Đề thi chọn đội tuyển dự thi học sinh giỏi Quốc gia năm 2019 môn Sinh học - Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Ninh

Nội dung text: Đề thi chọn đội tuyển dự thi học sinh giỏi Quốc gia năm 2019 môn Sinh học - Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Ninh

1. UBND TỈNH BẮC NINH ĐỀ THI CHỌN ĐỘI TUYỂN SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO DỰ THI HỌC SINH GIỎI QUỐC GIA NĂM 2019 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Môn thi: Sinh học ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài: 180 phút (không kể thời gian giao đề) Ngày thi thứ nhất: 04/10/2018 (Đề thi có 02 trang) ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Câu 1 (2,5 điểm) a) Trong cơ thể động vật, hai tế bào nhận biết nhau dựa vào đặc điểm cấu tạo nào trên tế bào? Nêu một số vai trò quan trọng của sự nhận biết tế bào trong các hoạt động sống của động vật? b) Chuỗi chuyền electron trong hô hấp tế bào sinh vật nhân sơ khác với chuỗi chuyền electron trong hô hấp tế bào sinh vật nhân thực ở những điểm nào? Câu 2 (1,5 điểm) Hãy cho biết chức năng của không bào ở các tế bào sau đây: a) Tế bào lông hút của rễ cây b) Tế bào cánh hoa c) Tế bào đỉnh sinh trưởng d) Tế bào lá cây của một số loài cây mà động vật không dám ăn Câu 3 (2,0 điểm) a) Đặc điểm cơ bản nào về tế bào và hệ gen của vi khuẩn giúp chúng có được khả năng thích nghi cao với các điều kiện môi trường khác nhau? b) Khi trực khuẩn Gram dương (Bacillus brevis) phát triển trong môi trường lỏng, người ta thêm lizôzim vào dung dịch nuôi cấy. Vi khuẩn này có tiếp tục sinh sản không? Vì sao? Câu 4 (1,0 điểm) Để sản xuất một loại prôtêin làm thức ăn chăn nuôi, người ta nuôi nấm men trong thùng với các điều kiện: độ pH phù hợp, nhiệt độ thích hợp, đầy đủ chất dinh dưỡng và thổi khí liên tục. Sau vài ngày lấy ra, ly tâm, thu sinh khối, làm khô và đóng gói. Đây có phải là quá trình lên men không? Tại sao? Câu 5 (3,0 điểm) Cho hai cây A, B và ba chỉ tiêu sinh lý: áp suất thẩm thấu của tế bào rễ, điểm bù ánh sáng và điểm bù CO2. a) Hãy chọn chỉ tiêu sinh lý thích hợp để phân biệt cây A và cây B trong các nhóm thực vật sau: - Cây ưa bóng và cây ưa sáng - Cây chịu hạn và cây kém chịu hạn - Cây C3 và cây C4 b) Nêu nguyên tắc của phương pháp xác định các chỉ tiêu sinh lý nêu trên Câu 6 (1,0 điểm) Auxin là một nhóm chất điều hòa sinh trưởng quan trọng ở thực vật. Hãy nêu: - Tên chất đại diện tự nhiên và nhân tạo của nhóm này. - Các tác dụng sinh lý cơ bản của nhóm. - Một số ứng dụng về các hợp chất của nhóm. Câu 7 (2,0 điểm) a) Đồ thị sau đây thể hiện ảnh hưởng của cường độ ánh sáng tới tốc độ thoát hơi nước từ biểu bì trên và biểu bì dưới của lá ở một loài cây trên cạn. Các nhân tố môi trường khác được giữ ổn định. Đồ thị mối quan hệ tốc độ thoát hơi nước và cường độ ánh sáng 1
2. - Mỗi đường cong A, B trong hình trên thể hiện sự thoát hơi nước ở mặt trên hay mặt dưới của lá? Giải thích. - Nếu thí nghiệm tiến hành trên đối tượng lá cây ngô (Zea mays) và lá cây hoa súng (họ Nymphaeaceae) thì kết quả sẽ như thế nào? Giải thích. b) Giải thích tại sao nếu đất trồng cây có độ pH < 5 thì thường nghèo các cation khoáng? Nêu các biện pháp làm giàu lại khoáng chất cho loại đất trồng trên. Câu 8 (3,0 điểm) a) Hai nam thanh niên có cùng độ tuổi, chiều cao, cân nặng, thể tích máu và không mắc bệnh tật gì. Một người thường xuyên luyện tập thể thao, còn người kia thì không luyện tập. Ở trạng thái nghỉ ngơi, so sánh nhịp tim và lưu lượng tim ở người thường xuyên luyện tập thể thao và người không luyện tập thể thao. Giải thích. b) Bảng dưới đây thể hiện sự thay đổi áp lực máu (mmHg) ở tâm nhĩ trái, tâm thất trái và cung động mạch chủ trong một chu kỳ tim bình thường của một loài linh trưởng. Trong đó t0 là thời điểm bắt đầu của một chu kì tim. Thời điểm (giây) t0 t1 = 0,1 t2 = 0,2 t3 = 0,3 t4 = 0,4 t5 = 0,5 t6 = 0,6 t7 = 0,7 Áp lực máu ở tâm nhĩ 4 15 6 6 12 10 8 5 trái(mmHg) Áp lực máu ở tâm thất 4 15 30 112 55 10 8 5 trái(mmHg) Áp lực máu ở cung động mạch chủ 86 82 79 112 90 91 89 87 (mmHg) Dựa vào bảng kết quả trên, em hãy cho biết van nhĩ thất, van động mạch chủ đóng hay mở tại những thời điểm: t3, t6? Giải thích. Câu 9 (1,0 điểm) Hội chứng buồng trứng đa nang (Polycystic ovarian syndrome - PCOS) là một rối loạn thường gặp ở phụ nữ, đặc trưng bằng sự tăng nồng độ testostêrôn và việc trứng không rụng. Buồng trứng có thể bị kích thích sản xuất nhiều testostêrôn hơn khi nồng độ insulin trong máu cao. a) Phụ nữ béo phì và phụ nữ có cân nặng bình thường, người nào có nguy cơ mắc PCOS cao hơn? Giải thích. b) Giải thích tại sao trứng không rụng trong trường hợp bệnh trên. Câu 10 (3,0 điểm) a) Giải thích cơ chế truyền tin qua xinap hóa học. Tại sao mặc dù có cả xinap điện lẫn xinap hóa học, nhưng đại bộ phận các xinap ở động vật lại là xinap hóa học? b) Để tối ưu hóa hiệu quả trao đổi khí thì bề mặt hô hấp phải có những đặc điểm gì? Giải thích đặc điểm cấu tạo cơ quan hô hấp của chim thích nghi với đời sống bay lượn. Hết Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm. Họ và tên thí sinh: Số báo danh : 2