Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic môn Ngữ văn Lớp 10

Nội dung text: Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic môn Ngữ văn Lớp 10

1.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 Phần 1: Các đề thi chính thức Olympic 30 – 4 ĐỀ 1: Olympic 30-4 năm 2001 Tình yêu đôi lứa là đề tài muôn thuở của thi ca. Đặc biệt trong ca dao – dân ca, tình cảm đó càng được thể hiện đầy đủ, sâu sắc ở mọi cung bậc. Bằng hiểu biết của mình về ca dao dân ca, anh (chị) hãy làm sáng tỏ nhận định trên. ĐỀ 2: Olympic 30-4 năm 2002 Co ý kiến cho rằng: “Thơ Hồ Xuân Hương là tiếng nói của phụ nữ được thể hiện hết sức độc đáo theo cách nhìn riêng của bà”. Anh (chị) hãy làm sáng tỏ ý kiến trên. ĐỀ 3: Olympic 30-4 năm 2003 Anh (chị) hãy: 1. Nêu ngắn gọn hai đặc trưng cơ bản chất của văn học dân gian. (Lưu ý: không yêu cầu chứng minh) 2. Trình bày những suy nghĩ về nhận định sau: “Ca dao là tấm gương của tâm hồn dân tộc.” ĐỀ 4: Olympic 30-4 năm 2004 Từ cách nhìn tạo vật của Nguyễn Trãi, anh (chị) hãy làm rõ tài thơ và tình thơ của ông qua một số thi phẩm sau: Bảo kính cảnh giới (bài số 43), Dục Thúy Sơn, Cây chuối. ĐỀ 5: Olympic 30-4 năm 2007 Câu 1: (10 điểm) Nước mắt và nụ cười trong truyện cổ tích Việt Nam. Câu 2: (10 điểm) Bi kịch nhân phẩm bị chà đạp của nàng Kiều trong đoạn “Nỗi thương mình”. (trích Truyện Kiều – Nguyễn Du, sách Ngữ văn 10, tập II, NXB Giáo dục – năm 2006) ĐỀ 6: Olympic 30-4 năm 2008 Câu 1: (8 điểm) CHIẾC BÌNH NỨT Một người có hai chiếc bình lớn để chuyển nước. Một chiếc bình bị nứt nên khi gánh từ giếng về nước trong bình chỉ còn một nửa. Chiếc bình lành rất tự hào về sự hoàn hảo của mình, còn chiếc bình nứt luôn thấy dằn vặt, cắn rứt vì không hoàn thành nhiệm vụ. Một ngày nọ, chiếc bình nứt nói với người chủ: “Tôi thực sự cảm thấy xấu hổ về mình. Tôi muốn xin lỗi ông”. “Ngươi xấu hổ về chuyện gì?” – Người chủ hỏi. “Chỉ vì tôi bị nứt mà ông không nhận được đầy đủ những gì xứng đáng với công sức ông bỏ ra.” – Chiếc bình nứt nói. “Không đâu – Ông chủ trả lời – Khi đi trên
2.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 đường về ngươi có chú ý tới luống hoa bên đường không? Ngươi không thấy hoa chỉ mọc bên này đường phía nhà ngươi sao? Ta đã biết được vết nứt của ngươi nên đã gieo hạt giống hoa bên phía ấy. Trong những năm qua, ngươi đã vun tưới cho chúng và ta hái hoa về trang hoàng cho căn nhà của mình. Nếu không có ngươi, căn nhà của ta có duyên dáng và ấm cúng được hay không?” Cuộc sống của mỗi chúng ta đều có thể như chiếc bình nứt (Theo Qùa tặng cuộc sống – NXB Trẻ, 2003) Anh (chị) có đồng ý với câu kết của văn bản trên không? Câu 2: (12 điểm) Tiếng nói nhân đạo mới mẻ và sâu sắc qua hai đoạn trích: Trao duyên (Truện Kiều – Nguyễn Du), Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Chinh phụ ngâm – nguyên tác chữ Hán: Đặng Trần Côn, bản diễn Nôm: Đoàn Thị Điểm (?)). ĐỀ 7: Olympic 30-4 năm 2009 Câu 1: (8 điểm) VIẾT CHỮ LÊN CÁT Một câu chuyện kể rằng, có hai người bạn thân cùng bị lạc đường trong sa mạc. Họ cứ đi, đi mãi và tới một lúc trong cuộc hành trình, họ bắt đầu tranh cãi với nhau nên đi về hướng nào để thoát ra. Không kìm chế được sự bực tức và tuyệt vọng, một người đã tát vào mặt người kia. Người bị đánh rất đau, nhưng không nói gì, chỉ viết một dòng lẽn cát: Hôm nay bạn thân nhất đã tát tôi". Họ lại đi tiếp, và gặp một ốc đảo với một hồ nước lớn. Người bạn bị đánh vì vội vàng uống nước và tắm rửa nên trượt chân và bắt đầu chìm dần. Người bạn kia vội nhảy xuống cứu anh ta lên. Khi mọi sự đã qua, người bạn bi đánh lúc nãy khắc một dòng lên phiền đá: "Hôm nay người bạn thân nhất đã cứu tôi. Người bạn đã đánh và cũng là người cứu anh ta thực sự ngạc nhiên nên hỏi: “Tại sao khi tớ đánh cậu, cậu viết lên cát, còn bây giờ cậu lại khắc lên phiến đá?” Người kia mỉm cười và đáp: “Khi một người bạn làm ta đau, hãy viết lên cát để ngọn gió của sự tha thứ thổi qua mang nó đi cùng. Còn khi điều tốt lành đến, chúng ta nên khắc nó lên đá, như khắc thành kỉ niệm trong tim vậy, không cơn gió nào có thể xoá đi được!” Liệu chúng ta có thể học được cách viết lên cát? (Theo Qùa tặng cuộc sống) Câu hỏi đặt ra ở cuối câu chuyện trên gợi cho anh (chị) suy nghĩ gì? Câu 2: (12 điểm) Về chữ “Nhàn” trong hai bài thơ: Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi và Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm.
3.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 ĐỀ 9: Olympic 30-4 năm 2012 Câu 1: (8 điểm) “Sông vẫn chảy đời sông, suối vẫn trôi đời suối, sống trên đời sống cần có một tấm lòng, dù chỉ là để gió cuốn đi ” (Trịnh Công Sơn) Điều tâm niệm trên của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã gợi cho anh (chị) những suy nghĩ gì? Câu 2: (12 điểm) Nhà văn Anatole France đã từng nói: “Đọc một câu thơ nghĩa là ta gặp gỡ tâm hồn con người” Anh (chị) hiểu như thế nào về ý kiến trên? Từ đó, trình bày cảm nhận của mình về tâm hồn Nguyễn Du trong bài thơ Độc tiểu Thanh kí. Đề 10: Olympic 30-4 năm 2014 Cấu 1: Nghị luận xã hội Từ điển Oxford vừa công nhận YOLO (viết tắt của You only live once – mang ý nghĩa là Bạn chỉ sống một lần) là từ mới kể từ năm 2012. Trong khi những từ khác phải mất rất nhiều năm mới được ghi nhận sự tồn tại của mình một cách chính thức thì YOLO chỉ cần một năm sau ngày “chào đời” vào tháng 11/2011. (Theo Hạ Chi – Báo Hoa học trò) Anh/chị có suy nghĩ gì về việc mọi người, đặc biệt là giới trẻ, đón nhận khẩu hiệu YOLO một cách nồng nhiệt đến vậy? Câu 2: Nghị luận văn học Nhà thơ lớn ư? Là để cho nhân loại yêu mình bằng mọi cách Khi thì nâng niu. Khi thì hạch sách Khi giày vò mỗi chữ Khi trân trọng ngắm từ xa Nhà thơ vẫn vẹn nguyên qua trăm lần thử lửa. (Thơ bình phương – đời lập phương, Chế Lan Viên toàn tập, NXB Văn học, 2002)
4.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 Anh/chị hiểu như thế nào về ý thơ trên? Bằng những hiểu biết về Truyện Kiều, đặc biệt là các đoạn trích được học trong chương trình Ngữ văn 10, hãy chứng minh Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du xứng đáng là một kiệt tác qua trăm lần thử lửa. Đề 11: Olympic 30-4 năm 2015 Câu 1: Nghị luận xã hội (8 điểm) Nhà văn Lỗ Tấn khẳng định: “Kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường, người ta đi mãi thì thành đường thôi”. Nhà thơ Robert Frost viết: “Trong rừng có nhiều lối đi/ Và tôi chọn lối đi không có dấu chân người”. Anh/ chị sẽ chọn lối đi đã được người ta đi mãi mà thành đường hay lối đi không có dấu chân người? Câu 2: Nghị luận văn học (12 điểm) Nhà thơ Xuân Diệu nhận định: “Trán thi sĩ chạm mây nhưng trong ruột thơ vẫn cháy lên một ngọn lửa đời rất ấm”. Anh/ chị hiểu nhận định trên như thế nào? Hãy cảm nhận về ngọn lửa đời rất ấm trong các tác phẩm Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi) và Đọc Tiểu Thanh kí (Độc Tiểu Thanh kí – Nguyễn Du). Đề 12: Olympic 30-4 năm 2016 Câu 1: (8,0 điểm) “Đất ấp ôm cho những hạt nảy mầm Nhưng chồi tự vươn mình tìm ánh sáng Nếu tất cả đường đời đều trơn láng Thì chắc gì ta nhận được ra ta?” (Tự sự - Nguyễn Quang Hưng) Đoạn thơ trên gợi cho anh/chị suy nghĩ gì về vấn đề “ta nhận được ra ta” trong đời sống? Câu 2: (12 điểm) Nhà văn là “người vẫn còn mang vết thương đã lại đi chữa vết thương cho người khác”. (Theo Sỏi đá buồn tênh – Nguyễn Ngọc Tư) Bằng một vài tác phẩm văn học trung đại trong chương trình Ngữ văn 10, anh/ chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
5.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 Phần 2: Các đề thi tự luyện ĐỀ 1: Câu 1: (8 điểm) Chúng ta đứng thẳng bằng cách cúi xuống giúp đỡ người té ngã Chúng ta vương cao bằng cách nâng đỡ người khác đứng lên. (Robert Green Ingersolt) Anh/chị có suy nghĩ gì về ý kiến trên? Câu 2: (12 điểm) Những câu thơ mỏng tựa cánh buồm Ngàn năm bay ngược bão Mang sấm sét của những vùng chưa qua Mang ánh trăng của những thời chưa tới. (Trích Bản Xô-nát ánh trăng – Trần Nhuận Minh) Dựa vào các trích đoạn Truyện Kiều đã học trong Sách giáo khoa Ngữ văn 10 Nâng cao, hãy làm sáng tỏ ý thơ trên. ĐỀ 2: Câu 1: Nghị luận xã hội Bày tỏ suy nghĩ của anh/chị về câu nói: “Một quyển sách tốt là một người bạn hiền”. Câu 2: Ngị luận văn học Nỗi đau và ước mơ của người phụ nữ qua các tác phẩm văn học dân gian đã học trong chương trình Ngữ văn 10 nâng cao. Trình bày suy nghĩa của anh/chị về ý kiến trên. ĐỀ 3: Câu 1: (8 điểm) Đọc câu chuyện sau: BA CÂU HỎI Ngày nọ, có một người đến gặp nhà triết học Xô-cơ-rát (Hi Lạp) và nói: "Ông có muốn biết những gì tôi mới nghe được về người bạn của ông không?". - Chờ một chút - Xô-cơ-rát trả lời - Trước khi kể về người bạn tôi, anh nên suy nghĩ một chút và vì thế tôi muốn hỏi anh ba điều. Thứ nhất: Anh có hoàn toàn chắc chắn rằng những điều anh sắp kể là đúng sự thật không? - Ồ không - người kia nói- Thật ra tôi chỉ nghe nói về điều đó thôi và
6.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 - Được rồi - Xô-cơ-rát nói- Bây giờ điều thứ hai: Có phải anh sắp nói những điều tốt đẹp về bạn tôi không? - Không, mà ngược lại - Thế à? - Xô-cơ-rát tiếp tục- Câu hỏi cuối cùng: Tất cả những điều anh sắp nói về bạn tôi sẽ thật sự cần thiết cho tôi chứ? - Không, cũng không hoàn toàn như vậy. Xô-cơ-rát quay sang người khách và nói: " " (Theo Phép mầu nhiệm của đời, Nxb trẻ 2004) Theo anh (chị), Xô-cơ-rát sẽ nói với người khách như thế nào? Hãy bình luận về bài học rút ra từ câu chuyện trên. Câu 2: (12 điểm) Nhận xét về hai bài thơ Thuật hoài (Phạm Ngũ Lão), Cảm hoài (Đặng Dung) có ý kiến cho rằng: “Đó là những dòng tâm sự nhưng nó đã vượt ra ngoài khuôn khổ những suy tư riêng của cá nhân mà trở thành tiếng nói tiêu biểu cho một thế hệ trong một giai đoạn lịch sử” và giọng điệu “dù trăm đời sau vẫn còn tưởng thấy sinh khí lẫm liệt”. Anh/chị có đồng ý với nhận xét trên? ĐỀ 4: Câu 1: (8 điểm) ĐEN VÀ TRẮNG Chuyện xảy ra vào giờ sinh hoạt lớp tại một trường phổ thông trung học. Tập thể học sinh trong một lớp nọ sôi nổi tranh luận chủ đề cách đánh giá một con người. Córất nhiều ý kiến khác nhau. Ai cũng cho là mình đúng. Cuộc tranh cãi xem chừng không có hồi kết. Cuối cùng, cả lớp đồng tình xin ý kiến cô giáo chủ nhiệm. Cô giáo không trả lời ngay mà dùng hai hình ảnh để các em tham khảo. Lần thứ nhất, cô giáo đưa ra một tờ giấy trắng, trên đó có một vết mực đen, cô giáo hỏi: “Các em nhìn thấy gì?” Cả lớp đồng thanh: “Chúng em nhìn thấy vết mực đen”. Cô giáo bảo: “Vết mực đen là một phần rất nhỏ, còn phân lớn là tờ giấy trắng tinh, sao các em không nhận ra”. Tiếp theo, cô giáo đặt lên bàn một quả cầu, rồi hỏi: “Các em thấy quả cầu màu gì?” Cả lớp hô to: “Màu đen ạ”. Bỗng cô giáo quay quả cầu 180 độ rồi hỏi: “Bây giờ các em thấy quả cầu màu gì?” Lần này, các học sinh lại nhìn thấy nó có màu trắng. Cô giáo bảo: “Các em thấy không, nếu nhìn từ hai góc độ khác nhau, các em thấy màu sắc quả cầu khác nhau. Con người ta ai cũng có hai mặt: mặt tốt và mặt xấu, nhưng mặt tốt là cơ bản, là nhiều hơn. Muốn đánh giá một con người được hính xác, các em phải nhìn nhận, phải xem xét từ nhiều góc độ khác nhau để tránh sa vào lối đánh giá cào bằng, phiến diện.” (Sống đẹp) Anh (chị) nghĩ gì về bài học được rút ra từ câu chuyện trên? Câu 2: (12 điểm) “Đọc – hiểu văn bản văn học là phải phát hiện được tư tưởng, tình cảm của nhà văn ẩn chứa trong văn bản.” (Theo Sách Ngữ văn 10 Nâng cao, tập 1, trang 136, Nhà xuất bản Giáo dục 2012) Giải thích ý kiến trên. Anh (chị) hãy phát hiện tư tưởng, tình cảm của mỗi nhà thơ ẩn chứa trong hai bài thơ: bài Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi) và bài Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm) đã học; từ đó, so sánh về tư tưởng, tình cảm của mỗi nhà thơ thể hiện qua từng tác phẩm nêu trên.
7.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 ĐỀ 5: Câu 1: (8 điểm) HAI HẠT LÚA Có hai hạt lúa nọ được giữ lại để làm hạt giống cho vụ sau vì cả hai đều là những hạt lúa tốt, đều to khỏe và chắc mẩy. Một hôm, người chủ định đem chúng gieo trên cánh đồng gần đó. Hạt thứ nhất nhủ thầm: “Dại gì ta phải theo ông chủ ra đồng. Ta không muốn cả thân mình phải nát tan trong đất. Tốt nhất ta hãy giữ lại tất cả chất dinh dưỡng trong lớp vỏ này và tìm một nơi lý tưởng để trú ngụ.” Thế là nó chọn một góc khuất trong kho lúa để lăn vào đó. Còn hạt lúa thứ hai thì ngày đêm mong được ông chủ mang gieo xuống đất. Nó thật sự sung sướng khi được bắt đầu một cuộc đời mới. Thời gian trôi qua, hạt lúa thứ nhất bị héo khô nơi góc nhà bởi vì nó chẳng nhận được nước và ánh sáng. Lúc này chất dinh dưỡng chẳng giúp ích được gì- nó chết dần chết mòn. Trong khi đó, hạt lúa thứ hai dù nát tan trong đất nhưng từ thân nó lại mọc lên cây lúa vàng óng, trĩu hạt. Nó lại mang đến cho đời những hạt lúa mới Đừng bao giờ tự khép mình trong lớp vỏ chắc chắn để cố giữ sự nguyên vẹn vô nghĩa của bản thân mà hãy can đảm bước đi, âm thầm chịu nát tan để góp cho cánh đồng cuộc đời một cây lúa nhỏ - đó là sự chọn lựa của hạt giống thứ hai. (Theo Hạt giống tâm hồn) Suy nghĩ của anh (chị) về câu chuyện trên. Câu 2: (12 điểm) Con người cá nhân trong văn học Việt Nam giai đoạn từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX qua các đoạn trích Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (trích bản diễn Nôm Chinh phụ ngâm – Đoàn Thị Điểm), Nỗi sầu oan của người cung nữ (trích Cung oán ngâm – Nguyễn Gia Thiều) và Trao duyên (trích Truyện Kiều – Nguyễn Du). ĐỀ 6: Câu 1: (8 điểm) Quan niệm của Nguyễn Du về đồng tiền trong Truyện Kiều và quan niệm của anh (chị) về đồng tiền trong cuộc sống ngày nay. Câu 2: (12 điểm) Trong bài Nhân ngày Giổ Tổ vua Hùng, báo Nhân dân, ngày 29/4/1969, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng có nhận định: “Những truyền thuyết dân gian thường có một cái lõi là sự thực lịch sử mà nhân dân ta qua nhiều thế hệ đã lí tưởng hóa, gửi vào đó tâm tình thiết tha của mình cung với thơ và mộng. Chấp đôi cánh của trí tưởng tượng và nghệ thuật dân gian làm nên những tác phẩm văn hóa mà đời đời con cháu còn ưa thích”. Anh (chị) hiểu như thế nào về nhận định trên? Bằng truyền thuyết “Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy” (bản in trong sách giáo khoa Ngữ văn 10, nâng cao của NXB Giáo dục, anh (chị) hãy làm rõ nhận định trên. ĐỀ 7: Câu 1: (8 điểm) Sau khi học xong truyện cười Tam đại con gà, em hãy nêu suy nghĩ của mình về thói “sĩ diện hão” đang tồn tại trong xã hội ngày nay. Câu 2: (12 điểm)
8.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 THỜI GIAN Thời gian qua kẽ tay Làm khô những chiếc lá Kỉ niệm trong tôi Rơi Như tiếng sỏi Trong lòng giếng cạn Riêng những câu thơ còn xanh Riêng những bài hát còn xanh Và đôi mắt em Như hai giếng nước. (Văn Cao, Lá) Em hiểu như thế nào về ý nghĩa bài thơ trên? Dựa vào Truyện Kiều của Nguyễn Du để làm sáng tỏ điều đó. ĐỀ 8: Câu 1: (8 điểm) Những giọt sương lặn vào trong cỏ Qua nắng gắt, qua bão tố Vẫn giữ lại cái mát lành đầy sức mạnh Vẫn long lanh, bình thản trước vầng dương. (Thanh Thảo – Sự bùng nổ của mùa xuân) Hiện tượng trên gợi ra cho anh (chị) suy nghĩ gì? Câu 2: (12 điểm) Nhà thơ Tố Hữu cho rằng: “Văn học không chỉ là văn chương mà thực chất là cuộc đời. Văn học sẽ không là gì cả nếu không vì cuộc đời mà có. Cuộc đời là nơi xuất phát, cũng là nới đi tới của văn học.” (Tố Hữu – Về tác giả và tác phẩm, NXB Giáo dục, 2002, tr.66) Qua bài thơ Đọc Tiểu Thanh kí của Nguyễn Du, hãy làm sáng tỏ ý kiến trên. ĐỀ 9: Câu 1: (10 điểm) “Hơn tất cả các thể loại khác của văn học dân gian, truyện cổ tích đã xây dựng thành công một thế giới trong mơ ước, trình bày lí tưởng của nhân dân về một xã hội công bằng, dân chủ, trong đó người lương thiện, tốt bụng, tài năng sẽ được hưởng hạnh phúc xứng đáng với những phẩm chất tốt đẹp của họ.” (Sách Ngữ văn 10 Nâng cao – Tập I) Bằng những hiểu biết về truyện cổ tích, anh (chị) hãy làm sáng tỏ nhận định trên.
9.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 Câu 2: (10 điểm) Thử tưởng tượng mình là nhân vật Thúy Vân để kể lại câu chuyện giữa hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân trong đêm “trao duyên” (Truyện Kiều – Nguyễn Du). ĐỀ 10: Câu 1: (10 điểm) Em hãy phát biểu suy nghĩ về ý kiến sau: “Văn học dân gian là một thế giới hiện thực biết ước mơ.” Câu 2: (10 điểm) Nhân vật người phụ nữ trong văn học dân gian Việt Nam. ĐỀ 11: Câu 1: (10 điểm) Hãy làm sáng tỏ nhận định sau: Văn chương Nguyễn Trãi hội tụ hai nguồn cảm hứng lớn của văn học dân tộc là tinh thần yêu nước và nhân đạo. Câu 2: (10 điểm) Mở đầu Truyện Kiều, Nguyễn Du viết: “Trăm năm trong cõi người ta Chữ Tài chữ Mệnh khéo là ghét nhau” Theo em, Tài – Mệnh tương đố có phài là một trong những tư tưởng chủ đạo trong Truyện Kiều hay không? Hãy giải thích vì sao. ĐỀ 12: Câu 1: (10 điểm) Nhận định về phần truyện thơ, sách giáo khoa Ngữ văn 10 – tập I – chương trinh Nâng cao, có viết: “Một trong hai chủ đề nổi bật của truyện thơ là khát vọng tự do yêu đương và hạnh phúc lứa đôi.” Anh (chị) hãy phân tích những đoạn trích đã học và đọc thêm trong truyện thơ “Tiễn dặn người yêu” để làm sáng tỏ nhận định trên. Câu 2: (10 điểm) Từ nội dung bài thơ “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm, anh (chị) hãy trình bày những hiểu biết của mình về cuộc sống giản dị mà thanh cao, sáng ngời nhân cách trong cuộc đời hoạt động của Hồ Chí Minh ĐỀ 13: Câu 1: (10 điểm) Bàn về truyện cổ tích, sách giáo khoa Ngữ văn 10, tập I (NXB Giáo dục, 2000, trang 37) có viết: “Truyện cổ tích thần kì là những hư cấu kì ảo về một hiện thực chỉ có trong mơ ước.” Anh (chị) hiểu ý kiến trên như thế nào? Minh họa bằng truyện Chử Đồng Tử. Câu 2: (10 điểm) Bàn về Truyện Kiều sách giáo khoa cho rằng: “Có thể nói, Nguyễn Du muốn xây dựng nhân vật Thúy Kiều như một tượng trưng cho tất cả những gì là đẹp, là tinh hoa của của con người.” Qua những trích đoạn Truyện Kiều đã học và đọc thêm, anh (chị) hãy làm sáng tỏ ý kiến trên. ĐỀ 14:
10.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 Câu 1: (10 điểm) Vai trò yếu tố kì ảo đối với số phận của nhân vật Tấm trong truyện cổ tích Tấm cám. Câu 2: (10 điểm) Bình luận về Truyện Kiều, Mộng Liên Đường chủ nhân đã nói: Nguyễn Du là người “có con mắt nhìn xuyên sáu cõi, có tấm lòng nghĩ sốt nghìn đời.” (Theo sách Ngữ văn 10, tập 2 Nâng cao – NXB Giáo dục, 2006) Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy phân tích đoạn trích Trao duyên để chứng minh. ĐỀ 15: Câu 1: (10 điểm) “Đoạn trích Lời tiễn dặn (Trích Tiễn dặn người yêu – Truyện thơ của dân tộc Thái) là khúc hát đẹp về tình yêu chung thủy, về thái độ ứng xử đúng đắn, nhân hậu giữa những người tuổi trẻ xưa và nay rất đáng trân trọng, đáng học tập.” (Sách Văn bản Ngữ văn 10, trang 71, NXB Giáo dục, năm 2006) Anh (chị) hãy trình bày ý kiến của mình về nhận định trên. Câu 2: (10 điểm) “Bài thơ như lời tâm sự thâm trầm, sâu sắc, khẳng định quan niệm sống nhàn là hòa hợp với tự nhiên, giữ cốt cách thanh cao, vượt lên trên danh lợi.” (Phần Ghi nhớ bài thơ Nhàn, sách Ngữ văn 10, tập Một, NXB Giáo dục, năm 2006) Qua bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm, anh (chị) hãy trình bày ý kiến của mình về vấn đề đó. Đề 16: Câu 1: (8 điểm) Suy nghĩ về câu chuyện sau: CON LỪA Một ngày nọ, con lừa của một ông chủ trang trại sảy chân rơi xuống một cái giếng. Lừa kêu la tội nghiệp hàng giờ liền. Người chủ trang trại cố nghĩ xem nên làm gì. Cuối cùng ông quyết định: con lừa đã già, dù sao thì cái giếng cũng cần được lấp lại và ích lợi gì trong việc cứu con lừa lên cả. Ông nhờ vài người hàng xóm sang giúp mình. Họ xúc đất và đổ vào giếng. Ngay từ đầu, lừa đã hiểu chuyện gì đang xảy ra và nó kêu la thảm thiết. Nhưng sau đó lừa trở nên im lặng. Sau một vài xẻng đất,ông chủ trang trại nhìn xuống giếng và vô cùng sửng sốt. Mỗi khi bị một xẻng đất đổ lên lưng, lừa lắc mình cho đất rơi xuống và bước chân lên trên. Cứ như vậy, đất đổ xuống, lừa lại bước lên cao hơn. Chỉ một lúc sau mọi người nhìn thấy chú lừa xuất hiện trên miệng giếng và lóc cóc chạy ra ngoài. (Những bài học về cuộc sống – Trích Internet) Câu 2: (12 điểm) Bình luận về ý kiến sau: “Ca dao là thơ, là nhạc và cũng là tình.” ĐỀ 17: Câu 1: (8 điểm)
11.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 “Chuyện con mèo dạy hải âu bay” của nhà văn Chi-lê Luis Sepulveda kể về một câu chuyện đại ý như sau: Ó một cô hải âu tên là Kengal bị nhấn chìm trong váng dầu – thứ chất thải nguy hiểm mà những con người xấu xa bí mật đổ ra đại dương. Vơi nỗ lực đầy tuyệt vọng, cô bay vào bến cảng Hamburg và rơi xuống ban công của con mèo mun, to đùng, mập ú Zorba. Trong phút cuối cuộc đời, cô sinh ra một quả trứng và con mèo mun hứa với cô sẽ thực hiện ba lời hứa chừng như không tưởng với loài mèo: + Không ăn quả trứng. + Chăm sóc cho tới khi nó nở. + Dạy cho con hải âu bay. Lời hứa của một con mèo cũng là trách nhiệm của toàn bộ mèo trên bến cảng. Bởi vậy bè bạn của Zorba bao gồm ngài mèo Đại Tá đầy uy tín, mèo Secretario nhanh nhảu, mèo Einstein uyên bác, mèo Bốn Biển đầy kinh nghiệm đã chung sức giúp nó hoàn thành trách nhiệm. Tuy nhiên, việc chăm sóc, dạy dỗ một con hải âu đâu phải chuyện đùa, có hàng trăm rắc rối nảy sinh và cần có những kế hoạch đầy linh hoạt được bàn bạc kĩ càng Và loài mèo đã thành công với nhiệm vụ đó. “Tất cả chúng ta đều yêu con, Lucky. Và chúng ta yêu con bởi vì con là một con hải âu. Một con hải âu xinh đẹp Chúng ta đã bảo vệ con từ khoảnh khắc con mổ vỡ lớp vỏ trưng ra đời. Chúng ta đã dành cho con sự chăm sóc mà không hề nghĩ tới việc biến con thành một con mèo Con là một con chim hải âu, và con phải sống cuộc đời của một con chim hải âu. Con phải bay Nhờ con, chúng ta đã học được một điều đáng tự hào: Chúng ta học được cách trân trọng, yêu mến và yêu thương một kẻ không giống chúng ta”. Viết bài văn bàn về ý nghĩa của câu chuyện và lời nói của chú mèo Zorba. Câu 2: (12 điểm) Lí tưởng sống của Phạm Ngũ Lão và Nguyễn Bỉnh Khiêm qua hai bài thơ Tỏ lòng và Nhàn. ĐẾ 18: Câu 1: (8 điểm) LẠNH Sáu con người, do sự tình cờ của số phận, mắc kẹt vào cùng một cái hang rất tối và lạnh. Mỗi người còn một que củi nhỏ, trong khi đống lửa chính đang lụi dần. Người phụ nữ đầu tiên định quẳng que củi vào lửa, nhưng đột nhiên rụt tay lại. Bà vừa nhìn thấy một khuôn mặt da đen trong nhóm người da trắng. Người thứ hai lướt qua các bộ mặt quanh đống lửa, thấy một người trong số đó không đi chung nhà thờ với ông ta. Vậy là thanh củi cũng bị thu về. Người thứ ba trầm ngâm trong bộ quần áo nhàu nát. Ông ta kéo áo lên tận cổ, nhìn người đối diện, nghĩ thầm: “Tại sao mình lại phải hi sinh thanh củi để sưởi ấm cho con heo béo ị, giàu có kia?” Người đàn ông giàu lui lại một chút, nhẩm tính: “Thanh củi trong tay, phải khó nhọc lắm, mới kiếm được, tại sao ta phải chia sẻ nó với tên khố rách áo ôm lười biếng đó?” Ánh lửa bùng lên một lần cuối, soi rõ khuôn mặt người da đen đang đanh lại, lộ ra những nét hằn thù: “Không, ta không cho phép mình dùng thanh củi này sưởi ấm những gã da trắng!” Chỉ còn lại người cuối cùng trong nhóm. Nhìn những người khác trầm ngâm trong im lặng, anh ta tự nhủ: “Mình sẽ cho thanh củi, nếu có ai đó ném phần của họ vào đống lửa trước.” Cứ thế, đêm xuống dần. Sáu con người nhìn nhau căng thẳng, tay nắm chặt những khúc củi. Đống lửa chỉ còn than đỏ rồi lụi tắt. Sáng hôm sau, khi những người cứu hộ tới nơi, cả sáu người đã chết cóng. Họ không chết vì cái lạnh bên ngoài mà chết vì sự buốt giá trong sâu thẳm tâm hồn. (Theo Những câu chuyện ngắn – “Qùa tặng cuộc sống”
12.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 tại địa chỉ Câu 2: (12 điểm) Nhận định về thơ Nguyễn Trãi có ý kiến cho rằng: “Tâm hồn của Nguyễn Trãi rất nhạy cảm, rất tinh tế, nhìn ra cái đẹp ở những chỗ không có gì là đẹp cả và làm nên những câu hay, lạ bất ngờ về cảnh vật, quê hương.” Bằng những hiểu biết về thơ Nguyễn Trãi em hãy làm sáng tỏ nhận định trên. ĐỀ 19: Câu 1: (8 điểm) “Mặt trời mọc rồi lặn, mặt trăng tròn rồi lại khuyết, nhưng ánh sáng mà người thầy rọi vào ta sẽ còn mãi trong cuộc đời.” (Quách mạt Nhược) Suy nghĩ của anh (chị) về câu nói trên? Câu 2: (12 điểm) Hai tác phẩm Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi và Nhàn của Nguyễn Bỉnh khiêm đều là những bài thơ viết về cuộc sống ẩn dật. Anh (chị) hãy phân tích vẻ đẹp của nhân vật trữ tình trong hai bài thơ. Trên cơ sở những hiểu biết về thời đại và cuộc đời tác giả, lí giải sự khác nhau trong quan niệm ẩn dật của mỗi nhà thơ. ĐỀ 20: Câu 1: (8 điểm) BỨC TRANH TUYỆT VỜI Một họa sĩ suốt đời mơ ước vẽ một bức tranh đẹp nhất trần gian. Ông đến hỏi vị giáo sĩ để biết được điều gì đẹp nhất. Vị giáo sĩ trả lời: “Điều đẹp nhất trần gian là niềm tin, vì niềm tin nâng cao giá trị con người”. Họa sĩ cũng đặt câu hỏi tương tự với cô gái và được trả lời : “Tình yêu là điều đẹp nhất trần gian, bởi tình yêu làm cho cay đắng trở nên ngọt ngào ; mang đến nụ cười cho kẻ khóc than; làm cho điều bé nhỏ trở nên cao trọng, cuộc sống sẽ nhàm chán biết bao nếu không có tình yêu”. Cuối cùng họa sĩ gặp một người lính từ trận mạc trở về. Được hỏi, người lính trả lời: “Hòa bình là cái đẹp nhất trần gian, ở đâu có hòa bình, ở đó có cái đẹp”. Và họa sĩ đã tự hỏi mình: “Làm sao tôi có thể cùng một lúc vẽ niềm tin, hòa bình và tình yêu?” Khi trở về nhà, ông nhận ra niềm tin trong mắt các con, tình yêu trong cái hôn của người vợ. Chính những điều đó làm tâm hồn ông tràn hạnh phúc và bình an. Họa sĩ đã hiểu thế nào là điều đẹp nhất trần gian. Sau khi hoàn thành tác phẩm, ông đặt tên cho nó là “Gia đình”. (Theo Phép nhiệm màu của đời, NXB Trẻ TP Hồ Chí Minh, 2004) Anh / chị suy nghĩ gì về ý nghĩa được gợi ra từ câu chuyện trên ? Câu 2: (12 điểm) Có nhận xét cho rằng: “Đại cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi có sự đan cài của nhiều giọng điệu”. Từ thực tế cảm nhận của mình về tác phẩm này, anh/chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên. ĐỀ 21: Câu 1: (8 điểm)
13.  Tài liệu ôn thi học sinh giỏi Olympic Ngữ văn 10 Trong bộ phim hoạt hình Trò chuyện với chú chó trắng của Nhật Bản, chú chó nhỏ đã rủ bạn đứng lên tảng đá để ngắm sao. Chú chó nói với bạn rằng: “Chỉ cao thêm một chút nhưng đã gần hơn với bầu trời.” Câu chuyện của chú chó nhỏ đã gợi cho anh/chị những suy nghĩ gì về cuộc sống? Hãy thể hiện những suy nghĩ đó bằng một bài nghị luận xã hội ngắn khoảng 500 chữ. Câu 2: (12 điểm) Anh (chị) hãy làm rõ cảm hứng anh hùng ca trong bài Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi) qua việc phân tích cách thuật lại các cuộc phản công thắng lợi của nghĩa quân Lam Sơn. Đề Thi HSG Olympic 27/4 Tỉnh BRVT: Năm học 2014-2015 HẾT