Đề kiểm tra học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 8 - Năm học 2011-2021 (Có đáp án)

Nội dung text: Đề kiểm tra học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 8 - Năm học 2011-2021 (Có đáp án)

1. ĐỀ KIỂM TRA HỌC SINH GIỎI. MÔN SINH HỌC 8 NĂM HỌC: 2011- 2012 ( Thời gian làm bài: 120 phút – Không kể thời gian giao đề) Câu 1: a. Chứng minh tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể? b. Giải thích cơ chế chìa khóa và ổ khóa giữa kháng nguyên và kháng thể? Cho ví dụ minh họa? Câu 2: a. Hô hấp gồm những giai đoạn chủ yếu nào? Nêu chức năng của đường dẫn khí và hai lá phổi? b.Ở dạ dày biến đổi lí học hay hóa học là chủ yếu? hãy phân tích và chứng minh điều đó? Câu 3: a. Một cầu thủ bóng đá tác động một lực vào quả bóng và đã sản sinh ra một công 113,4Jun, làm quả bóng di chuyển một quảng đường là 16,2m. hãy tính lực của cầu thủ tác động vào quả bóng? b. Nêu sự khác biệt về cấu tạo giữa các loại mạch máu? Giải thích? Câu 4: a. Da có những chức năng gì? Da điều hòa thân nhiệt bằng cách nào? Vì sao ở người có nhiều màu da khác nhau? b. Trình bày quá trình tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận? Câu 5: a. Giải thích tại sao người có nhóm máu AB không thể truyền cho người thuộc 3 nhóm máu còn lại mà chỉ truyền được cho những người thuộc cùng nhóm máu với mình? Tại sao trước khi truyền máu người ta phải làm xét nghiệm máu? b. Phân biệt chức năng của hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng? Bài tập: Cho biết tâm thất trái mỗi lần co bóp đẩy đi 80 ml máu va trong một giờ đã đẩy đi được 360 lít máu. Biết thời gian pha dãn chung băng 1/2 chu kì co tim; thời gian pha co tâm nhĩ bằng 1/3 thời gian pha co tâm thất.Hãy tính: a.Số lần mạch đập trong một phút? b.Thời gian hoạt đông của một chu kì co dãn tim? c.Thời gian tâm thất dãn,tâm nhĩ dãn trong một chu kỳ co dãn tim?Thời gian đó có ý nghĩa gì với hoạt đông của tim?
2. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM Câu Nội dung Điểm 1 a. Tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể vì: - Chức năng của TB là thực hiện sự TĐC và năng lượng, cung cấp cho 0,25 mọi hoạt động sống của cơ thể. - Ngoài ra, sự phân chia của TB giúp cơ thể lớn lên tới giai đoạn trưởng 0,25 thành có thể tham gia vào qúa trình sinh sản. >Như vâyj, mọi hoạt động sống của cơ thể đều liên quan đến hoạt động 0,25 sống của TB nên tế bào gọi là đơn vị chức năng của cơ thể. b. - Kháng nguyên: là những phân tử ngoại lai có khả năng kích thích cơ 0,5 thể tiết ra các kháng thể . Kháng thể: là những phân tử Protêin do tế bào limpho B tiết ra để chống lại các kháng nguyên. - Cơ chế tương tác giữa KN - KT theo cơ chế: Chìa khóa và ổ khóa(nghĩa 0,25 là KN nào thì KT ấy) - VD: Một em bé được tiêm phòng vacxin bệnh lao như vậy cơ thể em bé 0,5 được đưa vào 1 lượng KN về bệnh lao. Khi vào cơ thể nó sẽ kích thích cơ thể em bé tiết ra KT chống lại các VK gây bệnh lao, và KT đó sẽ không chống lại được VK các bệnh khác đó chính là cơ chế KN nào thì KT ấy 2 a/ - Hô hấp gồm 3 giai đoạn: Sự thở(sự thông khí ở phổi), Trao đổi khí ở 0,25 phổi, Trao đổi khí ở tế bào. - Chức năng: + Đường dẫn khí có chức năng dẫn khí ra và vào phổi, ngăn bụi; làm ẩm 0,25 và ấm không khí đi vào phổi; bảo vệ phổi khỏi các tác nhân có hại + Phổi thực hiện trao đổi khí giữa môi trường ngoài với máu trong mao 0,25 mạch phổi. b/ Ở dạ dày biến đổi lí học là chủ yếu, biến đổi lí học mạnh hơn hóa học: - Nhờ cấu tạo của dạ dày đặc biệt là lớp cơ rất dày và khỏe, gồm 3 loại 0,5 là cơ vòng, cơ dọc và cơ chéo đan kết chằng chịt. Do vậy, khi cơ dạ dày co rút tạo ra lực rất khỏe để nhào trộn làm nhỏ và mềm thức ăn. - Trong khi đó tác dụng hóa học ở dạ dày được thực hiện do dịch vị tiết 0,5 ra từ các tuyến vị nhưng lượng enzim trong dịch vị không nhiều và các tác dụng yếu. Enzim duy nhất của dịch vị là pepsin được sự hổ trợ của HCL chỉ tác dụng biến đổi không hoàn toàn một phần prôtêin, chuyển prôtêin mạch dài thành prôtêin mạch ngắn có từ 3 đến 10 axit amin. Các loại thức ăn khác không được biến đổi ở dạ dày. Vì vậy ở dạ dày biến đổi lí học là chủ yếu 3 a/ Theo công thức: A = F.s 0,5 Mà theo bài ra: A=113,4 jun, s=16,2m
3. Vậy lực cầu thủ tác động vào quả bóng là: F=A/s = 113,4/16,2 = 7(N) b/ Sự khác biệt giữa các loại mạch máu: Các loại Cấu tạo Giải thích mạch máu Động - Thành mạch có 3 - Thích hợp với chức năng dẫn 0,5 mạch lớp với lớp mô liên kết máu từ tim đến các cơ quan với và lớp cơ trơn dày hơn vận tốc cao, áp lực lớn tĩnh mạch. Trong lớp cơ có nhiều sợi đàn hồi - Lòng trong hẹp hơn của tĩnh mạch Tĩnh - Thành mạch có 3 lớp - Thích hợp với chức năng dẫn mạch với lớp mô liên kết và máu từ khắp các TB của cơ thể lớp cơ trơn mỏng hơn về tim với vận tốc tương đối ĐM cao và áp lực nhỏ - Lòng trong rộng hơn ĐM - Có van một chiều ở 0,5 nơi máu chảy ngược chiều trọng lực. Mao - Nhỏ và phân nhánh - Thích hợp với chức năng tỏa mạch nhiều, rộng tới từng TB của các mô, - Thành mỏng chỉ gồm tạo điều kiện cho quá trình trao 0,5 1 lớp biểu bì. đổi chất với các TB - Lòng hẹp 4 a/ - Chức năng của da: + Bảo vệ cơ thể ; Điều hòa thân nhiệt 0,25 + Nhận biết các kích thích từ môi trường 0,25 + Tham gia hoạt động bài tiết ; Tạo nên vẻ đẹp của con người 0,25 - Da điều hòa thân nhiệt nhờ sự co, dãn của mạch máu dưới da, tuyền mồ 0,25 hôi, cơ co chân lông. Lớp mỡ dưới da chống mất nhiệt - Ở người có nhiều màu da khác nhau do: + Cấu tạo da gồm 3 lớp : Lớp biểu bì, lớp bì và lớp mỡ dưới da. + Trong lớp biểu bì ngoài cùng là tầng sừng, dưới tầng sừng là các lớp tế bào sống có khả năng phân chia tạo ra các TB mới, trong tế bào có chứa 0,5 các hạt sắc tố tạo nên màu da. Vì vậy mổi người có số lượng và tỉ lệ các loại hạt sắc tố khác nhau thì tạo nên màu da khác nhau b/ Quá trình tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận: + Máu theo động mạch tới cầu thận với áp lực cao tạo ra lực đẩy nước và 0,5 các chất hòa tan có kích thước nhỏ qua lỗ lộc( 30-40A o ) trên vách mao
4. mạch vào nang cầu thận. Các tế bào máu và các phân tử prôtêin có kích thước lớn nên không qua lỗ lộc. Kết quả là tạo nên nước tiểu đầu trong nang cầu thận - Nước tiểu đầu đi qua ống thận: ở đây xảy ra 2 quá trình: Quá trình hấp 0,5 thụ lại phần lớn nước, các chất dinh dưỡng, các ion cần thiết như Na+, Cl- ) . Quá trình bài tiết tiếp các chất độc và các chất không cần thiết khác (axit uric, crêatin, các chất thuốc, các ion thừa như: H+, K+, ) Kết quả tạo thành nước tiểu chính thức. 5 Người có nhóm máu AB không thể truyền cho người có nhóm máu O,A,B vì: - Trong huyết tương của người nhận có nhóm máu O có 2 loại kháng thể 0,25 anpha( gây kết dính với KNA) và bêta (gây kết dính với KN B) - Trong huyết tương của người nhận có nhóm máu A có chứa kháng thể 0,25 bêta (gây kết dính với KN B) - Trong huyết tương của người nhận có nhóm máu B có kháng thể 0,25 anpha( gây kết dính với KNA) - Trong khi đó trong huyết tương của người nhận có nhóm máu AB 0,25 không có kháng thể anpha và bêta nên không gây hiện tượng kết dính. Vì vậy những người có nhóm máu AB thì có thể truyền cho những người có cùng nhóm máu với mình - Trước khi truyền máu cần làm xét nghiệm máu để: + Lựa chọn loại máu truyền cho phù hợp, tránh tai biến( Hồng cầu 0,25 người cho bị kết dính trong huyết tương người nhận gây tắc mạch) và tránh bị nhận máu nhiễm các tác nhân gây bệnh b. - Chức năng của hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng: - Hệ thần kinh vận động điều khiển và điều hòa hoạt động của cơ vân và 0,25 xương. - Hệ thần kinh sinh dưỡng điều hòa hoạt động của các cơ quan dinh 0,25 dưỡng và cơ quan sinh sản ( các cơ quan nội tạng)