Đề kiểm tra cuối học kì I Ngữ Văn 9 -Năm học 2024-2025 (Có đáp án + Ma trận)

Nội dung text: Đề kiểm tra cuối học kì I Ngữ Văn 9 -Năm học 2024-2025 (Có đáp án + Ma trận)

1. MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CUỐI HỌC KÌ I Môn: Ngữ văn 9 Năm học: 2024-2025 Thời gian làm bài: 90 phút STT Kĩ Nội dung kiến Mức độ nhận thức Tổng % năng thức/ Nhận Thông Vận điểm Đơn vị kĩ năng biết hiểu dụng 1 Đọc - Truyện ngắn 2 2 2 40 2 Viết - Viết đoạn văn 1* 1* 1* 20 nghị luận văn học - Viết bài văn nghị 1* 1* 1* 40 luận xã hội Tổng 20% 40% 40% 100 Tỉ lệ chung 60% 40% 100%
2. BẢN ĐẶC TẢ ĐỀ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CUỐI HỌC KÌ I Môn: Ngữ văn 9 Năm học: 2024-2025 Thời gian làm bài: 90 phút Số câu hỏi theo mức Nội độ nhận thức dung/Đơn TT Kĩ năng Mức độ đánh giá Thông vị kiến Nhận hiểu Vận thức biết dụng 1 Đọc Truyện thơ Nhận biết: hiểu Nôm 1 - Nhận biết ngôi kể 2 2 - Nhận biết được từ ngữ, hình ảnh, nội dung trong ngữ liệu Thông hiểu: - Hiểu được giá trị nghệ thuật của biện pháp tu từ trong câu văn: hình ảnh, ngôn ngữ, tác dụng - Nhận xét, đánh giá về nội dung thông qua từ ngữ, hình ảnh Vận dụng: - Liên hệ, so sánh quan niệm của tác giả với cuộc sống hiện nay. - Đánh giá của bản thân về vấn đề đó 2 Viết - NLVH Nhận biết: - Xác định kiểu bài: viết đoạn văn nghị luận văn học - Xác định được cấu trúc, bố cục của đoạn văn: Mở đoạn, thân đoạn, 1* kết đoạn Thông hiểu: - Phân tích được vấn đề cần nghị luận.
3. - Xác định được những lí lẽ, dẫn chứng cần triển khai - Phân tích và sắp xếp lí lẽ và dẫn chứng hợp lí. - Đánh giá được nội dung, nghệ thuật của truyện ngắn. Vận dụng: - Vận dụng các kĩ năng dùng từ, viết câu, các phép liên kết, các thao tác lập luận để phân tích, cảm nhận về nhan vật, nội dung, nghệ thuật của tác phẩm truyện. - Liên hệ, so sánh với các tác phẩm khác để phân tích đoạn trích - Có sáng tạo trong diễn đạt, lập luận làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, bài văn giàu sức thuyết phục. - NLXH Nhận biết: - Xác định kiểu bài: viết bài văn nghị luận xã hội - Xác định được cấu trúc, bố cục của bài văn NLXH: Mở bài, thân bài, kết bài Thông hiểu: - Phân tích được vấn đề cần nghị 1* luận. - Xác định được những lí lẽ, dẫn chứng cần triển khai - Phân tích và sắp xếp lí lẽ và dẫn chứng hợp lí. - Đánh giá được vấn đề cần được giải quyết trong đời sống.
4. - Vận dụng kĩ năng sống của bản thân vào giải quyết vấn đề. Vận dụng: - Vận dụng các kĩ năng dùng từ, viết câu, các phép liên kết, các thao tác lập luận để phân tích, đahs giá vấn đề cần giải quyết trong đời sống. - Liên hệ với thực tiễn cuộc sống để giải quyết vấn đề. - Có sáng tạo trong diễn đạt, lập luận làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, bài văn giàu sức thuyết phục. Tổng 2 2 3 Tỉ lệ % 20 40 40 Tỉ lệ chung 60 40
5. ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KÌ I - NĂM HỌC 2024 - 2025 Mã đề 01 Môn: Ngữ văn 9 (Thời gian làm bài: 90 phút, không tính thời gian phát đề) I. ĐỌC – HIỂU. (4 điểm) Đọc văn bản sau: BÀ BÁN BỎNG CỔNG TRƯỜNG TÔI (Lược trích một đoạn: Trước cổng trường nhân vật tôi có bà bán bỏng tóc bạc phơ, lưng hơi còng, rất hiền hậu. Bà bán hàng thường thêm bỏng cho lũ trẻ nên đứa nào cũng thích mua hàng của bà. Một hôm, thằng Tòng béo lớp tôi phao tin đồn là bà bán bỏng bị ho lao, có thể lây nhiễm. Thế là bọn bạn lớp tôi không còn ra mua hàng cho bà như trước. Tin đó truyền đi khắp trường, hàng bỏng của bà có khi ế đến mấy ngày không bán nổi. Thế rồi bà không bán bỏng ở cổng trường nữa. Tôi và lũ bạn cũng chẳng ai nhớ tới bà, chúng tôi lại chuyển sang mua ô mai, táo dầm.) Một hôm mẹ tôi sai tôi ra chợ mua mở rau, tôi bỗng gặp bà bán bỏng, trông bà gầy nhiều, lưng còng hẳn xuống, quần áo rách rưới, bà chống gậy và đeo một cái bị đi vào hàng cơm, bà lấy trong bị ra một cái bánh mì khô và nói gì nho nhỏ với bà hàng cơm, nghe không rõ. Tôi chỉ nghe tiếng quát mắng to tướng của bà hàng cơm: - Nướng nhanh lên mà đi cho khuất mắt. Trông người chả ra người, như con gà rù thế kia mà ám hàng người ta thì làm sao người ta bán được... Bà bán bỏng lật đật đến gần bếp lò run rẩy nhét cái bánh mì vào phía dưới lò. Chứng kiến tất cả cái cảnh ấy tự nhiên tôi thấy thương bà quá. Tôi chạy lại gần bà, ấn vội vào tay bà số tiền mẹ tôi đưa mua rau rồi chạy vụt về. Tôi về nhà kể lại với mẹ tôi mọi việc, mẹ tôi không mắng tôi về việc ấy mà lại trách tôi chuyện khác kia. Mẹ bảo: - Con giúp đỡ người nghèo là đúng, nhưng con thử nghĩ xem, với số tiền mua rau ấy bà già chỉ sống được một bữa, còn bữa sau thì sao? Đáng lẽ trước kia con và các bạn con đừng tung cái tin “bà bán bỏng ho lao” ra thì chắc bà vẫn sống được tử tế. Đằng này, vô tình con và các bạn con đã hại bà ấy. Các con chưa hiểu được đâu. Chưa hiểu được một người già mà phải đói khát thì khổ đến thế nào... Mẹ còn nói nhiều nhiều nữa nhưng thấy tôi rân rấn nước mắt nên mẹ thôi. Mẹ lại đưa tiền cho tôi đi mua rau. Hôm sau đến lớp tôi kể cho các bạn nghe mọi sự việc, kể cả chuyện mẹ tôi đã mắng tôi như thế nào. Các bạn nghe mà ai cũng bùi ngùi cảm thấy mình có lỗi, bỗng có bạn lên tiếng: - Thế ai bảo cậu Tòng là bà ấy họ lao? - Ai bảo? Ai bảo?... – Tất cả nhao lên như muốn lên án Tòng. - Tớ cũng chẳng nhớ. – Tòng trả lời yếu ớt. – Tớ nghe thấy thế. - Cậu nghe chưa chính xác mà đã nói. Cậu ác thế! Ác thế! - Khổ thân bà ấy. – Một bạn nói. – Làm thế nào để giúp bà ấy bây giờ? Hay là góp tiền lại đem cho bà ấy.
6. - Làm thế chẳng được đâu. – Tôi nói. – Mẹ tớ bảo là khi bà ấy ăn hết số tiền mình cho thì bà ấy lại đói. Hay là khi nào tớ gặp bà ấy tớ sẽ bảo: “Bà cứ bán bỏng đi chúng cháu lại mua cho bà” mà tất cả chúng mình phải mua của bà ấy kia, bảo cả bọn lớp khác nữa. - Ừ, phải đấy! – Một bạn nói. – Tất cả chúng mình đều mua. - Tất cả. Tất cả. – Các bạn đồng thanh tán thành. Có bạn lại còn đề ra mình sẽ ăn sáng bằng bỏng. (...) (Theo Xuân Quỳnh, Trời xanh của mỗi người, NXB Kim Đồng, 2017, tr 99-106) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. Văn bản “Bà bán bỏng cổng trường tôi” được kể theo ngôi kể nào? Trong văn bản, nhân vật tôi bị mẹ trách vì điều gì? Câu 2. Từ những chi tiết miêu tả nhân vật bà bán bỏng khi nhân vật tôi gặp bà ở chợ, em có nhận xét gì về hoàn cảnh hiện tại của bà lão? Câu 3. Qua những hành động và việc làm của nhân vật tôi sau khi chứng kiến hoàn cảnh của bà bán bỏng, em nhận thấy nhân vật tôi có những phẩm chất gì? Câu 4. Nếu em là nhân vật tôi trong truyện, em sẽ rút ra những bài học gì cho bản thân sau câu chuyện với bà bán bỏng ngô? II. VIẾT (6 điểm) Câu 1. Từ phần ngữ liệu “Bà bán bỏng trước cổng trường tôi” của Xuân Quỳnh trong phần Đọc - hiểu, em hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật tôi trong văn bản. Câu 2. Viết bài văn nghị luận nêu suy nghĩ về vấn đề cần loại bỏ thói quen suy nghĩ tiêu cực của con người trong xã hội./. ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KÌ I - NĂM HỌC 2024 - 2025 Mã đề 02 Môn: Ngữ văn 9 (Thời gian làm bài: 90 phút, không tính thời gian phát đề) I. ĐỌC – HIỂU. (4 ĐIỂM) Đọc văn bản sau: HƯƠNG HOA HOÀNG LAN (Khuê Phan) Những chồi xuân lặng lẽ nhú lên từ cành cây khô cằn. Chỉ mấy ngày sau, cả cây hoàng lan đã khoác lên mình một màu xanh nõn nà. Một chiếc áo được dệt từ hàng vạn, vạn chồi non. Trông cây hoàng lan thật đẹp nhưng cũng vô cùng giản dị. Hà đẩy
7. cánh cổng gỗ nặng trịch để bước vào vườn với bà. Cô bé ngước nhìn cây hoàng lan, nó như một cậu anh cả trong vườn, to lớn, vững chắc... - Bà ơi, cây hoàng lan này có lâu chưa bà? Bà cười, tay bà vẫn cẩn thận gài những cành cây nhót phủ đầy hoa trắng ngà vào hàng rào: - Nó có từ lâu lắm, hồi bằng các cháu, bà đã thấy nó to và cao như thế này rồi. Bao năm trôi qua, cứ tưởng nó sẽ già đi, nhưng không, mỗi mùa xuân tới nó lại trẻ trung như hồi nào. - Bà ơi, thế bà có biết ai trồng nó không hả bà? Bà lắc đầu: Hồi trước, bà cũng hỏi như cháu ấy, nhưng chẳng ai biết. Hà đến bên cây hoàng lan, thân nó mốc thếch và nứt nẻ. Những chú kiến đen hối hả leo lên cây. Từ trên cành cây cao, đôi chim sâu chuyền cành tíu tít. - Cháu biết không, cứ mỗi dịp cây hoàng lan ra hoa thì cả vùng này thơm nức... - Bà ơi, bên kia sông có ngửi thấy hương của cây hoàng lan này không?- Hà tò mò hỏi. - Có chứ! Hương hoa lan còn bay xa hơn nữa cháu ạ. - Xa nữa cơ ạ? Con sông rộng thế mà gió cũng đưa nó qua sông được bà nhỉ Bà dừng tay, đôi mắt nhìn xa xôi: - Hồi ông đi bộ đội, thư nào về ông cũng hỏi cây hoàng lan. Ông nhớ nó lắm. Rồi ông bảo bà gửi cho ông mấy cánh hoa vàng của cây hoàng lan này. - Bà có gửi cho ông không? - Hà chăm chú. Bà gật đầu rồi dắt Hà vào nhà. Bà lần giở cái rương mây nhỏ trên đầu giường và lấy ra mấy cành hoa đã héo quắt queo và đen sẫm lại. - Những cánh hoa này đấy cháu ạ. Các chiến sĩ trong đơn vị đã tìm thấy nó dưới đáy balô của ông Hà run run đỡ những cành hoàng lan từ trong tay bà. Cô bé ngước đôi mắt tròn xoe nhìn lên bàn thờ. Hà thấy bà cũng nhìn theo Bây giờ thì cô bé đã hiểu vì sao bà yêu quý cây hoàng lan và mảnh vườn này đến thế. Những cánh hoa hoàng lan đã đen sậm lại trên tay Hà như vẫn còn phảng phất hương thơm. ---------- Chú thích: Hương hoa hoàng lan nằm trong tập truyện cùng tên, xuất bản năm 2023, gồm 14 truyện ngắn- mỗi truyện là một “câu chuyện nhỏ xinh” như lời thủ thỉ về những kí ức tuổi thơ, những kỉ niệm đẹp và ngộ nghĩnh, những điều có thể xảy ra trong cuộc sống hàng ngày. ---Hết--- Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. Xác định ngôi kể trong văn bản trên. Chỉ ra một lời dẫn trực tiếp có trong ngữ liệu. Câu 2. Vì sao người bà của bé Hà lại yêu quý cây hoàng lan đến vậy? Câu 3. Xác định và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ trong những câu sau: Chỉ mấy ngày sau, cả cây hoàng lan đã khoác lên mình một màu xanh nõn nà. Một chiếc áo được dệt từ hàng vạn, vạn chồi non. Trông cây hoàng lan thật đẹp nhưng cũng vô cùng giản dị. Câu 4. Tác phẩm “ Hương hoa hoàng lan” của Khuê Phan đã gửi dến đến người đọc thông điệp gì?
8. II. VIẾT. (6 điểm) Câu 1. Từ truyện ngắn “Hương hoa hoàng lan” của Khuê Phan trong phần Đọc - hiểu, em hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật bé Hà trong tác phẩm. Câu 2. Viết bài văn nghị luận nêu suy nghĩ về vấn đề cần loại bỏ thói quen suy nghĩ tiêu cực của con người trong xã hội./. HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI KIỂM TRA PHẦN I. ĐỌC HIỂU (MÃ 01) Câu Nội dung 1 - Ngôi kể thứ nhất 0,5 - Nhân vật tôi bị mẹ mắng vì: tôi đã cùng các bạn trong lớp tung tin bà 0,5 bán bỏng ho lao, khiến không còn ai mua bỏng làm bà mất đi kế sinh nhai. 2 Từ những chi tiết miêu tả nhân vật bà bán bỏng khi tôi gặp bà ở chợ, HS 1,0 có nhận xét về hoàn cảnh hiện tại của bà lão: là người rất nghèo khổ, tội nghiệp: bà gầy yếu, ăn mặc rách rưới, bà phải tay bị tay gậy đi lang thang xin ăn, bữa ăn của bà chỉ có chiếc bánh mì cũ mang theo trong bị. 3 Qua những hành động và việc làm của nhân vật tôi sau khi chứng kiến 1,0 hoàn cảnh của bà bán bỏng, nhận thấy nhân vật tôi có những phẩm chất - Có tấm lòng nhân hậu, biết yêu thương, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn; - Biết nhận ra lỗi lầm của mình khi cùng các bạn tung tin bà bán bỏng bị ho lao; - Có trách nhiệm khắc phục lỗi lầm mình phạm phải; - Diễn tả sâu sắc tâm trạng của nhân vật; thể hiện sự đồng cảm của tác giả với niềm khát khao hạnh phúc và bi kịch đau đớn của con người. ..; 4 - Nếu là nhân vật tôi trong truyện, sau câu chuyện với bà bán bỏng ngô, 1,0 có thể rút ra những bài học: - Biết được hậu quả khôn lường của những tin đồn không có căn cứ; - Không nên tung tin đồn nhảm về bất cứ ai, bất cứ điều gì; - Phải có trách nhiệm với những việc làm sai trái của mình;
9. - Biết yêu thương, kính trọng, giúp đỡ những người già cả, những người khó khăn trong cuộc sống. - ... PHẦN ĐỌC – HIỂU (Mã 02) 1 - Ngôi kể: Thứ ba 0,5 - Học sinh chỉ được 1 lời dẫn trực tiếp: Lời đối thoại của nhân vật trong truyện 0,5 2 Vì sao người bà của bé Hà lại yêu quý cây hoàng lan đến vậy? 1,0 Cây hoàng lan không chỉ là một phần của khu vườn mà còn là biểu tượng cho ký ức và tình yêu thương trong gia đình. Mỗi mùa xuân đến, cây hoàng lan lại khoe sắc, tỏa hương thơm ngào ngạt, mang theo những kỷ niệm về người ông đã hy sinh trong chiến tranh, giữ gìn ký ức về ông, về cây hoàng lan và những giá trị tinh thần trong gia đình. 3 Biện pháp tu từ nhân hóa: Cây Hoàng Lan được khắc họa với những đặc 1.0 điểm, phẩm chất của con người: khoác, chiếc áo, giản dị. Tác dụng: Biện pháp tu từ nhân hóa có tác dụng tăng hiệu quả biểu đạt, tăng sức gợi hình, gợi cảm. Biện pháp tu từ này đã làm nổi bật vẻ đẹp của cây hoàng lan giống như con người, luôn biết thay đổi vẻ đẹp khi mùa xuân đến nhưng vẫn vô cùng giản dị. Từ đó làm nỗi bật tình yêu và sự gắn bó của nhân vật tôi với cây hoàng lan. Đồng thời thể hiện sự quan sát tinh tế và tình yêu thiên nhiên của tác giả. 4 Thông điệp: HS lựa chọn thông điệp phù hợp với nội dung, chủ đề của 1.0 truyện. Sau đây là một vài gợi ý: - Tình cảm gia đình và những giá trị tinh thần được lưu giữ qua các thế hệ. - Tình yêu đối với thiên nhiên, sự gắn bó trong tình bà cháu, viẹc gìn giữ kỷ niệm. - Trân trọng những ký ức về một thời kỳ mất mát, hi sinh của thế hệ cha anh trong kháng chiến. Phần II. VIẾT 6.0 Câu 1 Mã 01 a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận văn học (tác phẩm 0,25 truyện - Xác định đúng hình thức trình bày: đoạn văn b. Xác định đúng vấn đề nghị luận : Phân tích nhân vật tôi trong truyện “Bà bán bỏng trước cổng trường tôi”
10. c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây 1.25 là một số gợi ý: * Mở đoạn: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận. * Thân đoạn: + Giới thiệu khái quát nội dung câu chuyện và những nét phẩm chất của nhân vật tôi. - Câu chuyện kể về sự thay đổi thái độ của "tôi" và các bạn học đối với bà bán bỏng. - Tình cảm ban đầu của "tôi" đối với bà bán bỏng là sự hồn nhiên, vô tư của trẻ con, nhưng sau sự việc ở chợ, tình cảm đó được nâng lên thành sự cảm thông, xót xa, và cả sự tự trách bản thân. Hình ảnh bà bán bỏng gầy gò, rách rưới, chống gậy đi xin ăn đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng "tôi", khơi dậy lòng trắc ẩn và sự nhận thức về trách nhiệm của bản thân đối với người khác. - Đoạn trích cho thấy sự phát triển tình cảm của nhân vật "tôi", từ sự vô tâm đến sự đồng cảm sâu sắc, thể hiện sự trưởng thành về mặt tình cảm, nhận thức và biết sửa chữa sai lầm. Từ đó, ta thấy được nhân vật tôi là đứa trẻ hiểu chuyện, có tình yêu thương, biết đồng cảm sẽ chia với những người bất hạnh và biết sửa chữa sai lầm. - Đánh giá những thành công về chủ đề và nội dung câu chyện: Từ nhân vật tôi trong truyện đã đưa đến bạn đọc những bài học nhân sinh sâu sắc. Chính tình thương, trách nhiệm, tình người đã sưởi ấm cuộc đời của con người lao động chịu thương chịu khó giữa đời thường bộn bề khó khăn này. + Đánh giá những thành công về mặt nghệ thuật. - Ngôi kể: thứ nhất từ nhân vật xưng tôi tạo cho câu chuyện chân thực, dễ đi vào lòng người - Cốt truyện đơn giản, dựa trên mối quan hệ gần gũi giữa người với người. - Xây dựng nhân vật hồn nhiên với những lời đối thoại rất phù hợp với tâm lý lứa tuổi. - Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc rất đời thường. * Kết đoạn: đánh giá thành công của văn bản và liên hệ. d. Sáng tạo: Cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng về vấn đề nghị 0,25 luận... e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ 0,25 nghĩa tiếng Việt. 1 Mã 02 a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận văn học (tác phẩm 0,25 truyện - Xác định đúng hình thức trình bày: đoạn văn b. Xác định đúng vấn đề nghị luận : Phân tích nhân vật bé Hà trong truyện “Hương hoa hoàn lan”
11. c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây 1.25 là một số gợi ý: * Mở đoạn: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận. * Thân đoạn: + "Hương Hoa Hoàng Lan" kể về câu chuyện của cô bé Hà và sự gắn bó đặc biệt của cô với cây hoàng lan trong vườn nhà. + Đề tài của truyện xoay quanh tình cảm gia đình, ký ức về những người đã khuất và sự kế thừa của những giá trị tinh thần. + Nhân vật Hà, với tuổi thơ hồn nhiên và tò mò, được xây dựng với hình ảnh một cô bé luôn khao khát hiểu biết về thế giới xung quanh mình. + Hoàn cảnh của Hà là một bức tranh sinh động về cuộc sống gia đình yên bình, nơi cô được bà yêu thương và chăm sóc. + Những hành động, lời nói của Hà thể hiện sự nhạy cảm, tinh tế khi cô bé luôn tìm kiếm những câu trả lời từ bà, từ cây hoàng lan trong vườn. + Trân trọng những ký ức của bà và ông. + Qua nhân vật Hà, nhà văn muốn gửi gắm thông điệp về sự quan trọng của ký ức gia đình và việc gìn giữ những giá trị truyền thống, rằng những điều nhỏ bé trong cuộc sống hàng ngày cũng có thể mang ý nghĩa sâu sắc. + Đánh giá về nghệ thuật truyện. * Kết đoạn: đánh giá thành công của tác phẩm và liên hệ. d. Sáng tạo: Cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng về vấn đề nghị 0,25 luận... e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ 0,25 nghĩa tiếng Việt. 2 a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận văn học 0,25 b. Xác định đúng vấn đề nghị luận 0,25 vấn đề cần loại bỏ thói quen suy nghĩ tiêu cực của con người trong xã hội. - Hình thức: Bài văn c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là một số gợi ý: * Giới thiệu vấn đề cần giải quyết trong đời sống xã hội, nêu sự cần thiết 0,25 phải bàn luận về vấn đề. b. Thân bài. * Trình bày ý kiến của bản thân về vấn đề. 0,5 - Khái niệm suy nghĩ tiêu cực là gì? Suy nghĩ tiêu cực là những suy nghĩ bi quan, phiến diện và thiếu khách quan dẫn đến tâm trạng chán nản, mệt
12. mỏi, thất vọng, động lực đối với cuộc sống và tự ti về bản thân. Suy nghĩ tiêu cực là một trạng thái tồi tệ của con người. 0,5 * - Biêu hiện của suy nghĩ tiêu cực: HS nêu được những biểu hiện cảu suy nghĩ tiêu cực, có thể là: + Người có suy nghĩ tiêu cực thường lo lắng, căng thẳng và không tin tưởng vào bản thân. + Thường xuyên đề cập đến những vấn đề tiêu cực với cách đánh giá và nhìn nhận bi quan. + Suy nghĩ tiêu cực sẽ biểu hiện qua khuôn mặt, cảm xúc tiêu cực như lo lắng, bất an, buồn chán, tuyệt vọng, thấp thỏm, sợ hãi,... + Người có suy nghĩ tiêu cực ít khi vui vẻ, ngược lại thường có cảm xúc khá bất ổn, nhạy cảm và đôi khi dễ cáu kỉnh, nóng giận . + Một đặc điểm thường thấy ở người có suy nghĩ tiêu cực là tự ti, không tin tưởng bản thân, thụ động trong cuộc sống, có thói quen đổ lỗi, thiếu trách nhiệm, luôn mệt mỏi, uể oải và thường sống – làm việc một cách máy móc.... 0,5 - Nguyên nhân của suy nghĩ tiêu cực + Thứ nhất, do các trải nghiệm tồi tệ trong quá khứ. + Thứ hai, các sự kiện xảy ra không mong muốn. + Thứ ba, ảnh hưởng từ những người xung quanh. + Thứ tư, do di truyền hoặc ảnh hưởng lối sống của bố mẹ. + Thứ năm, ảnh hưởng từ lối sống: lối sống buông thả, không lành mạnh + Thứ sáu, do các bệnh tâm lý, tâm thần. - Hậu quả của suy nghĩ tiêu cực. 0,5 + Gây ra tâm trạng, cảm xúc tiêu cực + Gia tăng mâu thuẫn trong các mối quan hệ. + Ảnh hưởng xấu đến học tập và công việc + Bỏ lỡ nhiều cơ hội trong cuộc sống. + Tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý. + Suy nghĩ tiêu cực ảnh hưởng đến não bộ, khiến các tế bào não phải hoạt động liên tục dẫn đến lưu thông máu kém và suy nhược thần kinh. + Gây ra tâm trạng lo lắng, căng thẳng, bồn chồn, bất an,... Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe thể chất... 0,5 - Giải pháp.
13. + Xây dựng lối sống lành mạnh, tích cực tập thể dục rèn luyện bản thân, ăn uống, ngủ nghỉ có giờ giấc hợp lý là cách hiệu quả nhất giúp phòng tránh suy nghĩ tiêu cực. + Đọc sách về tâm thái để có nhiều kiến thức trong việc chế ngự, hạn chế suy nghĩ tiêu cực. + Rèn luyện cảm xúc trước những tác động lớn về tâm lý để cải thiện chuẩn bị cho các tác động tiêu cực của cuộc sống. + Nỗ lực hoàn thiện bản thân hơn từng ngày từ năng lực đến kỹ năng mềm và tính cách. Khi bản thân hoàn thiện hơn, bạn sẽ tự tin và chủ động trong cuộc sống. Điều này giúp ích rất nhiều trong việc ngăn chặn suy nghĩ tiêu cực và cảm xúc buồn chán, lo lắng, căng thẳng,... + Bạn có thể dành cho bản thân khoảng thời gian để nghỉ ngơi và thư giãn sau một ngày làm việc mệt mỏi tránh rơi vào tình trạng stress. + Bạn cũng nên kết bạn, tiếp xúc với những người có tính cách, suy nghĩ lạc quan, vui vẻ và tránh xa, hạn chế tiếp xúc với những người có lối không lành mạnh hay suy nghĩ tiêu cực. * Bài học cho bản thân. 0,25 d. Sáng tạo: Cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng về vấn đề nghị 0,25 luận... e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ 0,25 nghĩa tiếng Việt.