Đề kiểm tra cuối học kì II Ngữ Văn 9 - Năm học 2022-2023 - Trường THCS Quang Hưng (Có đáp án + Ma trận)

Nội dung text: Đề kiểm tra cuối học kì II Ngữ Văn 9 - Năm học 2022-2023 - Trường THCS Quang Hưng (Có đáp án + Ma trận)

1. UBND HUYỆN AN LÃO ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KỲ II TRƯỜNG THCS QUANG HƯNG Năm học 2022-2023 MÔN: NGỮ VĂN 9 (Thời gian 90 phút ) I. MA TRẬN Mức độ Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Tổng Chủ đề - Truy xuất - Hiểu nội dung đoạn Viết đoạn văn nguồn gốc trích nghị luận xã thông tin văn - Chỉ ra và nêu tác hội. bản. dụng của biện pháp tu I. Đọc hiểu từ - Hiểu thông điệp tác giả gửi gắm qua đoạn trích . Số câu 1 3 1 Số điểm 0,5 2,5 2,0 5,0 II. Làm văn Viết bài văn nghị luận về đoạn trích Số câu 1 1 Số điểm 5,0 5,0 Tổng số câu 1 3 2 5 Tổng số điểm 0,5 2,5 7,0 10 Tỉ lệ % 5% 25% 70% 100% ĐỀ: Phần I. Đọc hiểu ( 3,0 điểm) Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu: “Ý chí, nghị lực tạo cho ta bản lĩnh và lòng dũng cảm. Người có ý chí và nghị lực là người luôn đương đầu với mọi khó khăn thử thách, là người dám nghĩ, dám làm, dám sống. Chàng trai Nguyễn Sơn Lâm, chỉ cao chưa đầy một mét, đi phải chống nạng nhưng lại giỏi ba thứ tiếng, từng thi Việt Nam Idol 2010, năm 2011, anh là người đã chinh phục đỉnh Phanxipăng và trở thành người khuyết tật Việt Nam đầu tiên đặt chân lên đỉnh núi này mà không cần đến sự giúp đỡ của người khác. Ngoài ra, ý chí nghị lực giúp chúng ta khắc phục những khó khăn và thử thách, rèn cho ta niềm tin và thúc đẩy chúng ta luôn hướng về phía trước, vững tin vào tương lai. Đúng như người phương tây từng nói: “Hãy hướng về ánh sáng, mọi bóng tối sẽ ngả sau lưng bạn”, Nick Vujicic từng nói: “Không có mục tiêu nào quá lớn, không có ước mơ nào quá xa vời”, liệt sĩ bác sĩ Đặng Thùy Trâm từng nói: “Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi
2. đầu trước giông tố” Tất cả đều chứa đựng trong đó những thông điệp lớn lao về ý chí và nghị lực”. (Trích Những tấm gương nghị lực sống mãnh liệt giúp bạn có thêm sức mạnh để vươn lên voh.com.vn, ngày 27/9/2019) Câu 1 (0,5 điểm). Theo đoạn trích, ý chí nghị lực tạo cho ta điều gì? Câu 2 (0,5 điểm). Em hiểu thế nào về ý nghĩa của câu văn: “Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố”. Câu 3 (1,0 điểm). Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng trong câu văn sau:“Người có ý chí và nghị lực là người luôn đương đầu với mọi khó khăn thử thách, là người dám nghĩ, dám làm, dám sống.” Câu 4 (1,0 điểm). Qua đoạn trích trên, em rút ra được những thông điệp gì? Phần II. Làm văn (7,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm). Từ tinh thần đoạn trích đã cho, em hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về vai trò của ý chí, nghị lực. Câu 2 (5,0 điểm). Nêu cảm nhận của em về khổ thơ sau : “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.” -----------------------------------Hết--------------------------------
3. HƯỚNG DẪN CHẤM Câu Yêu cầu cần đạt Điểm 1 Theo đoạn trích: Ý chí, nghị lực tạo cho ta bản lĩnh và lòng dũng cảm. 0.5 * Học sinh có thể diễn đạt cách khác mà vẫn đảm bảo nội dung tương đương. Dưới đây là gợi ý: Ý nghĩa của câu văn: 2 0.5 - Câu nói khẳng định: Đời người phải trải qua những khó khăn, thử thách, những thăng trầm, thất bại nhưng không được khuất phục, đầu hàng trước những khó khăn, thử thách đó. * Biện pháp tu từ liệt kê: “là người luôn đương đầu với mọi khó khăn 0.25 thử thách, là người dám nghĩ, dám làm, dám sống”. * Hiệu quả biểu đạt: - Biện pháp tu từ giúp cho sự diễn đạt thêm sinh động, hấp dẫn, tạo nhịp 0.25 điệu cho câu văn, gây ấn tượng, tăng thuyết phục với người đọc. - Biện pháp tu từ diễn tả đầy đủ, cụ thể, chi tiết những biểu hiện của 0.25 3 người sống có ý chí, nghị lực. Qua đó đề cao vai trò của ý chí, nghị lực trong cuộc sống. - Biện pháp tu từ thể hiện thái độ trân trọng, ngợi ca của tác giả với 0.25 những người sống có ý chí, nghị lực, đồng thời mong muốn mọi người hãy rèn luyện để có ý chí, nghị lực. * Học sinh có thể đưa ra những thông điệp khác nhau nhưng cần phù 1.0 hợp với nội dung văn bản. Dưới đây là một số gợi ý: + Nhận thức được ý chí, nghị lực có vai trò rất quan trọng trong cuộc sống. + Cần ngợi ca, đề cao, trân trọng những người có ý chí, nghị lực, tinh thần lạc quan trong cuộc sống. + Cần lên án, phê phán những người sống mà không có ý chí nghị lực, 4 không có niềm tin về cuộc sống. + Mỗi người cần phải có ý chí, nghị lực, sự lạc quan, yêu đời, cố gắng bền bỉ vươn lên để vượt quan mọi khó khăn thử thách trong cuộc sống. + Rèn luyện bản thân thành người có ý chí và nghị lực để vượt qua mọi chông gai và thử thách trên chặng đường dài. *Lưu ý: Hs làm được 3 ý cho đủ điểm Hs làm được 2 ý được 0,5 điểm Phần II. Làm văn (7,0 điểm) Câu Yêu cầu cần đạt Điểm Yêu cầu về hình thức 0,25 1 - HS viết đúng hình thức đoạn văn nghị luận, đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.
4. - Diễn đạt trôi chảy, mạch lạc, có sự liên kết giữa các câu trong đoạn, không mắc lỗi chính tả... Yêu cầu nội dung Học sinh có thể trình bày theo các cách khác nhau nhưng cần đảm bảo được một số nội dung sau: * Nêu vấn đề nghị luận: Suy nghĩ về vai trò của ý chí, nghị lực. 0,25 * Giải thích vấn đề: 0,25 - Ý chí, nghị lực là bản lĩnh, sự dũng cảm và lòng quyết tâm cố gắng vượt qua thử thách dù khó khăn, gian khổ đến đâu để đạt được mục tiêu đề ra. * Bàn luận: - Ý nghĩa: 0,75 + Cuộc sống luôn có những khó khăn, thử thách. Muốn tồn tại, phát triển và thành công, con người cần phải có ý chí, nghị lực. Chỉ có ý chí và nghị lực mới có thể giúp ta vượt qua trở ngại của cuộc sống, nếu không con người sẽ dễ dàng gục ngã, thất bại. + Ý chí, nghị lực giúp ta thêm niềm tin tưởng vào những lựa chọn của bản thân, giúp con người trở nên mạnh mẽ, có động lực để theo đuổi những đam mê. Đó là chìa khóa giúp ta thành công. + Ý chí, nghị lực giúp con người chinh phục thử thách, thay đổi được hoàn cảnh, số phận, làm được nhiều điều hữu ích, sống một cuộc sống có ý nghĩa. + Người có ý chí nghị lực luôn được mọi người yêu quý và trân trọng. Họ luôn trở thành niềm tin, điểm tựa và truyền cảm hứng tích cực cho những người khác. - Ý chí, nghị lực cũng góp phần xây dựng xã hội phát triển. * Bàn luận mở rộng: 0,25 Phê phán hành vi nhu nhược, hèn nhát lùi bước trước khó khăn, sống ỷ lại trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội... * Bài học nhận thức và hành động: 0,25 - Nỗ lực từ những việc làm nhỏ nhất. - Rèn luyện trau dổi cả về tri thức, tinh thần, thể chất... - Biết lắng nghe, rút kinh nghiệm và chia sẻ... - Liên hệ bản thân 2 * Về hình thức: - Đảm bảo hình thức bố cục bài văn nghị luận có lập luận chặt chẽ, có 0, 5 độ dài tối đa (khoảng 2 trang giấy thi). - Không mắc lỗi về diễn đạt, câu chữ - Trình bày rõ ràng, mạch lạc. * Về nội dụng: a. Mở bài: - Giới thiệu tác giả, tác phẩm, cảm nhận về tình cảm chân thành, xúc 0, 5 động của người con miền Nam đối với Bác Hồ kính yêu được thể hiện
5. qua đoạn thơ. b.Thân bài: b1. Khái quát: 0,25 - Hoàn cảnh sáng tác - Mạch cảm xúc - Vị trí khổ thơ b2. Cảm nhận: * Khi đứng trước lăng Bác, nhà thơ ngợi ca công lao vĩ đại của 1,5 Người: Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ + Hình ảnh “mặt trời đi qua trên lăng” là mặt trời của thiên nhiên, nguồn ánh sáng rực rỡ, vĩnh viễn, bất tận trên thế gian này. Ánh sáng mặt trời đem lại sự sống cho con người và vạn vật +Từ hình ảnh thiên nhiên, tác giả đã liên tưởng và sáng tạo một hình ảnh ẩn dụ tinh tế, tài tình, độc đáo, “mặt trời trong lăng rất đỏ” để ca ngợi công ơn to lớn và sự cao cả, vĩ đại của Bác. Trong tâm hồn Bác ngời sáng một vầng hào quang rực rỡ như nguồn sáng của mặt trời đã đem lại sự sống cho con người, vạn vật. Đó cũng chính là vầng hào quang chói lọi của lí tưởng cách mạng mãi mãi soi sáng cho dân tộc Việt Nam vững bước trên con đường phía trước, con đường vươn tới một tương lai tốt đẹp – một đất nước Việt Nam giàu mạnh. *Với niềm xúc động chân thành, Viễn Phương đã bày tỏ lòng yêu kính, biết ơn sâu sắc đối với Bác: 1,25 Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân + “dòng người đi trong thương nhớ” gợi lên trước mắt người đọc cảnh nhân dân từ mọi miền đất nước về thủ đô Hà Nội để viếng thăm lăng Bác. +Trong tình cảm nhớ thương, biết ơn Bác vô hạn, họ kết thành những “tràng hoa” đời tuyệt đẹp thành kính dâng lên Bác. Những tràng hoa tươi thắm ấy tượng trưng cho muôn triệu cuộc đời nở hoa dưới ánh sáng mặt trời rực rỡ của Bác. Cả dân tộc đời đời tưởng nhớ và ghi khắc trong lòng công ơn to lớn của Bác. -Với lòng biết ơn vô hạn, Viễn Phương đã sáng tạo hình ảnh ẩn dụ, giàu ý nghĩa tượng trưng “bảy mươi chín mùa xuân” để ca ngợi sự cống hiến, hi sinh cao cả của Bác Hồ kính yêu. Cuộc đời của Người là “bảy mươi chín mùa xuân” tươi đẹp, cống hiến trọn vẹn cho dân tộc, cho đất nước. Suốt hơn nữa thế kỉ, Bác đã chiến đấu, hy sinh để đem lại độc lập tự do cho dân tộc, đem lại cuộc sống hòa bình, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Sự cống hiến của Bác thật cao cả, vĩ đại! Vì vậy Bác còn sống mãi trong niềm ngưỡng mộ, tôn kính của nhân dân. b3. Đánh giá - Đánh giá khái quát về nội dung, nghệ thuật của khổ thơ. - Liên hệ, mở rộng. 0,25 c. Kết bài: - Đánh giá về ý nghĩa của đoạn thơ. - Liên hệ, nêu bài học cho bản thân. 0,5
6. * Sáng tạo: Hs liên hệ, mở rộng những tác phẩm, những câu thơ văn cùng tư tưởng chủ đề, đề tài 0,25 Phê duyệt của BGH Tổ CM Người ra đề Nhóm Ngữ Văn 9 Lê Thị Hải Yến