Đề thi học sinh giỏi huyện môn Ngữ văn Lớp 9 - Vòng 3 - Năm học 2018-2019 (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi học sinh giỏi huyện môn Ngữ văn Lớp 9 - Vòng 3 - Năm học 2018-2019 (Có đáp án)

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI HUYỆN LỚP 9 – VÒNG 3 HUYỆN NĂM HỌC 2018-2019 Môn: Ngữ văn 9 Đề chính thức Thời gian làm bài: 150 phút Câu 1: (2 điểm) Đọc kỹ đoạn trích và thực hiện các yêu cầu: Cảng Nhà Rồng mờ mờ ánh đèn. Đêm hè trải dài theo gió. Gió va vào những boong tàu, dây buồm, phát ra những âm thanh hiu hắt hòa trong tiếng sóng vỗ bờ. Mấy con thuyền câu, bè vó như những chấm đen trôi lững đững trên sông loang loáng ánh đêm. Từ bên Thủ Thiêm, những ngôi sao lạc kẻ từng đường sáng giữa mênh mông. Anh Ba ngồi kề vai với anh Tư Lê bên bờ sông. Họ im lặng nhìn xuống dòng sông. (Sơn Tùng, Búp sen xanh, NXB thời đại, 2014, tr. 272) a) Chỉ ra phương thức biểu đạt chính và phương thức biểu đạt kết hợp. b) Tìm các từ láy được sử dụng. c) Xét theo mục đích nói thì tất cả các câu trong đoạn trích thuộc kiểu câu gì? d) Địa danh Cảng Nhà Rồng và tên các nhân vật được nhắc đến trong đoạn trích gợi em nghĩ đến ai và về sự việc gì? Câu 2: (8 điểm) Giữa bạt ngàn vườn hoa của cuộc đời đã có rất nhiều loài côn trùng tìm đến. Tuy nhiên những cặp cánh bướm hào nhoáng chỉ nhởn nhơ bay lượn cho nên chúng không để lại ấn tượng gì. Từ cổ chí kim chưa từng nghe ai nói đã tìm thấy mật bướm. Duy chỉ có những con ong mật bằng thái độ lao động đầy kiên nhẫn mới có thể làm nên những giọt mật ngọt cho đời. Dựa theo (Nguyễn Tuân - Tờ hoa, Tuyển tập bộ đề đọc hiểu ôn thi THPT Quốc gia, Từ suy ngẫm về loài bướm và loài ong nói trên em hãy rút ra bài học cuộc sống cho bản thân. Câu 3: (10 điểm) Có ý kiến cho rằng: Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật là thước đo tài năng người nghệ sỹ. Qua nhân vật Bé Thu trong tác phẩm Chiếc lược ngà của tác giả Nguyễn Quang Sáng, em hãy làm sáng tỏ nhận định trên. Giám thị không được giải thích gì thêm BỘ 50 ĐỀ THI CẤP TỈNH GỌI 0853351198 Họ tên thí sinh: SBD:
2. HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN VĂN LỚP 9 (vòng 3) I. YÊU CẦU CHUNG: 1. Ngoài việc đánh giá , kiểm tra kiến thức cơ bản, giám khảo cần phát hiện và trân trọng những bài làm thể hiện tố chất của một học sinh giỏi: kiến thức vững chắc, sâu rộng; năng lực cảm thụ văn chương tinh tế, sâu sắc; kĩ năng làm văn tốt; diễn đạt trong sáng, có cảm xúc, có giọng điệu riêng (khuyến khích những bài làm có sự sáng tạo). 2. Hướng dẫn chấm chỉ nêu những ý chính và các thang điểm cơ bản, trên cơ sở đó, giám khảo có thể thống nhất định ra các ý chi tiết và những thang điểm cụ thể. 3. Giám khảo cần đánh giá bài làm trong tính tổng thể ở từng câu và cả bài, không đếm ý cho điểm một cách máy móc, nhằm đánh giá học sinh trên cả hai phương diện: kiến thức và kĩ năng. 4. Tổng điểm toàn bài 20,0 điểm, chiết đến 0,25. II. NHỮNG YÊU CẦU CỤ THỂ: Câu Nội dung Điểm a: Chỉ ra phương thức biểu đạt chính là tự sự và phương thức biểu đạt kết hợp là miêu tả 0.5 đ b: Tìm đủ 5 từ láy gồm: mờ mờ, hiu hắt, lững đững, Câu 1 loang loáng, mênh mông. 0.5 đ (2đ) c: Xét theo mục đích nói thì tất cả các câu trong đoạn trích thuộc kiểu câu trần thuật. 0.5 đ d: Địa danh Cảng Nhà Rồng và tên các nhân vật được nhắc đến trong đoạn trích gợi chúng ta nghĩ đến Bác Hồ và về 0.5 đ sự việc Bác chuẩn bị rời bến cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu nước. Anh Ba là tên gọi của Bác ngày ấy còn anh Tư Lê là người bạn thân thiết của Bác trước lúc Bác lên đường. - Yêu cầu trình bày thành một bài văn Nghị luận có cấu trúc ba phần chặt chẽ. Bài viết phải có tư duy lập luận với thái độ rõ ràng. Hiểu được cách nói ẩn dụ để từ chuyện của hai loài ong Câu 2 và bướm liên hệ được tới chuyện của con người. Đây là vấn đề Làm tương đối mở. Học sinh có thể linh hoạt trong cách thể hiện văn nhưng cơ bản phải bám vào trọng tâm: (8đ) Mở bài: Giới thiệu được vấn đề một cách hấp dẫn, có 1,0 đ sức gợi. Thân bài: + Phân tích làm nổi bật sự khác biệt của hai loài bướm và ong nói trên. Bạt ngàn vườn hoa của cuộc đời chính là một cơ hội hoàn toàn bình đẳng cho cả hai. Tuy nhiên những cặp cánh bướm chỉ có thể hào nhoáng về mặt hình thức nhưng thái độ tiếp cận của chúng là chỉ nhởn nhơ bay lượn cho nên đã không để lại ấn tượng gì.Loài bướm chẳng hề tạo nên thành tựu 3,0 đ nào đáng kể. Từ cổ chí kim chưa từng nghe ai nói đã tìm thấy mật bướm. Trong khi đó những chú ong mật dù bé nhỏ, dù hình
3. thức bề ngoài rất giản dị nhưng chúng lại có một thái độ lao động đúng mực. Loài ong thầm lặng lao động, thầm lặng cống hiến, bằng cần lao tích cóp đã làm nên mật ngọt. Thành quả ấy xứng đáng được tôn vinh, ghi nhận. +, Bàn luận được bài học cuộc sống có ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Thái độ lao động đúng mực chính là cây chìa khóa tạo nên thành công. Đừng học thói nhởn nhơ hời hợt cưỡi ngựa xem hoa của loài bướm mà phải học tập thái độ lao động nghiêm túc, tận tâm, trách nhiệm và kỷ luật của loài ong. 3,0 đ Bài làm cần có dẫn chứng để chứng minh một cách thuyết phục, bao gồm cả dẫn chứng trong văn học lẫn dẫn chứng trong thực tiễn cuộc sóng. Kết bài: Trên cương vị người học sinh còn ngồi trên ghế 1,0 đ nhà trường thấm thía về vấn đề. Câu Ý Nội dung Điểm(10 điểm) Câu Yêu cầu kỹ năng: học sinh làm bài văn nghị luận văn học; bố cục 3 3 phần hợp lý; mạch lạc; lập luận chặt chẽ, minh chứng thuyết phục; hành văn trong sáng; câu văn chuẩn về ngữ pháp khi đặt trong văn cảnh; diễn đạt tốt Yêu cầu nội dung: Ý 1 -Trình bày hiểu biết về nhận định: Nghệ thuật miêu tả tâm lý con 1,0 điểm người là một trong những thủ pháp nghệ thuật đặc trưng của tác phẩm truyện; nhà văn sử dụng phương tiện, biện pháp, kỹ thuật viết văn để làm rõ nét tính cách nhân vật trong từng hoàn cảnh, lứa tuổi. Thể hiện cái tài thấu hiểu của nhà văn về tâm lý con người cùng cái tài trần thuật. Từ đó để xây dựng nên nhân vật với nét cá tính và điển hình. Ý 2 -Đánh giá khái quát: Tài của NQS trong việc miêu tả tâm lý- đặc 1,0 điểm biệt tâm lý trẻ em: tinh tế và chính xác, thể hiện sự nhạy cảm và tấm lòng yêu thương, trân trọng của nhà văn với con người và tình người. (có thể viết đầu, cuối của bài làm). Ý 3 Chứng minh qua diễn biến tâm lý của Bé Thu 8,0 điểm 1. Thành công trong việc miêu tả tâm lý Bé Thu khi Anh Sáu 1,0 điểm vừa về đến nhà: quá bất ngờ, nên bé sợ hãi,nương dựa cầu cứu mẹ ngay. Phân tích các chi tiết mà người kể chuyện quan sát và thuật lại rất sinh động: nó chớp mắt, mặt bỗng tái đi, rồi vụt chạy, kêu thét lên 2. Tâm lý của bé Trong ba ngày phép Anh sáu ở nhà. Tác giả đã thành công khi miêu tả tâm lý của đứa trẻ mới 7,8 tuổi đầu: hồn nhiên, ngây thơ, suy nghĩ mọi việc đơn giản một 2 điểm chiều( mặc định ba là người như trong ảnh). Làm nổi bật được sự nhất quán trong tình cảm sâu sắc bé dành cho ba:
4. tình cảm mạnh mẽ, sâu sắc nhưng cũng dứt khoát, rạch ròi, cá tính. - Phân tích qua ngôn ngữ, hành động của nhân vật trẻ thơ: nói trổng, tự chắt nước cơm, hất trứng cá, nó lấy xuồng, khua lòi tói, bỏ sang nhà ngoại . - Thái độ nằm im, lăn lộn, thở dài khi nghe bà giải thích 3điểm 3. Thái độ hành động của bé Thu khi nhận ra anh Sáu là ba. Tác giả đã tài tình khi miêu tả sự thay đổi thái độ đột ngột của bé trước anh Sáu, cách thể hiện tình yêu của bé khi thấu hiểu, nhận ra ba của mình. Tình cảm dồn nén, dâng lên đỉnh điểm. Trang viết cảm động. Chọn người kể chuyện thông minh. Cách trần thuật vừa cụ thể, vừa khách quan. - Phân tích cách đứng nhìn, vẻ mặt buồn rầu, nhìn nghĩ ngợi sâu xa; tiếng kêu thét lên, hành động ôm ba, nói trong tiếng khóc Ý 4. Giá trị của cách miêu tả tâm lý nhân vật 1,0 Làm nổi bật được tích cách nhân vật, góp phần thể hiện chủ đề tác phẩm. Trang viết sinh động. Người đọc thấu hiểu được diễn biến tâm trạng của nhân vật qua từng tình huống từng sự việc. Chiếc lược ngà đã thể hiện tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.Truyện giàu giá trị hiện thực và Ý 5 giá trị nhân đạo. Tài năng người nghệ sỹ: Miêu tả tâm lý Bé Thu thể hiện tài năng 1,0 của NQS. Tài năng trong việc tìm hiểu, am hiểu đời sống của trẻ em Nam Bộ trong chiến tranh; am hiểu nắm bắt thể hiện sinh động, nhất quán tính cách của trẻ em để xây dựng nên một Bé Thu thật ấn tượng. Tài năng trong việc chọn tình huống, ngôn ngữ, người kể chuyện Chú ý: giám khảo căn cứ vào bài viết thực tế, tôn trọng sự hiểu biết về tác phẩm văn học về lý luận văn học của học sinh để cho điểm; phát hiện những học sinh có chiều sâu trong suy nghĩ, có khả năng lĩnh hội, sáng tạo tốt về văn học; có cách kết hợp trình bày tốt về lý luận và dẫn chứng để tiếp tục bồi dưỡng.