: . Bước 1. Giao nhiệm vụ 3. Tìm hiểu kết cục của cuộc chiến tranh thế GV: cho HS đọc thông tin, kết hợp giới thứ nhất. quan sát hình trong TLHDH hãy: ( HĐ nhóm, cá nhân) ? Cho biết cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất có kết cục như thế nào? ? Nêu suy nghĩ của em về hậu quả của cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất đối với nhân loại? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Đọc thông tin, quan sát hình ảnh - Chiến tranh gây nên nhiều tai hoạ cho nhân trong TLHDH suy nghĩ độc lập trả lời loại : 10 triệu người chết, hơn 20 triệu người bị các câu hỏi: thương, nhiều thành phố, làng mạc, đường sá Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ bị phá huỷ, chi phí cho chiến tranh lên tới 85 HS: - Đọc thông tin, quan sát hình ảnh tỉ đô la. trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu - Chiến tranh chỉ đem lại lợi ích cho các nước hỏi. đế quốc thắng trận, nhất là Mĩ. Bản đồ chính trị GV: Quan sát, hỗ trợ thế giới đã bị chia lại : Đức mất hết thuộc địa ; Bước 3: Báo cáo kết quả Anh, Pháp và Mĩ được mở rộng thêm thuộc địa GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, của mình. chốt kiến thức . HS: trình bày, nhận xét. - Tuy nhiên, vào giai đoạn cuối của chiến tranh, phong trào cách mạng thế giới tiếp tục phát triển, đặc biệt là sự bùng nổ và thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga.
  31. Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá: - Giải thích được Chiến tranh thế giới thứ nhất Gv: Yêu cầu hs nhắc lại kiến thức trọng là cuộc chiến tranh đế quốc, phi nghĩa. tâm. Điều chỉnh: . C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - GV hướng dẫn HS hoàn thành các bài tập vào vở - HS: Hoạt động cá nhân, nhóm để hoàn thành các bài tập theo hướng dẫn của GV. D. HOẠT ĐỘNG VÂN DỤNG. - GV khuyến khích học sinh tìm hiểu, làm các bài tập phần hoạt động vận dụng. E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH Tiết 19. Ngày soạn: KIỂM TRA 1 TIẾT I. Đề bài Câu 1: ( 2 điểm). Nêu đặc điểm nổi bật về kinh tế, chính trị của các nước tư bản chủ nghĩa chủ yếu cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX. Câu 2 ( 3 điểm). Tình hình Nhật Bản cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX II. Đáp án Câu 1 (2đ) Chuyển biến lớn nhất và rõ rệt nhất ở các nước đế quốc cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX là sự hình thành các tổ chức độc quyền, chi phối toàn bộ đời sống xã hội. Ở Mĩ có ''vua dầu mỏ'', ''vua thép'' ; ở Đức có các ông chủ độc quyền về luyện kim, than đá ; ở Pháp là các công ti độc quyền trong lĩnh vực ngân hàng, (1đ) Chuyển biến quan trọng thứ hai là tăng cường xâm lược thuộc địa, chuẩn bị chiến tranh đòi chia lại thị trường thế giới. Bất kì đế quốc ''già'' như Anh, Pháp hay đế quốc
  32. ''trẻ'' như Đức, Mĩ đều thể hiện rõ điều này. Sự chênh lệch về diện tích thuộc địa giữa các nước đế quốc đã khiến họ tích cực chuẩn bị chiến tranh để đòi chia lại thế giới.(1đ) Câu 2 ( 3đ) Trình bày được những nội dung chính, ý nghĩa của cuộc Duy tân Minh Trị ( 2đ) - Đến giữa thế kỉ XIX, chế độ phong kiến Nhật Bản lâm vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng, trong khi đó các nước tư bản phương Tây, đi đầu là Mĩ ra sức tìm cách xâm nhập vào nước này. (0,5đ) - Đầu năm 1868, Thiên hoàng Minh Trị đã tiến hành một loạt cải cách tiến bộ .(1đ) + Về chính trị : xác lập quyền thống trị của tầng lớp quý tộc tư sản ; ban hành Hiến pháp 1889, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến. + Về kinh tế : thống nhất thị trường, tiền tệ, phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, đường sá, cầu cống + Về quân sự : tổ chức và huấn luyện quân đội theo kiểu phương Tây, thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự, phát triển kinh tế quốc phòng. + Về giáo dục : thi hành chính sách giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học - kĩ thuật, cử học sinh ưu tú du học phương Tây. - Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, Nhật Bản trở thành một nước tư bản công nghiệp.(0,5đ) Những biểu hiện của sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX: (1đ) - Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế Nhật Bản dẫn tới sự ra đời các công ti độc quyền như Mít-xưi, Mít-su-bi-si Sự lũng đoạn của các công ti độc quyền này đối với nền kinh tế, chính trị Nhật Bản. (0,5đ) - Sự phát triển kinh tế đã tạo ra sức mạnh về quân sự, chính trị ở Nhật Bản. Giới cầm quyền đã thi hành chính sách xâm lược hiếu chiến : chiến tranh Đài Loan, chiến tranh Trung - Nhật, chiến tranh Nga - Nhật, chiếm Liêu Đông, Lữ Thuận, Sơn Đông, bán đảo Triều Tiên Tình hình đó làm cho đế quốc Nhật có đặc điểm là đế quốc phong kiến quân phiệt.(0,5đ) Tiết 20,21,22,23 Ngày soạn: BÀI 7: CÁC NƯỚC TƯ BẢN CHỦ NGHĨA GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI. . I. MỤC TIÊU Sau bài học HS đạt được: 1.Kiến thức:
  33. - Nắm được những nét chính về tình hình chính trị kinh tế , xã hội của các nước tư bản ở châu Âu, Mĩ, Nhật Bản trong những năm 1918-1939. - Giải thích được nguyên nhân của cuộc đại khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 và chỉ rõ tác động của nó đối với các nước tư bản châu Âu , Mĩ và Nhật Bản. - Khái quát hai con đường nhằm thoát khỏi khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 của các nước tư bản. 2. Kỹ năng: - Rèn luyện kĩ năng khai thác lược đồ , kênh hình, tư liệu trong học tập lịch sử , kĩ năng phân tích, so sánh , khái quát vấn đề lịch sử. 3. Thái độ: Hiểu rõ bản chất của xã hội tư bản, bản chất phản động, hiếu chiến và tàn bạo của chủ nghĩa phát xít, căm thù chủ nghĩa phát xít, có ý thức chống chiến tranh và bảo vệ hòa bình thế giới. 4. Định hướng hình thành năng lực. - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Trau dồi kỹ năng sống. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Máy chiếu. - Các tư liệu liên quan đến bài học: 2. Học sinh. - Sưu tầm các tư liệu liên quan đến bài học. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bày học A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ND CHÍNH - GV nêu vấn đề: Quan sát hình ảnh 1 và 2 và cho biết: ? Các nhân vật trong H1, 2 là ai?
  34. - HS định hướng vấn đề và theo dõi bài học để tìm hiểu. B- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH I. Các nước tư bản ở châu Âu giữa hai Bước 1. Giao nhiệm vụ: cuộc chiến tranh thế giới. ( HĐ nhóm) 1. Tìm hiểu tình hình các nước tư bản ở GV: cho HS đọc thông tin trong các bảng châu Âu giai đoạn 1918-1929. kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: Nhóm 1: ? Nêu nhận xét của em về sự biến đổi của bản đồ châu Âu trước và sau chiến tranh thế giới thứ nhất? Nhóm 2: Nhận xét về tình hình sản xuất công nghiệp ở ba nước Anh, Pháp, Đức thông qua bảng 2? Nhóm 3: Cho biết tình hình các nước châu Âu trong những năm 1918-1929 có điểm gì nổi bật? HS: Nhận nhiệm vụ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong tài liệu hướng dẫn , thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi. - Xuất hiện nhiều quốc gia mới. GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả - 1918-1923: Bùng nổ phong trào cách GV: Gọi các nhóm lên trình bày , nhận xét, mạng, tiêu biểu là Đức, nhiều ĐCS được chốt kiến thức thành lập, Quốc tế cộng sản ra đời ( 1919- HS: trình bày, nhận xét. 1943). - 1924-1929 các nước tư bản châu Âu trở Bước 4: Phương án KTĐG lại sự ổn định về chính trị, phục hồi và phát GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến triển về kinh tế. thức vừa tìm hiểu. Điều chỉnh: . Bước 1. Giao nhiệm vụ: 2. Tìm hiểu cuộc khủng hoảng kinh tế ( HĐ nhóm) 1929-1933 và hậu quả của nó. GV: cho HS đọc thông tin trong các bảng kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: Nhóm 1: ? Cho biết nguyên nhân dẫn đến cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929- 1933? Nhóm 2: Nhận xét về tình hình sản xuất ở Liên Xô và Anh trong những năm 1929- 1931 thông qua sơ đồ H4?
  35. Nhóm 3: Cho biết các hình 5,6,7 chứng tỏ điều gì? Tại sao chủ nghĩa phát xít thắng thế ở Đức? Nhóm 4: Nêu hậu quả của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 đối với các nước tư bản. Theo em, hậu quả nào là nghiêm trọng nhất? Vì sao? HS: Nhận nhiệm vụ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong tài liệu hướng dẫn , thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi. - Tháng 10 - 1929, cuộc khủng hoảng kinh GV: Quan sát, hỗ trợ tế bùng nổ trong thế giới tư bản. Đây là Bước 3: Báo cáo kết quả cuộc khủng hoảng trầm trọng, kéo dài, có GV: Gọi các nhóm lên trình bày , nhận xét, sức tàn phá chưa từng thấy đã đẩy lùi mức chốt kiến thức sản xuất hàng chục năm, hàng chục triệu HS: trình bày, nhận xét. công nhân thất nghiệp, hàng trăm triệu người rơi vào tình trạng đối khổ. - Để thoát ra khỏi khủng hoảng, một số nước tư bản như Anh, Pháp tiến hành những cải cách kinh tế, xã hội ; một số nước khác như Đức , I-ta-li-a, Nhật Bản đã tiến hành phát xít hoá chế độ thống trị (thủ tiêu mọi quyền tự do dân chủ, thiết lập chế Bước 4: Phương án KTĐG độ khủng bố công khai) và phát động GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến chiến tranh để phân chia lại thế giới. thức vừa tìm hiểu. Điều chỉnh: - Tìm hiểu khái niệm ''chủ nghĩa phát xít''. . II. Nước Mĩ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới. Bước 1. Giao nhiệm vụ: 1. Tìm hiểu tình hình nước Mĩ trong những GV: cho HS đọc thông tin trong các bảng năm 20 của thế kỉ XX. kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ? Cho biết kinh tế Mĩ phát triển như thế nào trong những năm 20 của thế kỉ XX? Nguyên nhân của sự phát triển đó? ? Mô tả nội dung các hình 8,9,10. Theo em các hình ảnh đó phản ánh điều gì? ? So sánh các hình 8,9,10 với hình 11 và nêu cảm nhận của em về những nét tương phản trong đời sống xã hội nước Mĩ? HS: Nhận nhiệm vụ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, trong những năm 20 nước Mĩ bước vào thời kì
  36. HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong phồn vinh, trở thành trung tâm kinh tế và tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. tài chính số một của thế giới. GV: Quan sát, hỗ trợ - Năm 1928, Mĩ chiếm 48% tổng sản Bước 3: Báo cáo kết quả lượng công nghiệp thế giới, đứng đầu thế GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt giới về nhiều ngành công nghiệp như xe kiến thức hơi, dầu mỏ, thép và nắng 60% dự trữ HS: trình bày, nhận xét. vàng của thế giới. - Nước Mĩ chú trọng cải tiến kĩ thuật, thực hiện phương pháp sản xuất dây chuyền nhân nâng cao năng suất và tăng cường độ lao động của công nhân. Bước 4: Phương án KTĐG - Do bị áp bức bóc lột và nạn phân biệt GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến chủng tộc, phong trào công nhân phát triển thức vừa tìm hiểu. ở nhiều bang trong nước. Tháng 5 - l 92l , Điều chỉnh: Đảng Cộng sản Mĩ thành lập, đánh dấu sự . phát triển của phong trào công nhân Mĩ. Bước 1. Giao nhiệm vụ: 2. Tìm hiểu tình hình nước Mĩ trong những GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan năm 1929-1939. sát hình trong TLHDH hãy: ? Mô tả nội dung Hình 14. Các hình 12,13,14,15,16 chứng tỏ điều gì? Theo em đối tượng nào chịu tác động lớn nhất hậu quả của khủng hoảng kinh tế? ? Nêu nội dung cơ bản của chính sách mới và tác dụng của nó? ? Đánh giá vai trò của tổng thống Ph. Ru- dơ-ven trong việc đưa nước Mĩ thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế? HS: Nhận nhiệm vụ - Cuối tháng 10 - l 929, nước Mĩ lâm vào Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng thấy. HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong Nền kinh tế - tài chính Mĩ bị chấn động dữ tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. dội. GV: Quan sát, hỗ trợ - Năm 1932, sản xuất công nghiệp giảm 2 Bước 3: Báo cáo kết quả lần so với năm 1929, khoảng 75% dân trại GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt bị phá sản. Hàng chục trệu người thất kiến thức nghiệp. HS: trình bày, nhận xét. - Các mâu thuẫn xã hội trở nên hết sức gay gắt, đã đưa tới các cuộc biểu tình, tuần hành diễn ra sôi nổi trong cả nước. - Để đưa nước Mĩ thoát khỏi khủng hoảng, Tổng thống Mĩ Ru-dơ-ven đã đưa ra Chính sách mới. Chính sách mới bao gồm các đạo luật về phục hưng công nghiệp,
  37. nông nghiệp và ngân hàng nhằm giải quyết nạn thất nghiệp, phục hồi sự phát triển của các ngành kinh tế - tài chính và Bước 4: Phương án KTĐG đặt dưới sự kiểm soát của Nhà nước. GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến - Các biện pháp của Chính sách mới đã thức vừa tìm hiểu. góp phần giải quyết những khó khăn của Điều chỉnh: nền kinh tế, đưa nước Mĩ thoát dần khỏi . khủng hoảng. III. Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới. Bước 1. Giao nhiệm vụ: 1. Tìm hiểu về tình hình Nhật Bản sau GV: cho HS đọc thông tin trong TLHDH chiến tranh thế giới thứ nhất. hãy: ? Nêu nhận xét về tình hình Nhật Bản trong những năm 1918-1929? ? So sánh tình hình Nhật Bản với nước Mĩ cùng giai đoạn? HS: Nhận nhiệm vụ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. - Nhật Bản hầu như không tham gia chiến GV: Quan sát, hỗ trợ trận trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, Bước 3: Báo cáo kết quả nhưng đã thu được nhiều lợi, nhất là về GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt kinh tế (sản lượng công nghiệp tăng 5 lần). kiến thức Nhưng ngay sau chiến tranh, kinh tế Nhật HS: trình bày, nhận xét. Bản ngày càng gặp khó khăn, nông nghiệp vẫn lạc hậu, không có gì thay đổi so với công nghiệp. - Giá gạo tăng cao, đời sống nông dân rất khó khăn. Vì vậy, năm 1918 ''cuộc bạo động lúa gạo'' đã nổ ra, lôi cuốn tới 10 triệu người tham gia. - Phong trào bãi công diễn ra sôi nổi ; tháng 7 - l 922, Đảng Cộng sản Nhật Bản thành lập và trở thành lực lượng lãnh đạo phong trào công nhân. Bước 4: Phương án KTĐG GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến - Năm 1927, Nhật Bản lại lâm và cuộc thức vừa tìm hiểu. khủng hoảng tài chính, chấm dứt sự phục Điều chỉnh: hồi ngắn ngủi của nền kinh tế nước này. . Bước 1. Giao nhiệm vụ: 2. Tìm hiểu về tình hình Nhật Bản trong GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan những năm 1929-1939. sát hình ảnh trong TLHDH hãy:
  38. ? Nhận xét về quá trình phát xít hóa ở Nhật Bản , so sánh với quá trình phát xít hóa ở Đức ( Thời gian, việc sử dụng bộ máy chính quyền đang tồn tại, ). ? Nêu nhận xét về chính sách đối ngoại ở Nhật Bản thông qua Hình 18,19? - Cuộc khủng hoảng kinh tế l929 - l933 đã ? Cho biết vì sao giới cầm quyền Nhật Bản giáng một đòn nặng nề vào nền kinh tế chủ trương tiến hành chiến tranh xâm lược Nhật Bản (sản lượng công nghiệp giảm tới , bành trướng ra bên ngoài? 1/3). Giới cầm quyền Nhật Bản chủ trương quân sự hoá đất nước, phát động chiến HS: Nhận nhiệm vụ tranh xâm lược để thoát khỏi khủng hoảng Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ (Bản ''Tấu thỉnh'' của Thủ tướng Ta-na-ca HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong năm 1927 với kế hoạch xâm chiếm Trung tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. Quốc, châu Á và toàn thế giới). GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả - Tháng 9 - l931, Nhật Bản tấn công vùng GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt Đông Bắc Trung Quốc, dẫn tới việc hình kiến thức thành lò lửa chiến tranh đầu tiên trên thế HS: trình bày, nhận xét. giới. - Trong thập niên 30, ở Nhật Bản đã diễn ra quá trình thiết lập chế độ phát xít với việc sử dụng triệt để bộ máy quân sự và cảnh sát của chế độ quân chủ chuyên chế Nhật Bản. - Giai cấp công nhân và các tầng lớp nhân Bước 4: Phương án KTĐG dân, kể cả binh sĩ, đã tiến hành cuộc đấu GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến tranh mạnh mẽ, góp phần làm chậm lại thức vừa tìm hiểu. quá trình phát xít hoá ở Nhật Bản. Điều chỉnh: . C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - GV hướng dẫn HS hoàn thành các bài tập vào vở - HS: Hoạt động cá nhân, nhóm để hoàn thành các bài tập theo hướng dẫn của GV. D. HOẠT ĐỘNG VÂN DỤNG. - GV khuyến khích học sinh tìm hiểu, làm các bài tập phần hoạt động vận dụng. E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH
  39. Tiết 24,25,26. Ngày soạn: BÀI 8: PHONG TRÀO ĐỘC LẬP DÂN TỘC Ở CHÂU Á GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI ( 1918-1939). I. MỤC TIÊU Sau bài học HS đạt được: 1.Kiến thức: - Trình bày được những sự kiện chính của cách mạng Trung Quốc những năm 1918- 1939. -Nhận thức được những nét mới của phong trào độc lập dân tộc ở Châu Á trong những năm 1918-1939 nói chung và những nét nổi bật cuả phong trào độc lập dân tộc ở khu vực Đông Nam Á nói riêng. 2. Kỹ năng: - Rèn luyện kĩ năng khai thác lược đồ , kênh hình, tư liệu trong học tập lịch sử , kĩ năng phân tích, so sánh , khái quát vấn đề lịch sử. 3. Thái độ: Nhận thức được nét tương đồng , sự gắn bó lịch sử đấu tranh cuả các nước châu Á nói chung và khu vực Đông Nam Á nói riêng từ đó bồi dưỡng tinh thần đoàn kết với các nước trong khu vực 4. Định hướng hình thành năng lực. - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Trau dồi kỹ năng sống. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Máy chiếu. - Các tư liệu liên quan đến bài học: 2. Học sinh. - Sưu tầm các tư liệu liên quan đến bài học.
  40. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bày học A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ND CHÍNH - GV nêu vấn đề: Quan sát hình ảnh 1 và cho biết: ? Quan sát các hình ảnh ,nêu đọc thông tin trong các bảng kết hợp đọc thông tin trong các bảng kết hợp hiểu biết cuả em về các nhân vật lịch sử trong hình 1 và phong trào độc lập dân tộc cuả nhân dân các nước châu Á trong những năm 1918-1939 liên quan đến các nhân vật đó - HS định hướng vấn đề và theo dõi bài học để tìm hiểu. B- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH Hoạt động 1: 1. Tìm hiểu những nét chung về phong trào độc Bước 1. Giao nhiệm vụ: lập dân tộc ở châu Á và cách mạng Trung Quốc GV: cho HS đọc thông tin trong trong những năm 1918-1939. các bảng kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ? Nêu nét mới trong phong trào độc lập dân tộc ở châu Á sau chiến tranh thế giới thứ nhất? a) Những nét chung về phong trào độc lập dân tộc ? Cho biết mục tiêu đấu tranh ở châu Á trong phong trào Ngũ Tứ có gì khác so với cách mạng Tân Hợi - Từ sau Cách mạng tháng Mười Nga năm 19l 7 và (1911). Nêu ý nghĩa cuả phong Chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào giải phóng trào? dân tộc ở châu Á đã bước sang thời kì phát triển ? Lập niên biểu về phong trào mới. Phong trào diễn ra mạnh mẽ và lan rộng ở cách mạng ở Trung Quốc trong nhiều khu vực của lục địa châu Á rộng lớn, tiêu biểu những năm 1918-1939? là phong trào đấu tranh ở Trung Quốc, Ấn Độ, Việt HS: Nhận nhiệm vụ Nam và In-đô-nê-xi-a. Đó là : Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ + Phong trào Ngũ tứ năm 1919 ở Trung Quốc. HS: - quan sát hình trong tài liệu hướng dẫn , thảo luận nhóm để trả + Cuộc cách mạng nhân dân ở Mông Cổ đưa tới lời câu hỏi. việc thành lập Nhà nước Cộng hoà Nhân dân Mông GV: Quan sát, hỗ trợ Cổ. Bước 3: Báo cáo kết quả
  41. GV: Gọi các nhóm lên trình bày , + Phong trào đấu tranh của nhân dân Ấn Độ dưới nhận xét, chốt kiến thức sự lãnh đạo của Đảng Quốc đại do M. Gan-đi đứng HS: trình bày, nhận xét. đầu. + Thắng lợi của cuộc chiến tranh giải phóng ở Thổ Nhĩ Kì ( l9l9 -l 922) đưa tới việc thành lập nước Cộng hoà Thổ Nhĩ Kì - Trong cao trào đấu tranh giải phóng, giai cấp công nhân đã tích cực tham gia và nhiều đảng cộng sản đã được thành lập như ở Trung Quốc, In-đô-nê-xi- a và việt Nam b) Cách mạng Trung Quốc trong những năm 1918-1939. - Phong trào Ngũ tứ bùng nổ ngày 4 - 5 - l 919, khởi đầu là cuộc biểu tình của 3000 học sinh yêu nước ở Bắc Kinh chống lại âm mưu xâu xé Trung Quốc của các nước đế quốc. Phong trào nhanh chóng lan rộng ra cả nước, lôi cuốn đông đảo các tầng lớp nhân dân. Lực lượng chủ yếu của phong trào chuyển từ sinh viên sang giai cấp công nhân. - Phong trào Ngũ tứ đã mở đầu cao trào chống đế quốc, chống phong kiến. Từ đó, chủ nghĩa Mác - Lê-nin được truyền bá sâu rộng ở Trung Quốc. Từ nhiều nhóm cộng sản, ngày l - 7 - l 921, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã được thành lập. - Trong 10 năm (1926 - 1937), tình hình chính trị ở Trung Quốc diễn ra nhiều biến dộng. Trong những năm l 926 - l 927 là cuộc Chiến tranh Bắc phạt của các lực lượng cách mạng nhằm đánh đổ các tập đoàn quân phiệt đang chia nhau thống trị nhiều vùng trong nước. Sau đó, trong những năm 1927 - l 937 diễn ra cuộc nội chiến giữa Quốc dân đảng - Tưởng Giới Thạch và Đảng Cộng sản Trung Quốc. Bước 4: Phương án KTĐG GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại - Tháng 7 - l 937, Nhật Bản phát động cuộc tấn công kiến thức vừa tìm hiểu. xâm lược nhằm thôn tính toàn bộ Trung Quốc. Điều chỉnh: Trước nguy cơ đó, Đảng Cộng sản Trung Quốc và Quốc dân đảng đã đình chỉ nội chiến, cùng hợp tác chống Nhật. Cách mạng Trung Quốc chuyển sang thời kì mới : Quốc - Cộng hợp tác, kháng chiến chống Nhật. Hoạt động 2: 2. Tìm hiểu phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Bước 1. Giao nhiệm vụ: Á (1918-1939)
  42. GV: cho HS đọc thông tin trong TLHDH hãy: ? Cho biết sự thành lập các Đảng cộng sản có tác động như thế nào đến phong trào độc lập dân tộc ở các nước Đông Nam Á? ? Nêu nhận xét cuả em về phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Á sau chiến tranh thế giới thứ nhất? ? Nêu nét chính của một số phong trào tiêu biểu ở Đông Nam Á và In đô nê xi a? HS: Nhận nhiệm vụ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin trong tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. - Những nét chung: GV: Quan sát, hỗ trợ Bước 3: Báo cáo kết quả - Từ những năm 20, nét mới của phong trào cách GV: Gọi HS lên trình bày , nhận mạng ở Đông Nam Á là giai cấp vô sản từng bước xét, chốt kiến thức trưởng thành và tham gia lãnh đạo cuộc đấu HS: trình bày, nhận xét. tranh.Trong thời kì này, nhiều đảng cộng sản đã ra đời ở nhiều nước Đông Nam Á, như ở In-đô-nê-xi- a năm l920 ; ở Việt Nam, Mã Lai và Xiêm năm 1930. Dưới sự lãnh dại của các đảng cộng sản, nhiều cuộc đấu tranh đã diễn ra như cuộc khởi nghĩa ở Gia-va, Xu-ma-tơ-ra (1926 - 1927) ở In-đô-nê-xi-a, phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh (1930 - 193l) tại Việt Nam. - Phong trào dân chủ tư sản ở Đông Nam Á cũng có những bước tiến bộ rõ rệt. Nếu như trước đây mới chỉ xuất hiện những nhóm lẻ tẻ thì đến giai đoạn này đã ra đời những chính đảng có tổ chức và ảnh hưởng xã hội lớn như Đảng Dân tộc ở In-đô-nê-xi-a, Phong trào Tha-kin ở Miến Điện - Các phong trào tiêu biểu: - Ở Đông Dương, cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp được tiến hành dưới nhiều hình thức, với sự tham gia của các tầng lớp nhân dân. Đó là cuộc khởi nghĩa của Ong Kẹo và Com-ma-đam kéo dài hơn 30 năm ở Lào ; phong trào yêu nước theo xu hướng dân chủ tư sản do nhà sư A-cha Hem Chiêu đứng đầu (l 930 - 1935) ở Cam-pu-chia.
  43. - Tại khu vực hải đảo, đã diễn ra nhiều phong trào chống thực dân, lôi cuốn hàng triệu người tham gia, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa ở hai đảo Gia-va và Xu- ma-tơ-ra (In-đô-nê-xi-a) trong những năm 1926 - l 927 dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản In-đô-nê- xi-a. Sau khi cuộc khởi nghĩa bị đàn áp, quần chúng Bước 4: Phương án KTĐG đã ngả theo phong trào dân tộc tư sản do Xu-các-nơ GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại - lãnh tụ của Đảng Dân tộc, đứng đầu. kiến thức vừa tìm hiểu. - Từ năm 1940, khi phát xít Nhật tấn công đánh Điều chỉnh: . chiếm Đông Nam Á, cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân các nước trong khu vực đã tập trung vào kẻ thù hung hãn nhất này. C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - GV hướng dẫn HS hoàn thành các bài tập vào vở - HS: Hoạt động cá nhân, nhóm để hoàn thành các bài tập theo hướng dẫn của GV. D. HOẠT ĐỘNG VÂN DỤNG. - GV khuyến khích học sinh tìm hiểu, làm các bài tập phần hoạt động vận dụng. E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH Tiết 27,28,29. Ngày soạn: BÀI 9: CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 . NƯỚC NGA- LIÊN XÔ TỪ NĂM 1917 ĐẾN NĂM 1941 I. MỤC TIÊU Sau bài học HS đạt được: 1.Kiến thức: - Phân tích được hoàn cảnh lịch sử bùng nổ hai cuộc cách mạng ở Nga trong năm 1917; Cách mạng tháng Hai và cách mạng tháng Mười.
  44. - Nêu được nhiệm vụ , tính chất, diễn biến chính , kết quả, ý nghĩa lịch sử cuả hai cuộc cách mạng ở Nga năm 1917. - Thống kê được những thành tựu chủ yếu cuả Liên Xô trong công cuọc xây dựng CNXH (1925-1941). 2. Kỹ năng: - Rèn luyện kĩ năng : đọc hiểu thông tin, tranh luận giải quyết vấn đề , khai thác sử dụng kênh hình , hợp tác theo nhóm và rut ra bài học lịch sử. 3. Thái độ: Khâm phục, ủng hộ tinh thần đấu tranh cách mạng cuả nhân dân lao động Nga , chống lại các luận điệu xuyên tạc lịch sử , có thái độ khách quan khi đánh giá sự kiện, nhân vật lịch sử, tự bồi dưỡng ý thức học tập 4. Định hướng hình thành năng lực. - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Trau dồi kỹ năng sống. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Máy chiếu. - Các tư liệu liên quan đến bài học: 2. Học sinh. - Sưu tầm các tư liệu liên quan đến bài học. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bày học A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ND CHÍNH - GV nêu vấn đề: Quan sát các hình ảnh và cho biết: ? Nêu hiểu biết cuả em về hai nhân vật lịch sử trong hình 1 và hình 5? ? Những suy đoán cuả em về nước Nga trong năm 1917?
  45. ? Vì sao gọi cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 là cuộc cách mạng XHCN. Cuộc cách mạng có tác động ảnh hửơng gì đối với nước Nga và thế giới? ? Sau cách mạng tháng Mười nước Nga đã biến đổi như thế nào? - HS định hướng vấn đề và theo dõi bài học để tìm hiểu. B- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH 1. Tìm hiểu tình hình nước Nga trước hai Bước 1. Giao nhiệm vụ: cuộc cách mạng GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ? Cho biết những nét nổi bật cuả tình hình nước Nga trước năm 1917? ? Giải thích vì sao lực lượng lao động làm việc trên cánh đồng chỉ có phụ nữ? ? Làm rõ mâu thuẩn cơ bản cần phải giải quyết cuả nước Nga trước cách mạng. Theo em, mâu thuẫn nào là cơ bản nhất? Vì sao? ? Chứng minh tình hình nước Nga năm 1917 sẽ nổ ra các cuộc cách mạng xã hội là điều không thể tránh khỏi? HS: Nhận nhiệm vụ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Nước Nga là một đế quốc quân chủ chuyên HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong chế, đúng đầu là Nga hoàng Ni-cô-lai II. tài liệu hướng dẫn , để trả lời câu hỏi. - Nga hoàng tham gia Chiến tranh thế giới GV: Quan sát, hỗ trợ thứ nhất đã gây nên những hậu quả nghiêm Bước 3: Báo cáo kết quả trọng cho đất nước. GV: Gọi các nhóm lên trình bày , nhận xét, chốt kiến thức - Những mâu thuẫn xã hội trở nên hết sức HS: trình bày, nhận xét. gay gắt, phong trào phản chiến lan rộng khắp Bước 4: Phương án KTĐG nơi đòi lật đổ chế độ Nga hoàng. GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến thức vừa tìm hiểu. Điều chỉnh: . Bước 1. Giao nhiệm vụ: 2. Tìm hiểu về hai cuộc cách mạng ở Nga GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan năm 1917. sát hình trong TLHDH hãy: a. Cách mạng tháng Hai năm 1917. ? Cho biết lực lượng nào tham gia trong cách mạng tháng Hai năm 1917. Giải thích - Mở đầu là cuộc biểu tình ngày 23 - 2 (8 vì sao đông đảo nhân dân tham gia cách - 3 theo công lịch) của 9 vạn nữ công nhân ở mạng? Pê-tơ-rô-grát. Ba ngày sau, tổng bãi công bao trùm khắp thành phố, biến thành khởi
  46. ? Trình bày diễn biến cách mạng tháng Hai nghĩa vũ trang, nhất là được sự hưởng ứng và cách mạng tháng Mười Nga? của binh lính. Cuộc khởi nghĩa thắng lợi. ?Nêu những nhiệm vụ mà cách mạng Chế độ quân chủ chuyên chế bị lật đổ, nước tháng Hai đã giải quyết? Nga đã trở thành một nước cộng hoà. ? Lý giải vì sao ở nước Nga năm 1917 lại - Phong trào cách mạng diễn ra trong cả diễn ra 2 cuộc cách mạng? nước, các Xô viết đại biểu của công nhân, Nêu tính chất và kết quả cuả mỗi cuộc nông dân và binh lính được thành lập. Cùng cách mạng ? lúc, giai cấp tư sản lập Chính phủ lâm thời ?Trình bày suy nghĩ cuả em về vai trò cuả nhằm giành lại chính quyền từ các Xô viết. đảng Bô-sê-vich và Lê nin đối với nước Đó là tình trạng hai chính quyền song song Nga và cách mạng tháng Mười Nga? tồn tại với những đường lối chính trị khác HS: Nhận nhiệm vụ nhau. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong - Trước tình hình phức tạp đó, Lê-nin và tài liệu hướng dẫn , thảo luận nhóm để trả Đảng Bôn-sê-vích chủ trương tiếp tục làm lời câu hỏi. cách mạng, lôi cuốn đông đảo quần chúng GV: Quan sát, hỗ trợ công nhân và nông dân, dùng bạo lực lật đổ Chính phủ lâm thời, chấm dứt tình trạng hai Bước 3: Báo cáo kết quả chính quyền song song tồn tại, giành chính GV: Gọi các nhóm lên trình bày , nhận xét, quyền về tay các Xô viết. chốt kiến thức HS: trình bày, nhận xét. GV bổ xung: Trong khi đó, Chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản lại xem cuộc cách b. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917. mạng đã thành công, tiếp tục theo đuổi cuộc chiến tranh đế quốc: - Tới đầu tháng 10, không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lê-nin từ Phần Lan bí mật trở về Pê-tơ-rô-grát để trực tiếp lãnh đạo cuộc cách mạng. - Đêm 24 - 10 (6 - l l), cuộc khởi nghĩa bùng nổ, quân cách mạng đã làm chủ toàn bộ thành phố. Đêm 25 - 10 (7 - 11), Cung điện Mùa Đông, nơi ẩn náu cuối cùng của Chính phủ lâm thời, bị đánh chiếm. Chính phủ lâm thời tư sản sụp đổ. Bước 4: Phương án KTĐG - Ngay trong đêm thắng lợi đầu tiên của cách GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến mạng 25 – 10 (7 - l l), Đại hội Xô viết toàn thức vừa tìm hiểu. Nga lần thứ hai đã tuyên bố thành lập Chính Điều chỉnh: quyền Xô viết do Lê-nin đứng đầu. . - 3/1918 cách mạng thắng lợi trong cả nước. Hoạt động 3. 3. Tìm hiểu về ý nghĩa cả cách mạng tháng Bước 1. Giao nhiệm vụ: Mười Nga năm 1917.
  47. GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ? Nêu ý nghĩa cuả cách mạng tháng Mười Nga đối với nước Nga và thế giới? ? Giải thích vì sao Giôn Rít đặt tên cuốn sách cuả mình là “ Mười ngày rung chyển - Cách mạng tháng Mười đã làm thay đổi thế giới”? hoàn toàn vận mệnh nước Nga. Lần đầu tiên HS: Nhận nhiệm vụ những người lao động lên nắm chính quyền, Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ xây dựng chế độ xã hội mới - chế độ xã hội HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong chủ nghĩa, trên một đất nước rộng lớn. tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ - Cách mạng tháng Mười đã dẫn đến những Bước 3: Báo cáo kết quả thay đổi to lớn trên thế giới, cổ vũ mạnh mẽ GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt và tạo ra những điều kiện thuận lợi cho cuộc kiến thức đấu tranh giải phóng của giai cấp vô sản và HS: trình bày, nhận xét. các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới. Bước 4: Phương án KTĐG GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến thức vừa tìm hiểu. Điều chỉnh: . Hoạt động 4. 2. Tìm hiểu Chính sách kinh tế mới và công Bước 1. Giao nhiệm vụ: cuộc khôi phục kinh tế cuả nước Nga- Liên GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan Xô (1921-1925) . sát hình trong TLHDH hãy: ? Giải thích vì sao nước Nga Xô viết lại ban hành Chính sách kinh tế mới vào năm 1921? ? Trình bày nội dung chủ yếu cuả Chính sách kinh tế mới và cho biết tác dụng cuả chính sách này đối với nước Nga Xô viết bấy giờ? HS: Nhận nhiệm vụ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Năm 1921, nước Nga Xô viết bước vào HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong thời kì hoà bình, xây dựng đất nước, Bảy tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. năm chiến tranh và nội chiến (l914 - 1921) GV: Quan sát, hỗ trợ đã tàn phá nặng nề hầu hết mọi lĩnh vực của Bước 3: Báo cáo kết quả nền kính tế - công nghiệp, nông nghiệp và GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt thương mại. Đất nước còn lâm vào nạn đói kiến thức trầm trọng và sự chống phá điên cuồng của HS: trình bày, nhận xét. các thế lực phản cách mạng. - Trong tình hình ấy, tháng 3 - l 92l nước Nga Xô viết thực hiện Chính sách kinh tế mới do Lê-nin đề xướng.
  48. - Nội dung quan trọng nhất của Chính sách kinh tế mới là thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng chế độ thu thuế lương thực (hiện vật) ; đồng thời thực hiện tự do buôn bán, cho phép tư nhân được mở các xí nghiệp nhỏ - Chính sách kinh tế mới đã thu được kết quả tốt đẹp : nông nghiệp và các ngành kinh tế khác được phục hồi và phát triển, đời sống nhân dân được cải thiện. - Tháng 12 - 1922, Liên bang Cộng hoà xã Bước 4: Phương án KTĐG hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) được thành GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến lập trên cơ sở tự nguyện và bình đẳng giữa thức vừa tìm hiểu. các dân tộc, nhằm củng cố sự liên minh và Điều chỉnh: giúp đỡ lẫn nhau giữa các nước cộng hoà . trong công cuộc bảo vệ và phát triển Liên bang Xô viết. Hoạt động 5. 5. Tìm hiểu công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925-1941). Bước 1. Giao nhiệm vụ: GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ? Làm rõ vì sao khi hoàn thành khôi phục kinh tế , Liên Xô phải thực hiện nhiệm vụ công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa? ? Lập bảng thống kê những thành tựu tiêu biểu trong công cuộc xây dựng CNXH ở - Sau khi khôi phục kinh tế, Liên Xô vẫn là Liên Xô (1921-1941) và nêu nhận xét? một nước nông nghiệp lạc hậu so với các HS: Nhận nhiệm vụ nước tư bản phương Tây. Vì vậy, để xây Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ dựng thành công chủ nghĩa xã hội, Liên Xô HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong đã tiến hành công cuộc công nghiệp hoá xã tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. hội chủ nghĩa theo đường lối ưu tiên phát GV: Quan sát, hỗ trợ triển công nghiệp nặng, mà trọng tâm là Bước 3: Báo cáo kết quả ngành công nghiệp chế tạo máy móc và công GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt nghiệp năng lượng. Cùng với nhiệm vụ công kiến thức nghiệp hoá, nhân dân Liên Xô tiến hành HS: trình bày, nhận xét. công cuộc tập thể hoá nông nghiệp, thu hút nông dân tham gia các nông trang tập thể. - Bằng hai kế hoạch 5 năm - kế hoạch 5 năm lần thứ nhất ( 1928 - l 932) và kế hoạch 5 năm lần thứ hai ( 1933 - l 937), Liên Xô đã giành những thắng lợi to lớn trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội : trở thành nước công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa với sản
  49. lượng công nghiệp đứng đầu châu Âu, đứng thứ hai trên thế giới (sau Mĩ ; đã tiến hành tập thể hoá nông nghiệp, có quy mô sản xuất lớn và được cơ giới hoá: - Về văn hoá - giáo dục, Liên Xô đã thanh toán nạn mù chữ, phát triển hệ thang giáo dục quốc dân, đạt thiều thành tựu rực rỡ về khoa học - kĩ thuật và văn hoá - nghệ thuật. - Về xã hội, các giai cấp bóc lột đã bị xoá bỏ, chỉ còn lại hai giai cấp công nhân, nông dân và tầng lớp trí thức xã hội chủ nghĩa Bước 4: Phương án KTĐG - . Từ tháng 6 - 194l , trước cuộc tấn công GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến xâm lược của phát xít Đức , nhân dân Liên thức vừa tìm hiểu. Xô phải ngừng việc thực hiện kế hoạch 5 Điều chỉnh: năm lần thứ ba (1937 - l 941). . C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - GV hướng dẫn HS hoàn thành các bài tập vào vở - HS: Hoạt động cá nhân, nhóm để hoàn thành các bài tập theo hướng dẫn của GV. D. HOẠT ĐỘNG VÂN DỤNG. - GV khuyến khích học sinh tìm hiểu, làm các bài tập phần hoạt động vận dụng. E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH
  50. Tiết 30,31. Ngày soạn: BÀI 10: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI ( 1939-1945) I. MỤC TIÊU Sau bài học HS đạt được: 1.Kiến thức: - Trình bày được nguyên nhân dẫn đến chiến tranh thế giới thứ hai. - Khái quát được các giai đoạn chính cuả cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. - Đánh giá được hậu quả của cuộc chiến tranh thế giới thứ hai và trách nhiệm cuả các nước lớn trong vấn đề chiến tranh thế giới thứ hai bung nổ cũng như vai trò cuả các nước đồng minh trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít, kết thủc chiến tranh. 2. Kỹ năng: - Rèn luyện kĩ năng : thuyết trình, phân tích, đánh giá, nhận xét một nội dung lịch sử, kĩ năng so sánh, hợp tác. 3. Thái độ: Bồi dưỡng ý thức chống chiến tranh, yêu chuộng hòa bình 4. Định hướng hình thành năng lực. - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Trau dồi kỹ năng sống. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Các tư liệu liên quan đến bài học: 2. Học sinh. - Sưu tầm các tư liệu liên quan đến bài học. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bày học A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ND CHÍNH - GV nêu vấn đề:
  51. Quan sát các hình ảnh và cho biết: ? Em quan sát thấy những gì trong hình 1 và nêu cảm nhân của em khi thấy những hình này. ? Hình 1 đề cập đến nội dung gì trong lịch sử loài người . Em biết gì về nội dung đó? - HS trả lời. GV định hướng nội dung bài học. B- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH Hoạt động 1: 1. Tìm hiểu về nguyên nhân dẫn đến chiến Bước 1. Giao nhiệm vụ: tranh thế giới thứ hai. GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ? Giải thích tại sao Hít le lại tấn công các nước châu Âu trước? ? Nêu nguyên nhân sâu sa và nguyên nhân trực tiếp dẫn đến chiến tranh thế giới thứ hai và suy nghĩ của em về trách nhiệm của các nước lớn khi để chiến tranh thế giới thứ hai xảy ra? HS: Nhận nhiệm vụ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong - Những mâu thuẫn tiếp tục nảy sinh giữa tài liệu hướng dẫn , để trả lời câu hỏi. các nước đế quốc sau Chiến tranh thế giới GV: Quan sát, hỗ trợ thứ nhất. Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới Bước 3: Báo cáo kết quả 1929 - l 933 làm gay gắt thêm các mâu thuẫn GV: Gọi các nhóm lên trình bày , nhận xét, đó. chốt kiến thức HS: trình bày, nhận xét. - Chính sách thù địch chống Liên Xô càng thúc đẩy các nước đế quốc phát động chiến tranh xâm lược nhằm xoá bỏ nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới. - Từ giữa những năm 30, đã hình thành hai khối đế quốc đối địch nhau với các chính sách đối ngoại khác nhau. Với chính sách hiếu chiến xâm lược, các nước phát xít Đức , I-ta-li-a, Nhật Bản chủ trương nhanh chóng phát động chiến tranh thế giới. - Các nước Anh, Pháp, Mĩ lại thực hiện đường lối nhân nhượng, thoả hiệp với các nước phát xít, cố làm cho các nước này chĩa mũi nhọn chiến tranh về phía Liên Xô. - Sau những cuộc thôn tính nước Áo (3 - - Nhưng với những tính toán của mình, nước l 938) và Tiệp Khắc (3 - l939) như những
  52. ''khúc dạo đầu'' ngày l - 9 - 1939, phát xít Đức đã tiến đánh các nước tư bản châu Âu Đức tấn công Ba Lan, dẫn tới sự bùng nổ trước khi tấn công Liên Xô. cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai kéo dài tới 6 năm đầy khốc liệt. Bước 4: Phương án KTĐG GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến thức vừa tìm hiểu. Điều chỉnh: . Hoạt động 2: 2. Tìm hiểu các giai đoạn chính của cuộc Bước 1. Giao nhiệm vụ: chiến tranh thế giới thứ hai. GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan a. Giai đoạn 1( từ ngày 01/9/1939 đến đầu sát hình trong TLHDH hãy: năm 1943): chiến tranh bùng nổ và lan rộng ? Khái quát diễn biến chính trong giai toàn thế giới. đoạn 1 của cuộc chiến tranh? ? Giải thích vì sao trong giai đoạn 1, phe phát xít lại chiếm ưu thế. Để chống lại phe phát xít, các nước đã phải làm gì? ? Nêu suy nghĩ của em về hành động của chủ nghĩa phát xít trong việc giết hại người Do thái và dân thường? ? Cho biết việc Nhật Bản tấn công Trân Châu cảng sẽ tác động đến nước Mĩ như thế nào? HS: Nhận nhiệm vụ - Trong giai đoạn đầu (9 - l939 - 6 - l94l ) Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ với chiến lược ''chiến tranh chớp nhoáng'', HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong phát xít Đức đã đánh chiếm phần lớn các tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. nước châu Âu. Ngày 22 - 6 - 1941, Đức tấn GV: Quan sát, hỗ trợ công và tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô. Bước 3: Báo cáo kết quả - Ngày 7 - l 2 - l 941, Nhật Bản bất ngờ tập GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt kích hạm đội Mĩ ở Trân Châu cảng (đảo Ha- kiến thức oai). Hạm đội Mĩ tổn thất nặng nề. Liền sau HS: trình bày, nhận xét. đó Nhật Bản ồ ạt tấn công chiếm vùng Đông Nam Á và một số đảo ở Thái Bình Dương. Bước 4: Phương án KTĐG - Ở Bắc Phi, quân I-ta-li-a tấn công Ai Cập. GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến Tháng l - 1942, khối Đồng minh chống phát thức vừa tìm hiểu. xít đã được hình thành do ba cường quốc Điều chỉnh: Liên Xô, Mĩ, Anh làm trụ cột. . Hoạt động 3. b. Giai đoạn 2 ( từ đầu năm 1943 đến tháng Bước 1. Giao nhiệm vụ: 8/1945) : Quân dồng minh phản công, chiến GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan tranh kết thúc sát hình trong TLHDH hãy:
  53. ? Khái quát diễn biến chính của chiến tranh thế giới thứ hai trong giai đoàn 2 trên các mặt trận? ? Nêu những tác động cuả việc Mĩ – Anh mở mặt trân phía Tây đến cục diện của chiến tranh? ? Trình bày những suy nghĩ của em về việc Mĩ ném 2 quả bom nguyên tử xuống hật - Chiến thắng của Hồng quân Liên Xô trong Bản? chiến dịch phản công ở Xta-lin-grát (2 - l HS: Nhận nhiệm vụ 943) đã tạo nên bước ngoặt căn bản của Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Chiến tranh thế giới thứ hai - quyền chủ HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong động tấn công đã thuộc về Liên Xô và phe tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. Đồng minh. GV: Quan sát, hỗ trợ - Hồng quân Liên Xô và liên quân Mĩ - Anh Bước 3: Báo cáo kết quả đã liên tiếp mở nhiều cuộc tấn công lớn trên GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt khắp các mặt trận (tới cuối năm 1944, Hồng kiến thức quân đã quét sạch quân Đức ra khỏi lãnh thổ HS: trình bày, nhận xét. Xô viết, liên quân Mĩ - Anh làm chủ Bắc Phi và mở Mặt trận thứ hai ở Tây Âu). Hồng quân mở chiến dịch công phá Béc-lin và rạng sáng 9 -5-1945 phát xít Đức kí văn kiện đầu hàng đồng minh không điều kiện. Chiến tranh kết thúc ở châu Âu. - Ở mặt trận châu Á - Thái Bình Dương, liên quân Mĩ - Anh đã giáng cho không quân và hải quân Nhật những tổn thất nặng nề trong năm 1943 và năm 1944. Ngày 8 -8- l 945, Hồng quân mở cuộc tấn công và đã đánh tan đội quân Quan Đông tinh nhuệ của Nhật ở Đông Bắc Trung Quốc. - Ngày 6 và 9 - 8 - l 945, lần đầu tiên trong lịch sử Mĩ, đã ném hai quả bom nguyên tử xuống Hi-rô-si-ma và Na-ga-xa-ki làm trên Bước 4: Phương án KTĐG 10 vạn người thiệt mạng, hàng chục vạn GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến người bị tàn phế. Ngày 15 - 8 - l 945, Nhật thức vừa tìm hiểu. Bản đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh Điều chỉnh: thế giới thứ hai kết thúc. . Hoạt động 4. 2. Tìm hiểu kết cục của chiến tranh thế giới Bước 1. Giao nhiệm vụ: thứ hai. GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy:
  54. ? Cho biết cuộc chiến tranh thế giới thứ hai có kết cục như thế nào? ? Nêu suy nghĩ của em về hậu quả của chiến tranh đối với nhân loại? HS: Nhận nhiệm vụ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc với sự HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong thất bại hoàn toàn của các nước phát xít Đức tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. - I-ta-li-a - Nhật Bản. Khối Đồng minh (Liên GV: Quan sát, hỗ trợ Xô - Mĩ - Anh) đã chiến thắng. Bước 3: Báo cáo kết quả GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt - Chiến tranh thế giới thứ hai là cuộc chiến kiến thức tranh lớn nhất, khốc liệt nhất và tàn phá nặng HS: trình bày, nhận xét. nề nhất trong lịch sử loài người (60 triệu Bước 4: Phương án KTĐG người chết, 90 triệu người bị tàn tật và GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến những thiệt hại vật chất khổng lồ). thức vừa tìm hiểu. - Chiến tranh kết thúc đã dẫn đến những biến Điều chỉnh: đổi căn bản của tình hình thế giới. . C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - GV hướng dẫn HS hoàn thành các bài tập vào vở - HS: Hoạt động cá nhân, nhóm để hoàn thành các bài tập theo hướng dẫn của GV. D. HOẠT ĐỘNG VÂN DỤNG. - GV khuyến khích học sinh tìm hiểu, làm các bài tập phần hoạt động vận dụng. E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH Tiết 32,33,34. Ngày soạn: BÀI 11: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KHOA HỌC- KĨ THUẬT VÀ VĂN HÓA THẾ GIỚI ( thế kỉ XVIII- nửa đầu thế kỉ XIX)
  55. I. MỤC TIÊU Sau bài học HS đạt được: 1.Kiến thức: - Trình bày được thành tựu về ki thuật, những tiến bộ tiêu biểu về khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và sự phát triển cuả văn học , nghệ thuật thế kỉ XVIII-XIX. - Nêu được sự phát triển cu1ar khoa học- kĩ thuật thế giới nửa đầu thế kỉ XX , sự hình thành và phát triển của nền văn hóa Xô viết. 2. Kỹ năng: - Rèn luyện kĩ năng : thuyết trình một nội dung lịch sử , kĩ năng so sánh, phân tích, đánh giá, khai thác tranh ảnh lịch sử. 3. Thái độ: Khâm phục những phát minh về khoa học – kĩ thuật ; trân trọng , gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa cho nhân loại. 4. Định hướng hình thành năng lực. - Năng lực giao tiếp, hợp tác. - Trau dồi kỹ năng sống. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Các tư liệu liên quan đến bài học: 2. Học sinh. - Sưu tầm các tư liệu liên quan đến bài học. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bày học A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ND CHÍNH - GV nêu vấn đề: Quan sát các hình ảnh và cho biết: ? Những hình dưới đây thể hiện sự phát triển của lĩnh vực nào? ? Nêu hiểu biết của em về sự phát triển của lĩnh vực đó?
  56. - HS trả lời. GV định hướng nội dung bài học. B- HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH I. Sự phát triển của kĩ thuật , khoa học, văn học và nghệ thuật thế kỉ XVIII-XIX. 1. Khám phá những thành tựu chủ yếu về Hoạt động 1: kĩ thuật. Bước 1. Giao nhiệm vụ: GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan sát hình trong TLHDH hãy: ? Trình bày những tiến bộ về công nghiệp , giao thông vận tải, nông nghiệp và quân sự từ nửa sau thế kỉ XVIII đến cuối XIX? ? Cho biết vai trò của sắt , máy móc và - Cuộc cách mạng công nghiệp bắt đầu ở động cơ hơi nước đối với các ngành kinh Anh, sau đó là Pháp, Đức Mĩ, đã tạo nên tế và đời sống xã hội? một cuộc cách mạng trong sản xuất, chuyển HS: Nhận nhiệm vụ từ lao động thủ công sang lao động bằng Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ máy móc, đưa nền kinh tế tư bản các nước HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong phát triển nhanh chóng. tài liệu hướng dẫn , để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ Kĩ thuật luyện kim được cải tiến , sản xuất thép tăng nhanh. Nhiều máy chế tạo công cụ ra đời, nhiều nguồn nhiên liệu mới được đưa Bước 3: Báo cáo kết quả vào sử dụng trong công nghiệp. GV: Gọi các nhóm lên trình bày , nhận xét, -> Sắt trở thành nguyên liệu chính, máy hơi chốt kiến thức nước được sử dụng rộng rãi. HS: trình bày, nhận xét. - Việc phát minh ra máy hơi nước đã thúc đẩy ngành giao thông vận tải đường thuỷ và đường sắt ra đời. Năm 1807, kĩ sư người Mĩ là Phơn-tơn đã đóng được tàu thuỷ chạy bằng động cơ hơi nước đầu tiên có thể vượt được đại dương. Năm 18l4, thợ máy người Anh là Xti-phen- xơn đã chế tạo thành công xe lửa chạy trên đường sắt chở được nhiều hành khách và hàng hoá trên các toa, đạt tốc độ 6 km/giờ, mở đầu cho sự ra đời của ngành đường sắt. - Máy điện tín được phát minh ở Nga, Mĩ, tiêu biểu là Moóc-xơ (Mĩ) thế kỉ XIX. - Trong nông nghiệp, những tiến bộ về kĩ thuật, về phương pháp canh tác cũng góp phần nâng cao năng suất lao động.
  57. - Trong lĩnh vực quân sự, nhiều nước đã sản Bước 4: Phương án KTĐG xuất ra nhiều loại vũ khí hiện đại như đại GV yêu cầu 1, 2 học sinh nhắc lại kiến bác, súng trường bắn nhanh, ngư lôi, khí thức vừa tìm hiểu. cầu, phục vụ cho chiến tranh. Điều chỉnh: . Hoạt động 2: 2. Tìm hiểu những tiến bộ về khoa học tự Bước 1. Giao nhiệm vụ: nhiên và khoa học xã hội. GV: cho HS đọc thông tin kết hợp quan a) Khoa học tự nhiên sát hình trong TLHDH hãy: ? Cho biết trong các thế kỉ XVIII-XIX, - Đầu thế kỉ XVIII, Niu-tơn (người Anh) đã khoa học tự nhiên và khoa học xã hội có tìm ra thuyết vạn vật hấp dẫn. những tiến bộ gì? - Giữa thế kỉ XVIII, Lô-mô-nô-xốp (người ? Nêu vai trò của khoa học tự nhiên và Nga) tìm ra định luật bảo toàn vật chất và khoa học xã hội đối với đời sống xã hội năng lượng, cùng nhiều phát minh lớn về vật trong các thế kỉ XVIII-XIX? lí, hoá học. HS: Nhận nhiệm vụ - - Năm l859, Đác-uyn (người Anh) nêu lên Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ thuyết tiến hoá và di truyền, đập tan quan HS: - Đọc thông tin, quan sát hình trong niệm về nguồn gốc thần thánh của sinh vật tài liệu hướng dẫn để trả lời câu hỏi. GV: Quan sát, hỗ trợ b) Khoa học xã hội Năm 1837, Puốc-kin-giơ (người Séc) khám - Về triết học, xuất hiện chủ nghĩa duy vật phá ra bí mật về sự phát triển của thực vật và và phép biện chứng của Phoi-ơ-bách và Hê- đời sống của các mô động vật. Ông trở thành ghen (người ĐỨC). người đầu tiên chứng minh rằng đời sống của mô sinh vật là sự phát triển của tế bào và sự - Về kinh tế học, A-đam Xmít và Ri-các-dô phân bào. (người Anh) đã xây dựng học thuyết chính trị - kinh tế học tư sản. Bước 3: Báo cáo kết quả - Về tư tưởng, xuất hiện chủ nghĩa xã hội GV: Gọi HS lên trình bày , nhận xét, chốt không tưởng, gắn liền với tên tuổi của Xanh kiến thức Xi-mông, Phu-ri-ê và Ô-oen. HS: trình bày, nhận xét. - Đặc biệt là sự ra đời của học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học (năm 1848) do Mác và Ăng-ghen sáng lập, được coi là cuộc cách mạng trong lịch sử tư tưởng của loài người. c) Sự phát triển của văn học, nghệ thuật - Văn học và nghệ thuật thế kỉ XVIII - XIX có những đóng góp cho cuộc đấu tranh chống chế độ phong kiến và giải phóng nhân dân bị áp bức - Ở Pháp có các nhà Triết học ánh sáng như Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, Rút-xô, kịch liệt phê phán chế độ phong kiến lỗi thời, ủng hộ cuộc