Bộ đề ôn thi học sinh giỏi môn Ngữ văn Lớp 7 (Có đáp án)

Nội dung text: Bộ đề ôn thi học sinh giỏi môn Ngữ văn Lớp 7 (Có đáp án)

1. §Ò thi häc sinh giái M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 1) (Đã làm) Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) C©u 1 (3 ®iÓm). ChØ ra vµ ph©n tÝch ý nghÜa cña nh÷ng quan hÖ tõ trong nh÷ng c©u th¬ sau: “ R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn Mµ em vÉn gi÷ tÊm lßng son”. ( B¸nh tr«i n­íc - Hå Xu©n H­¬ng) C©u 2: (7 ®iÓm). Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n sau: “§ång bµo ta ngµy nay còng rÊt xøng ®¸ng víi tæ tiªn ta ngµy tr­íc. Tõ c¸c cô giµ tãc b¹c ®Õn c¸c ch¸u nhi ®ång trÎ th¬, tõ nh÷ng kiÒu bµo ë n­íc ngoµi ®Õn nh÷ng ®ång bµo ë vïng t¹m bÞ chiÕm, tõ nh©n d©n miÒn ng­îc ®Õn miÒn xu«i, ai còng mét lßng nång nµn yªu n­íc, ghÐt giÆc. Tõ nh÷ng chiÕn sÜ ngoµi mÆt trËn chÞu ®ãi mÊy ngµy ®Ó b¸m s¸t lÊy giÆc ®Æng tiªu diÖt giÆc, ®Õn nh÷ng c«ng chøc ë hËu ph­¬ng nhÞn ¨n ®Ó ñng hé bé ®éi, tõ nh÷ng phô n÷ khuyªn chång con ®i tßng qu©n mµ m×nh th× xung phong gióp viÖc vËn t¶i, cho ®Õn c¸c bµ mÑ chiÕn sÜ s¨n sãc yªu th­¬ng bé ®éi nh­ con ®Î cña m×nh. Tõ nh÷ng nam n÷ c«ng nh©n vµ n«ng d©n thi ®ua t¨ng gia s¶n xuÊt, kh«ng qu¶n khã nhäc ®Ó gióp mét phÇn vµo kh¸ng chiÕn, cho ®Õn nh÷ng ®ång bµo ®iÒn chñ quyªn ®Êt ruéng cho ChÝnh phñ. Nh÷ng cö chØ cao quý ®ã, tuy kh¸c nhau n¬i viÖc lµm, nh­ng ®Òu gièng nhau n¬i nång nµn yªu n­íc”. (Hå ChÝ Minh, Tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta) C©u 3 (10 ®iÓm). Cã ý kiÕn ®· nhËn xÐt r»ng: "Th¬ ca d©n gian lµ tiÕng nãi tr¸i tim cña ng­êi lao ®éng. Nã thÓ hiÖn s©u s¾c nh÷ng t×nh c¶m tèt ®Ñp cña nh©n d©n ta." Dùa vµo nh÷ng c©u tôc ng÷, ca dao mµ em ®· ®­îc häc vµ ®äc thªm, em h·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn. 1
2. ĐÁP ÁN- Đề 1 C©u 1 (3 ®iÓm) * Yªu cÇu 1 (1,0 ®iÓm): ChØ ra nh÷ng quan hÖ tõ: MÆc dÇu, mµ. * Cho ®iÓm: ChØ ®óng mçi tõ cho 0,5 ®iÓm. * Yªu cÇu 2: Ph©n tÝch ®­îc ý nghÜa cña viÖc sö dông quan hÖ tõ (2,0 ®iÓm): - ViÖc sö dông c¸c quan hÖ tõ mÆc dÇu, mµ chØ sù ®èi lËp gi÷a bÒ ngoµi cña chiÕc b¸nh tr«i n­íc víi c¸i nh©n cña nã, chiÕc b¸nh tr«i cã thÓ r¾n hay n¸t, kh« hay nh·o lµ do tay ng­êi nÆn nh­ng dï thÓ r¾n hay n¸t, kh« hay nh·o th× bªn trong còng cã nh©n mµu hång son, ngät lÞm. - §ã còng lµ sù ®èi lËp gi÷a hoµn c¶nh x· héi víi viÖc gi÷ g×n tÊm lßng son s¾t cña ng­êi phô n÷. - ViÖc sö dông cÆp quan hÖ tõ trªn t¹o nªn mét c¸ch dâng d¹c vµ døt kho¸t thÓ hiÖn râ th¸i ®é quyÕt t©m b¶o vÖ gi÷ g×n nh©n phÈm cña ng­êi phô n÷ trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo. - ViÖc dïng cÆp quan hÖ tõ trªn còng ®· thÓ hiÖn th¸i ®é ®Ò cao, bªnh vùc ng­êi phô n÷ cña Hå Xu©n H­¬ng. C©u 2 (7 ®iÓm) * Yªu cÇu: - §o¹n v¨n nãi vÒ tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n trong v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ Tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta cña Hå ChÝ Minh. - §o¹n v¨n ®· sö dông phÐp lËp luËn chøng minh, c¸ch lËp luËn rÊt râ rµng theo quan hÖ Tæng - Ph©n - Hîp giµu søc thuyÕt phôc: + C©u më ®o¹n nªu luËn ®iÓm: §ång bµo ta ngµy nay còng rÊt xøng ®¸ng víi tæ tiªn ta ngµy tr­íc ®Ó giíi thiÖu tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta ngµy nay ®ång thêi cßn cã sù so s¸nh ®èi chiÕu víi tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta ngµy tr­íc ®Ó bµy tá th¸i ®é ngîi ca, tr©n träng. + C¸c c©u 2, 3, 4 liÖt kª mét lo¹t dÉn chøng tiªu biÓu, cô thÓ, toµn diÖn ®Ó chøng minh lµm s¸ng tá tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta ngµy nay nªu ra ë c©u nªu luËn ®iÓm: c¸c cô giµ c¸c ch¸u thiÕu niªn nhi ®ång; c¸c kiÒu bµo ®ång bµo vïng bÞ t¹m chiÕm; nh©n d©n miÒn ng­îc miÒn xu«i; nh÷ng chiÕn sÜ ngoµi mÆt trËn c¸c c«ng chøc ë hËu ph­¬ng; nh÷ng phô n÷ bµ mÑ; nam n÷ c«ng nh©n vµ n«ng d©n nh÷ng ®ång bµo ®iÒn chñ Cïng víi nh÷ng dÉn chøng t¸c gi¶ tr×nh bµy chi tiÕt, tØ mØ nh÷ng hµnh ®éng, biÓu hiÖn cña tÊm lßng yªu n­íc cña nh÷ng con ng­êi nµy: Ai còng mét lßng nång nµn yªu n­íc, ghÐt giÆc, nhÞn ®ãi mÊy ngµy ®Ó b¸m s¸t lÊy giÆc ®Æng tiªu diÖt giÆc, nhÞn ¨n ®Ó ñng hé bé ®éi, khuyªn chång con ®i tßng qu©n mµ m×nh th× xung phong gióp viÖc vËn t¶i, s¨n sãc yªu th­¬ng bé ®éi nh­ con ®Î cña m×nh, thi ®ua t¨ng gia s¶n xuÊt, kh«ng qu¶n khã nhäc ®Ó gióp mét phÇn vµo kh¸ng chiÕn, quyªn ®Êt ruéng cho chÝnh phñ KiÓu c©u “Tõ . ®Õn” t¹o ra lèi ®iÖp kiÓu c©u, cïng víi ®iÖp tõ nh÷ng, c¸c vµ phÐp liÖt kª rÊt tù nhiªn, sinh ®éng võa ®¶m b¶o tÝnh toµn diÖn võa gi÷ ®­îc m¹ch v¨n tr«i ch¶y th«ng tho¸ng cuèn hót ng­êi ®äc, ng­êi nghe. T¸c gi¶ ®· lµm næi bËt tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta trong kh¸ng chiÕn rÊt ®a d¹ng, phong phó ë c¸c løa tuæi, tÇng líp, giai cÊp, nghÒ nghiÖp, ®Þa bµn, hµnh ®éng, viÖc lµm. + Cuèi ®o¹n v¨n kh¼ng ®Þnh: Nh÷ng cö chØ cao quý ®ã, tuy kh¸c nhau n¬i viÖc lµm, nh­ng ®Òu gièng nhau n¬i nång nµn yªu n­íc. - Víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, t¸c gi¶ ca ngîi tÊm lßng yªu n­íc nång nµn cña nh©n d©n ta tõ ®ã kÝch thÝch ®éng viªn mäi ng­êi ph¸t huy cao ®é tinh thÇn yªu n­íc Êy trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. C©u 3 (10 ®iÓm). 1. Yªu cÇu vÒ kÜ n¨ng vµ h×nh thøc: - X¸c ®Þnh ®óng kiÓu bµi chøng minh nhËn ®Þnh vÒ v¨n häc d©n gian (tôc ng÷, ca dao). - ViÕt bµi ph¶i cã bè côc râ rµng, cã luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng. 2
3. - Tr×nh bµy s¹ch ®Ñp, c©u ch÷ râ rµng, hµnh v¨n giµu c¶m xóc vµ tr«i ch¶y. 2. Yªu cÇu vÒ néi dung: a) Më bµi: - DÉn d¾t ®­îc vµo vÊn ®Ò hîp lÝ. - TrÝch dÉn ®­îc néi dung cÇn chøng minh ë ®Ò bµi, ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÊn ®Ò. b) Th©n bµi: * Th¬ ca d©n gian lµ g×? (thuéc ph­¬ng thøc biÓu ®¹t tr÷ t×nh cña v¨n häc d©n gian gåm tôc ng÷, d©n ca, ca dao ; thÓ hiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n lao ®éng víi nhiÒu cung bËc t×nh c¶m kh¸c nhau, ®a d¹ng vµ phong phó xuÊt ph¸t tõ nh÷ng tr¸i tim lao ®éng cña nh©n d©n; lµ c¸ch nãi gi¶n dÞ, méc m¹c, ch©n thµnh nh­ng thÓ hiÖn nh÷ng t×nh c¶m to lín, cô thÓ; "ca dao lµ th¬ cña v¹n nhµ" - Xu©n DiÖu; lµ suèi nguån cña t×nh yªu th­¬ng, lµ bÕn bê cña nh÷ng tr¸i tim biÕt chia sÎ.). * T¹i sao th¬ ca d©n gian lµ tiÕng nãi tr¸i tim cña ng­êi lao ®éng (lËp luËn): ThÓ hiÖn nh÷ng t­ t­ëng, t×nh c¶m, kh¸t väng, ­íc m¬ cña ng­êi lao ®éng. * Th¬ ca d©n gian "thÓ hiÖn s©u s¾c nh÷ng t×nh c¶m tèt ®Ñp cña nh©n d©n ta": - T×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc, yªu thiªn nhiªn (dÉn chøng). - T×nh c¶m céng ®ång (dÉn chøng: "Dï ai ®i mïng m­êi th¸ng ba; BÇu ¬i th­¬ng mét giµn; NhiÔu ®iÒu phñ lÊy nhau cïng; m¸u ch¶y ruét mÒm, M«i hë r¨ng l¹nh "). - T×nh c¶m gia ®×nh: + T×nh c¶m cña con ch¸u ®èi víi tæ tiªn, «ng bµ (dÉn chøng: Con ng­êi cã tæ cã nguån; Ngã lªn nuét l¹t bÊy nhiªu; ). + T×nh c¶m cña con c¸i ®èi víi cha mÑ (dÉn chøng: C«ng cha nh­ lµ ®¹o con; ¥n cha c­u mang; ChiÒu chiÒu ra ®øng chÝn chiÒu; MÑ giµ nh­ ®­êng mÝa lau ). + T×nh c¶m anh em huynh ®Ö ruét thÞt (dÉn chøng: Anh em nh­ ch©n ®ì ®Çn; Anh thuËn em hoµ lµ nhµ cã phóc; ChÞ ng· em n©ng ). + T×nh c¶m vî chång (dÉn chøng: R©u t«m khen ngon; LÊy anh th× s­íng h¬n vua cµng h¬n vua; ThuËn vî thuËn c¹n ). - T×nh b»ng h÷u b¹n bÌ th©n thiÕt, t×nh lµng xãm th©n th­¬ng (dÉn chøng: B¹n vÒ cã nhí nhí trêi; C¸i cß c¸i v¹c gi¨ng ca; ). - T×nh thÇy trß (dÉn chøng: Muèn sang th× b¾c lÊy thÇy ). - T×nh yªu ®«i løa (dÉn chøng: Qua ®×nh bÊy nhiªu; Yªu nhau cíi giã bay; GÇn nhµ mµ lµm cÇu; ¦íc g× s«ng sang ch¬i .). c) KÕt bµi: - §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t l¹i vÊn ®Ò. - Béc lé t×nh c¶m, suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ vÊn ®Ò võa lµm s¸ng tá. 3
4. §Ò thi häc sinh giái (Đã làm) M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 2) Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) C©u 1 (5®iÓm): ChØ ra nh÷ng c¸i hay, c¸i ®Ñp vµ hiÖu qu¶ diÔn ®¹t cña nã ®­îc sö dông trong ®o¹n th¬ sau: §Ñp v« cïng tæ quèc ta ¬i! Rõng cä ®åi chÌ ®ång xanh ngµo ng¹t. N¾ng chãi S«ng L« hß « tiÕng h¸t, ChuyÕn phµ dµo d¹t bÕn n­íc B×nh Ca (Tè H÷u) C©u 2 (5 ®iÓm) Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n sau: “ T«i yªu Sµi Gßn da diÕt. T«i yªu trong n¾ng sím, mét thø n¾ng ngät ngµo, vµo buæi chiÒu léng giã nhí th­¬ng, d­íi nh÷ng c©y m­a nhiÖt ®íi bÊt ngê. T«i yªu thêi tiÕt tr¸i chøng víi trêi ®ang ui ui buån b·, bçng nhiªn trong v¾t l¹i nh­ thuû tinh. T«i yªu c¶ ®ªm khuya th­a thít tiÕng ån. T«i yªu phè ph­êng n¸o ®éng, dËp d×u xe cé vµo nh÷ng giê cao ®iÓm. Yªu c¶ c¸i tÜnh lÆng cña buæi s¸ng tinh s­¬ng víi lµn kh«ng khÝ m¸t dÞu, thanh s¹ch trªn mét sè ®­êng cßn nhiÒu c©y xanh che chë. Nªó cho lµ c­êng ®iÖu, xin th­a: “Yªu nhau yªu c¶ ®­êng ®i GhÐt nhau ghÐt c¶ t«ng chi, hä hµng”. (Sµi Gßn t«i yªu - Minh H­¬ng) C©u 3 (10 ®iÓm) PhÊt biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬ “R»m th¸ng riªng” cña nhµ th¬ Hå ChÝ Minh” Ng÷ v¨n 7- tËp I 4
5. §¸p ¸n ( Đề 2) C©u 1 ( 5 ®iÓm): * Yªu cÇu vÒ h×nh thøc: ViÕt thµnh bµi v¨n ng¾n, cã bè côc râ rµng, m¹ch l¹c; diÔn ®¹t tèt, trong s¸ng; c©u ch÷ vµ viÕt ®o¹n chÆt chÏ, chän läc, chÝnh x¸c. * Yªu cÇu vÒ néi dung cÇn lµm næi bËt c¸c ý c¬ b¶n sau: - C¸i ®Ñp (nghÖ thuËt cña ®o¹n th¬): + C¸ch gieo vÇn “a” (c©u 1, 4) vµ “¸t” (c©u 2,3) lµm cho khæ th¬ giµu tÝnh nh¹c ®iÖu. + §¶o trËt tù có ph¸p vµ dïng c©u c¶m th¸n ë c©u th¬ thø nhÊt ®· nhÊn m¹nh c¶m xóc ngîi ca. + ¢m thanh tiÕng h¸t ®iÖu hß t¹o c¶m gi¸c mªnh m«ng kho¸ng ®¹t. + C¸ch ng¾t nhÞp c©n ®èi 4/4. + §o¹n th¬ cã mµu s¾c chãi chang cña n¾ng, cã c¸i b¸t ng¸t tèt t­¬i cña rõng cä, ®åi chÌ, n­¬ng lóa. + Cã ®­êng nÐt s¬n thuû h÷u t×nh - mét vÎ ®Ñp trong thi ca cæ - trªn lµ nói ®åi in bãng xuèng dßng s«ng sãng vç víi nh÷ng chuyÕn phµ ngang däc qua s«ng. - C¸i hay (néi dung cña ®o¹n th¬): §o¹n th¬ vÏ lªn mét bøc tranh ®Ñp, rùc rì t­¬i s¸ng vÒ thiªn nhiªn ®Êt n­íc; t¹o cho lßng ng­êi niÒm tù hµo v« bê bÕn vÒ Tæ quèc t­¬i ®Ñp trµn ®Çy søc sèng. C©u 2 (5 ®iÓm): * Yªu cÇu: §©y lµ ®o¹n v¨n biÓu c¶m t×nh yªu Sµi Gßn cña nh©n vËt tr÷ t×nh trong tuú bót Sµi Gßn t«i yªu cña Minh H­¬ng. - C©u më ®Çu ®o¹n v¨n béc lé t×nh c¶m mét c¸ch kh¸i qu¸t, nh÷ng c©u sau béc lé t×nh yªu Sµi Gßn mét c¸ch cô thÓ cña t«i. Víi nh÷ng h×nh ¶nh ®èi lËp, sù liÖt kª cho thÊy t«i yªu sµi Gßn da diÕt, yªu rÊt nhiÒu thø, nhiÒu lóc, nhiÒu n¬i: Yªu thiªn nhiªn yªu n¾ng, yªu m­a, yªu sím, yªu chiÒu, yªu ®ªm, yªu ngµy, yªu nhÞp sèng cña phè ph­êng lóc tÜnh lÆng, yªu c¶ nh÷ng lóc phè ph­êng n¸o ®éng, dËp d×u, yªu nh÷ng lóc thêi tiÕt ®Ñp trêi, råi yªu c¶ nh÷ng lóc thêi tiÕt tr¸i chøng trë trêi. Vµ cuèi cïng t¸c gi¶ lÝ gi¶i cho c¸i t×nh c¶m cña m×nh b»ng mét c©u ca dao cµng lµm næi bËt t×nh yªu s©u s¾c ®èi víi quª h­¬ng. Th«ng qua t×nh yªu cña t¸c gi¶ ta c¶m nhËn ®­îc nÐt ®Ñp riªng, ®éc ®¸o cña thiªn nhiªn, khÝ hËu vµ phè ph­êng Sµi Gßn. - §iÖp ng÷ t«i yªu nh¾c ®i nh¾c l¹i nhiÒu lÇn cïng víi h×nh ¶nh gîi c¶m n¾ng ngät ngµo, giã nhí th­¬ng, c©y m­a nhiÖt ®íi bÊt ngê, trêi ui ui buån b·, ta nh­ c¶m thÊy nh©n vËt tr÷ t×nh huy ®éng tÊt c¶ c¸c gi¸c quan ®Ó c¶m nhËn mét c¸ch tinh tÕ thiªn nhiªn, phè ph­êng Sµi Gßn ®Ó béc lé t×nh yªu Sµi Gßn s©u nÆng, thiÕt tha. - §o¹n v¨n gîi nh¾c mäi ng­êi vÒ t×nh yªu ®èi víi quª h­¬ng, ®Êt n­íc. C©u 3: * Më bµi:(1 ®iÓm) - Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ (0.5 ®iÓm) - Nªu ®­îc nh÷ng Ên t­îng vµ c¶m xóc vÒ bµi th¬ : Bµi th¬ viÕt vÒ mét ®ªm tr¨ng ®Ñp ë chÕn khu ViÖt B¾c, qua ®ã cho ta thÊy ®­îc vÎ ®Ñp t©m hån B¸c: t×nh yªu thiªn nhiªn g¾n liÒn víi lßng yªu n­íc, phong th¸i ung dung, l¹c quan; t©m hån nghÖ sÜ hoµ hîp víi cèt c¸ch ng­êi chiÕn sÜ .(0.5 ®iÓm) * Th©n bµi (5 ®iÓm) - Häc sinh cã thÓ tr×nh bµy c¶m nhËn, suy nghÜ cña b¶n th©n theo dµn ý d­íi ®©y: - Hai c©u bë ®Çu ( c¶nh ®Ñp cña ®ªm tr¨ng d»m th¸ng riªng): + Hai c©u ®Çu lµ c¶nh ®Ñp trµn ®Çy s¾c xu©n cña ®ªm tr¨ng r»m th¸ng riªng.Trªn cao, vÇng tr¨ng ®ang ®é trß(“nguyÖt chÝnh viªn”) to¶ ¸nh vµng mÊt dÞu ®Õn mu«n n¬i. ¸nh tr¨ng chiÕu s¸ng lµm cho mäi c¶nh vËt ®Òu mang vÎ ®Ñp h÷u t×nh, c¶ ®Êt trêi b¸t ng¸t mµu xanh. §iÖp tõ “xu©n” trong c©u th¬ thø hai ®· lµm næi bËt c¸i thÇn cña nh©n vËt, s«ng n­íc, ®Êt trêi khi vµo xu©n. + §äc hai c©u th¬, chóng ta kh«ng chØ c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp viªn m·n, ®µy søc xu©n cña non s«ng, ®Êt n­íc trong ®ªm tr¨ng nguyªn tiªu mµ cßn c¶m nhËn ®­îc lßng yªu thiªn nhiªn, lßng tù 5
6. hµo, sù rung ®éng cña t©m hån B¸c tr­íc mét ®ªm tr¨ng ®Ñp, mét ®ªm tr¨ng mµ ®Êt n­íc ®ang trong cuéc kh¸ng chiÕn anh dòng tr­íc thêi kú chèng thùc ®©n Ph¸p.(1 ®iÓm) + Hai c©u th¬ cuèi ( c¶nh ®Ñp cña dßng s«ng, khãi sãng, con thuyÒn vµ vÎ ®Ñp t©m hån B¸c): - Tr¨ng nguyªn tiªu lµ ®ªm tr¨ng r»m ®Çu tiªn cña mét n¨m míi. Mäi ng­êi th­ëng tr¨ng víi bao niÒm hµo høng, ®îi chê, víi bao niÒm hi väng vµ t×nh c¶m nång hËu. Kh¸c víi mäi ng­êi, B¸c Hå ng»m tr¨ng trong mét hoµn c¶nh ®Æc biÖt: trªn khãi sãng, n¬i bÝ nËt trªn dßng s«ng gi÷a nói rõng ViÖt B¾c. thùc ra, ë ®ay ng­êi ®ang bµn b¹c viÖc qu©n víi mäi ng­êi ®Ó t×m c¸ch l·nh ®¹o nh©n d©n kh¸ng chiÕn giµnh ®éc lËp tù do cho d©n téc. §Ò thi häc sinh giái M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 3) (Đã làm) Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) Câu 1. (3 điểm) Hãy lí giải hành động “ngẩng đầu” và “cúi đầu” của tác giả Lí Bạch trong bài thơ “Tĩnh dạ tứ” Câu 2. (5 điểm) Đọc bài ca dao sau: Rủ nhau xem cảnh Kiếm Hồ, Xem cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn, Đài Nghiên, tháp Bút chưa mòn, Hỏi ai gây dựng nên non nước này ? Trình bày suy nghĩ của em về câu hỏi cuối bài thơ ? Câu 3. (10 điểm) Cảm nhận của em về bài thơ “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan. 6
7. ĐÁP ÁN Câu 1: (3 điểm) * Yêu cầu về nội dung: Hai hành động liền nhau thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng của tác giả: + Hành động “ngẩng đầu”: kiểm nghiệm cảm giác mơ hồ của tác giả sương hay trăng ? Từ không gian hẹp tác giả hướng ra không gian rộng (0,5 điểm). + Hành động “cúi đầu” Thể hiện sự liền mạch trong cảm xúc của nhân vật trữ tình: Nhìn thấy vầng trăng, tác giả chạm vào nỗi nhớ nhà, không muốn đối diện với nỗi buồn quá lâu Cúi đầu xuống để tránh nỗi buồn nhưng lập tức nỗi nhớ quê hương tràn về trong tâm tưởng (1,0 điểm). * Yêu cầu về hình thức: (0,5 điểm) Học sinh viết hoàn chỉnh một văn bản ngắn có đủ ba phần, diễn đạt tốt, kết cấu mạch lạc. Câu 2: (5 điểm) * Yêu cầu về nội dung: Bài ca dao ca ngợi vẻ đẹp của một địa danh được coi là “biểu tượng thu nhỏ” của Đất nước Việt Nam: Cảnh Hồ Gươm với các nét đặc sắc mang trong mình âm vang lịch sử và văn hoá. Những ý tình gợi lên từ câu hỏi cuối bài ca dao: + Đây là câu hỏi rất tự nhiên, âm điệu nhắn nhủ, tâm tình. Đây là dòng thơ xúc động, sâu lắng nhất trong bài ca dao, tác động trực tiếp vào tình cảm của người đọc, người nghe (1,0 điểm) + Câu hỏi nhưng để khẳng định và nhắc nhở công lao xây dựng non nước của ông cha ta qua nhiều thế hệ. Cảnh Kiếm Hồ và những cảnh trí khác của Hồ Gươm trong bài được nâng lên tầm non nước, tượng trưng cho non nước. (1,0 điểm) + Câu hỏi còn hàm ý nhắc nhở các thế hệ con cháu phải biết giữ gìn, xây dựng non nước cho xứng đáng với truyền thống cha ông. (0,5 điểm) * Yêu cầu về hình thức: (0,5 điểm) Học sinh viết hoàn chỉnh một văn bản ngắn có đủ ba phần, diễn đạt tốt, kết cấu mạch lạc. Câu 3: (10 điểm) * Bài làm cần đảm bảo các ý sau: Đây là bài thơ “tả cảnh ngụ tình” rất đặc sắc thể hiện phong cách thơ hết sức điêu luyện, trang nhã của Bà Huyện Thanh Quan, tác giả mượn cảnh vật để kín đáo kí thác những nỗi niềm tâm sự của mình: Nỗi buồn cô đơn trước thực tại, nhớ về dĩ vãng để trang trải nỗi lòng: + Hai câu đề: - Một không gian, thời gian gợi buồn, đó là “Đèo Ngang” với “bóng xế tà”: Không gian mênh mông, thời gian chiều tà gợi trong lòng người lữ khách một nỗi buồn man mác - Nét chung về phong cảnh: nhà thơ gợi một nét về thiên nhiên hoang dã nơi Đèo Ngang (Cỏ, đá, cây, hoa), phân tích cái hay của điệp từ “chen” Thiên nhiên rậm rạp, đua nhau trong một không gian sinh tồn. Chỉ có ba sự vật nhưng ta có cảm giác rất nhiều. Miêu tả cận cảnh Đèo Ngang với một vài nét chấm phá: từ không gian, thời gian, thiên nhiên đều gợi nét buồn + Bốn câu thực luận: Tả cụ thể hơn cảnh Đèo Ngang - Phép đảo ngữ, đối rất cân xứng đã khắc hoạ được sự ít ỏi, nhỏ nhoi của cảnh vật nơi đây, chú ý tập trung vào các từ láy gợi hình: lom khom, lác đác. Có sự xuất hiện của con người nhưng không làm bức tranh vui lên mà gợi trong lòng người lữ khách một nỗi buồn trĩu nặng. - Những âm thanh hoang dã nơi Đèo Ngang qua phép đảo ngữ, đối, chơi chữ rất khéo léo, trang nhã của tác giả đã gợi nỗi niềm tâm sự kín đáo, da diết của tác giả: nhớ nước, thương nhà niềm hoài cổ (học sinh phải liên hệ tới hoàn cảnh sáng tác để rõ hơn ý này). Bốn câu thơ đầu tác giả thiên về tả cảnh bằng vài nét phác hoạ, chấm phá mà khá đậm nét, người đọc nhận ra tình cảm của thi nhân trong từng đường nét của cảnh vật (vì mục đích ngụ tình nên tác giả chỉ lựa chọn vài nét hoang vắng, lưa thưa, nhỏ bé của Đèo Ngang), từ câu luận, cảnh 7
8. thực đã chìm xuống, nhường chỗ cho tâm cảnh. Đi liền với điều đó là sự liền mạch của cảm xúc: từ buồn man mác Trĩu nặng Da diết, khắc khoải. Tác giả đẫ chuẩn bị ý tình để hạ hai câu kết: + Hai câu kết: thâu tóm cảnh và tình mà thực chất là tình của bài thơ - Thủ pháp đối lâp: không gian rộng lớn > < con ngưòi nhỏ bé nỗi cô đơn gần như tuyệt đối của tác giả: cách dùng từ đặc sắc “mảnh tình” nỗi buồn như kết đọng thành hình khối trong tiếng thở dài “ta với ta” Khao khát đuợc chứng giám và trang trải nỗi lòng của tác giả * Cho điểm: + Phân tích tốt từng cặp câu thơ theo cấu trúc, kết hợp giữa nội dung và nghệ thuật (mỗi cặp câu cho 3,0 điểm) + Tổng: 4 cặp câu × 3,0 điểm = 12,0 điểm + Mở bài: 1,0 điểm + Kết bài:1,0 điểm + Chữ viết sạch đẹp, bố cục cân đối, kết cấu chặt chẽ, liên hệ hợp lí: 1,0 điểm (Chú ý: cần lưu ý giữa định tính và định lượng, cần xem xét mối quan hệ giữa ý và việc triển khai, sự liền mạch trong cảm nhận, cách diễn đạt Không đếm ý cho điểm; nếu bài viết chỉ diễn xuôi bài thơ thì không cho quá 6,0 điểm). 8
9. §Ò thi häc sinh giái M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 4) Đã làm Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) C©u 1 ( 5,0 ®iÓm): Cho ®o¹n v¨n sau: “ Ngãt ba m­¬i n¨m, b«n tÈu bèn ph­¬ng trêi, Ng­êi vÉn gi÷ thuÇn tuý phong ®é, ng«n ng÷, tÝnh t×nh cña mét ng­êi ViÖt Nam. Ng«n ng÷ cña Ng­êi phong phó, ý vÞ nh­ ng«n ng÷ cña mét ng­êi d©n quª ViÖt Nam. Ng­êi khÐo dïng tôc ng÷, hay nãi vÝ, th­êng cã lèi ch©m biÕm kÝn ®¸o vµ thó vÞ. Lµm th¬, Ng­êi thÝch lèi ca dao v× ca dao viÖt Nam còng nh­ nói Tr­êng S¬n, hå Hoµn KiÕm hay §ång Th¸p M­êi vµng .” (Hå Chñ TÞch - “H×nh ¶nh cña d©n téc” cña Ph¹m V¨n §ång) a. §o¹n v¨n trªn sö dông nh÷ng phÐp tu tõ nµo? t¸c dông? b. ChuyÓn ®æi c©u: “ Ng­êi khÐo dïng tõ ng÷, hay nãi vÝ, th­êng cã lèi ch©m biÕm kÝn ®¸o vµ thó vÞ. ” thµnh c©u bÞ ®éng råi rót gän ®Õn møc cã thÓ mµ Ýt lµm tæn h¹i ®Õn ý chÝnh cña c©u. C©u 2 ( 5,0 ®iÓm): ViÕt ®o¹n v¨n ( kh«ng qu¸ 15 dßng) lµm râ t×nh c¶m bµ ch¸u trong bµi th¬ “ TiÕng gµ tr­a” cña Xu©n Quúnh ( Ng÷ V¨n 7 tËp 1). C©u 3 ( 10 điểm): Chứng minh rằng: Ca dao luôn bồi đắp cho tuổi thơ chúng ta tình yêu tha thiết đối với đất nước, quê hương . ĐÁP ÁN C©u 1: (5 điểm) a. C¸c phÐp tu tõ ®­îc sö dông trong ®o¹n v¨n + So s¸nh: - Ng«n ng÷ cña Ng­êi .nh­ ng«n ng÷ ng­êi d©n - Ca dao lµ ViÖt Nam còng nh­ nói Tr­êng S¬n, hå Hoµn KiÕm hay §ång Th¸p M­êi. + LiÖt kª: - Phong ®é, ng«n ng÷, tÝnh t×nh - Phong phó, ý vÞ => T¸c dông: Gãp phÇn lµm næi bËt sù gi¶n dÞ cña B¸c trong lèi sèng, trong lêi nãi vµ trong bµi viÕt cña m×nh. b. ChuyÓn thµnh c©u bÞ ®éng - Tôc ng÷, nãi vÝ, ch©m biÕm kÝn ®¸o vµ thó vÞ .®­îc Ng­êi hay sö dông trong lêi ¨n tiÕng nãi cña m×nh. - Rót gän: Lêi nãi cña Ng­êi ®Ëm chÊt d©n gian C©u 2: (5 điểm) * Yªu cÇu: - H×nh thøc kh«ng qu¸ 15 dßng - Néi dung: §¶m b¶o lµm râ t×nh bµ ch¸u ®­îc thÓ hiÖn qua nçi nhí cña ch¸u vÒ bµ. + Nhí lêi tr¸ch m¾ng suång s·, th©n yªu cña bµ. + Nhí h×nh ¶nh bµn tay giµ nua nh¨n nheo cña bµ ch¾t chiu soi trøng cho gµ Êp. + Nhí khu«n mÆt vµ ®«i m¾t ®ôc mê cña bµ nh×n trêi mµ lo cho ®µn gµ- mong trêi ®õng rÐt ®Ó b¸n gµ may quÇn ¸o míi cho ch¸u. + T×nh bµ ch¸u lµm phong phó t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc. C©u 3: (10 điểm) * Yªu cÇu: - Ph­¬ng thøc: Chøng minh - Néi dung: Ca dao bồi đắp tình yêu tha thiết đối với đất nước, quê hương - Ph¹m vi : DÉn chøng lÊy trong kho tàng ca dao Việt Nam. * Cô thÓ: a. Më bµi: - Giới thiệu được ca dao là tiếng nói tình cảm, là sản phẩm tinh thần của người lao động xưa. - Ca dao biểu hiện đời sống tâm hồn phong phú nhất là tình yêu quê hương đất nước. b. Th©n bµi: Chứng minh được trên các phương diện sau: + Ca dao ca ngợi cảnh đẹp quê hương đất nước: 9
10. - VD: Ở xứ Lạng “ Đồng Đăng có phố Kì Lừa Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh” Ở Thăng Long “ Gió đưa cành trúc la đà Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương Mịt mù khói tỏa ngàn sương Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ” Ở Miền Trung “ Đường vô xứ Nghệ quanh quanh Non xanh nước biếc như tranh họa đồ” + Ca dao giới thiệu sản vật quý của mọi miền: - VD: Ở Phú Thọ “ Bưởi Chi Đán, quýt Đan Hà Cà phê Phú Hộ, đồi chè Thái Ninh” Nói đến sự giàu có của quê hương “ Nước ta bể bạc non vàng Bể bạc Nam Hải, non vàng Bồng Lai” “ Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát. Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông. Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai” + Ca dao diễn tả tình cảm gắn bó với quê hương: “ Anh đi anh nhớ quê nhà Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương. Nhớ ai dãi nắng dầm sương Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao” + Ca dao tự hào về lịch sử anh hùng của đất nước: “ Dù ai đi ngược về xuôi Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba” c. KÕt bµi: - Nhấn mạnh giá trị, tác dụng của ca daoViệt Nam. -Suy nghĩ, ấn tượng, cảm xúc của em về ca dao Việt Nam. 10
11. §Ò thi häc sinh giái M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 5) Đà LÀM Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) C©u 1 (5 ®iÓm): ChØ ra vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña phÐp tu tõ ®­îc sö dông trong khæ th¬ sau: “Trªn ®­êng hµnh qu©n xa Dõng ch©n bªn xãm nhá TiÕng gµ ai nh¶y æ: “Côc côc t¸c côc ta” Nghe xao ®éng n¾ng tr­a Nghe bµn ch©n ®ì mái Nghe gäi vÒ tuæi th¬” ( TiÕng gµ tr­a - Xu©n Quúnh, SGK Ng÷ V¨n 7, tËp I) C©u 2 (5 ®iÓm): C¶m nghÜ cña em vÒ khæ th¬ sau: “ViÖt Nam, «i Tæ quèc th­¬ng yªu! Trong khæ ®au , ng­êi ®Ñp h¬n nhiÒu, Nh­ bµ mÑ sím chiÒu g¸nh nÆng, NhÉn n¹i nu«i con, suèt ®êi im lÆng”. (“Chµo xu©n 67” – Tè H÷u) C©u 3 (10 ®iÓm): Tôc ng÷ cã c©u: “Th­¬ng ng­êi nh­ thÓ th­¬ng th©n”, ®ã còng chÝnh lµ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc ta. Em h·y lµm s¸ng tá vÊn ®Ò ®ã. 11
12. §¸p ¸n C©u 1 (5 ®iÓm): Yªu cÇu: * H×nh thøc: ViÕt thµnh ®o¹n v¨n. * Néi dung: Häc sinh chØ ra ®­îc c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®­îc sö dông trong khæ th¬: C¶ khæ th¬ lµ nh÷ng rung c¶m ban ®Çu cña ng­êi lÝnh trªn ®­êng hµnh qu©n khi nghe tiÕng gµ tr­a. - Dßng thø t­ “Côc côc t¸c côc ta” víi viÖc lÆp ©m vµ nh÷ng dÊu chÊm löng ®· m« pháng s¸t ®óng tiÕng gµ lµm cho chuyÖn kÓ nh­ ®­îc lång vµo mét bøc tranh næi cã tiÕng gµ vang väng trong kh«ng gian. - Lèi dïng Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c, lÊy thÝnh gi¸c (nghe) thay cho c¶m gi¸c (thÊy) vµ ®iÖp ng÷ “nghe” lÆp l¹i ba lÇn ë ®Çu dßng th¬ cã t¸c dông ®em l¹i Ên t­îng nh­ tiÕng gµ ng­ng l¹i, lµm xao ®éng kh«ng gian vµ xao ®éng lßng ng­êi. - TrËt tù ®¶o cña kÕt cÊu so s¸nh: Nghe xao ®éng n¾ng tr­a (næi bËt nghÜa bãng) víi Nghe n¾ng tr­a xao ®éng (næi bËt nghÜa ®en) xen vµo nh÷ng trËt tù ®¶o cña c©u tr­íc vµ c©u sau, lµm cho ©m ®iÖu c©u th¬ thay ®æi, tr¸nh ®­îc sù nhµm ch¸n vµ diÔn t¶ ®­îc sù båi håi, xao xuyÕn cña t©m hån. C©u 2 ( 5 ®iÓm) * Më bµi: Giíi thiÖu vÒ khæ th¬ vµ nªu c¶m nhËn chung cña m×nh (0.25 ®iÓm) * Th©n bµi: - Khæ th¬ ca ngîi Tæ quèc ViÖt Nam th­¬ng yªu, tr¶i qua bao m­a bom , b·o ®¹n, bao th¨ng trÇm vÉn b×nh th¶n ngÈng cao ®Çu, ®Ñp mét c¸ch l¹ kú. (1 ®iÓm) - Cµng qua thö th¸ch, søc sèng cña d©n téc cµng m·nh liÖt, cµng tá ngêi vÎ ®Ñp (0.5 ®iÓm) - H×nh ¶nh so s¸nh (Tæ quèc – Bµ mÑ), lµ h×nh ¶nh gîi c¶m, gi¶n dÞ mµ ý nghÜa, s©u s¾c. Tæ quèc còng nh­ lµ mÑ nhÉn n¹i, lam lò, hy sinh, bao bäc cho c¸c con m×nh, suèt ®êi vÊt v¶ mµ vÉn b×nh th¶n (1 ®iÓm) * KÕt bµi: (0.25 ®iÓm) C¶m nghÜ chung vÒ khæ th¬. C©u 3 ( 10 ®iÓm) * Më bµi: (0.5 ®iÓm) DÉn d¾t giíi thiÖu ®­îc c©u tôc ng÷, truyÒn thèng t­¬ng th©n t­¬ng ¸i cña d©n téc ta. Nªu ng¾n gän vÊn ®Ò nghÞ luËn. * Th©n bµi: Gi¶i thÝch ý nghÜa cña c©u tôc ng÷, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn trong truyÒn thèng cña ng­êi ViÖt Nam. Chøng minh lµm s¸ng tá vÊn ®Ò. - C©u tôc ng÷ nãi ®Õn truyÒn thèng t­¬ng th©n, t­¬ng ¸i, gióp ®ì, bao bäc, th­¬ng yªu nh÷ng con ng­êi xung quanh ta nh­ chÝnh b¶n th©n m×nh. (0.75 ®iÓm). - TruyÒn thèng quý b¸u ®ã ®­îc biÓu hiÖn qua hµnh ®éng, viÖc lµm cña nh©n d©n ta tõ x­a ®Õn nay ( nh­ gióp ®ì kÎ khã, nh÷ng ng­êi sa c¬, lì vËn, ®ång bµo bÞ thiªn tai ) (2 ®iÓm): + Nªu lªn c¸c viÖc lµm cô thÓ + Liªn hÖ ®Õn c¸c c©u tôc ng÷ kh¸c. - ChÝnh truyÒn thèng Êy ®· t¹o sù ®oµn kÕt cña méi ng­êi víi nhau ®Ó v­ît qua nh÷ng khã kh¨n, thö th¸ch, t¹o thµnh søc m¹nh céng ®ång, t¹o nªn truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc. (0.75 ®iÓm) - C©u tôc ng÷ chÝnh lµ bµi häc lµm ng­êi cho mçi chóng ta. ngµy nay chóng ta cÇn ph¸t huy nhiÒu h¬n n÷a tinh thÇn tèt ®Ñp ®ã. (Liªn hÖ b¶n th©n vµ mäi ng­êi xung quanh em) (0.5 ®iÓm) * KÕt luËn: (0.5 ®iÓm) Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò. 12
13. §Ò thi häc sinh giái Đã làm M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 6) Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) C©u 1 (5 ®iÓm) ChØ ra vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña phÐp tu tõ ®­îc sö dông trong khæ th¬ sau: “A! cuéc sèng thËt lµ ®¸ng sèng §êi yªu t«i. T«i l¹i yªu ®êi TÊt c¶ cïng t«i. T«i víi mu«n ng­êi ChØ lµ mét. Nªn còng lµ v« sè!” (“Mét nhµnh xu©n” – Tè H÷u) C©u 2 (5 ®iÓm): ViÕt ®o¹n v¨n kho¶ng 15 c©u nãi lªn c¶m nghÜ cña em vÒ bµi ca dao sau: Giã ®­a cµnh tróc la ®µ TiÕng chu«ng TrÊn Vò, canh gµ Thä X­¬ng. MÞt mï khãi táa ngµn s­¬ng, NhÞp chµy Yªn Th¸i, mÆt g­¬ng T©y Hå. C©u 3 (10 ®iÓm) Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn vµ t©m hån cña c¸c nhµ th¬ trong hai bµi th¬: “Bµi ca C«n S¬n” cña NguyÔn Tr·i vµ “R»m th¸ng giªng” cña Hå ChÝ Minh (Trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7). ĐÁP ÁN C©u 1 ( 5 ®iÓm) - ChØ ra ®­îc biÖn ph¸p ®iÖp ng÷ : sèng, ®êi, t«i. - Ph©n tÝch gi¸ trÞ nghÖ thuËt: + C¸c tõ ng÷: “ cuéc sèng, ®êi, t«i” ®­îc ®iÖp l¹i hai lÇn ®Ó diÔn t¶ mèi quan hÖ g¾n bã m¸u thÞt gi÷a t¸c gi¶ víi cuéc sèng. + §ã lµ sù g¾n kÕt gi÷a nhµ th¬ víi §¶ng, §Êt n­íc vµ Nh©n d©n b»ng mét t×nh yªu lín . T×nh c¶m thiÕt tha, yªu ®êi m·nh liÖt, muèn cèng hiÕn tÊt c¶ cho cuéc ®êi (0.5 ®iÓm) C©u 2 (5 ®iÓm): * Néi dung: nãi lªn c¶m nghÜ cña em vÒ bµi ca dao. C¶nh s¸ng sím mïa thu n¬i kinh thµnh Th¨ng Long th­ë tr­íc. Mçi c©u ca dao lµ mét c¶nh ®Ñp ®­îc vÏ b»ng hai nÐt chÊm ph¸, t¶ Ýt mµ gîi nhiÒu. C¸i hån cña c¶nh vËt mang vÎ ®Ñp mµu s¾c cæ ®iÓn. - C©u thø nhÊt t¶ giã vµ tróc: ch÷ “®­a” gîi lµn giã thu thæi nhÌ nhÑ lµm ®ung ®­a nh÷ng cµnh tróc rËm r¹p, l¸ sum sª ®ang “la ®µ”. - C©u thø hai nãi vÒ tiÕng chu«ng ®Òn TrÊn Vò vµ tiÕng gµ tµn canh b¸o s¸ng tõ lµng Thä X­¬ng väng tíi. lÊy xa ®Ó nãi gÇn, lÊy ®éng ®Ó t¶ tÜnh, nhµ th¬ d©n gian ®· thÓ hiÖn ®­îc cuéc sèng ªm ®Òm, yªn vui, thanh b×nh n¬i Kinh thµnh x­a. - C©u th¬ thø ba bøc tranh x­¬ng khãi mïa thu: ®¶o ng÷ “MÞt mï khãi táa” trªn ngµn s­¬ng bao la mªnh m«ng ®· lµm cho c¶nh vËt trë nªn mÞt mê huyÒn ¶o vµ tÜnh lÆng - C©u th¬ thø t­: trêi s¾p s¸ng, tiÕng chµy gi· dã tõ lµng Yªn Th¸i lµm giÊy vang lªn dån dËp. NhÞp sèng lao ®éng s«i næi nãi lªn mét søc sèng m¹nh mÏ chèn cè ®« ngµy x­a. H×nh ¶nh “mÆt g­¬ng T©y Hå” lµ h×nh ¶nh trung t©m, mét tø th¬ ®Ñp táa s¸ng toµn bµi ca dao. - T¸c gi¶ (khuyÕt danh) ph¶i lµ mét con ng­êi tµi hoa vµ cã t©m hån trong s¸ng tuyÖt ®Ñp. C©u 3 (10 ®iÓm) A- Më bµi ( 1®iÓm) * Yªu cÇu: 13
14. Giíi thiÖu c¶m xóc vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn vµ t©m hån cña c¸c nhµ th¬ qua “Bµi ca C«n S¬n” cña NguyÔn Tr·i vµ “R»m th¸ng giªng” cña Hå ChÝ Minh. B- Th©n bµi (8 ®iÓm) - Tr×nh bµy nh÷ng c¶m xóc, liªn t­ëng, t­ëng t­îng vµ suy ngÉm cña m×nh vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn ë bµi th¬ “Bµi ca C«n S¬n” cña NguyÔn Tr·i vµ bµi th¬ “C¶nh khuya” cña Hå ChÝ Minh: + §äc bµi th¬ “Bµi ca C«n S¬n” cña NguyÔn Tr·i ta nh­ l¹c vµo C«n S¬n mét n¬i thiªn nhiªn ®Ñp ®Ï, nªn th¬, kho¸ng ®¹t, dÞu m¸t, c¶nh ®Ñp nh­ mét bøc tranh s¬n thuû h÷u t×nh; ta nh­ ®­îc th­ëng thøc ©m thanh trÇm bæng du d­¬ng cña tiÕng ®µn cÇm lµ tiÕng suèi ch¶y r× rÇm, bÊt tËn ngµy ®ªm kh«ng ngít. ta nh­ ®­îc ngåi trªn chiÕu th¶m rªu ph¬i trªn ®¸, ªm ®Òm, dÞu m¸t. D­íi b¹t ngµn rõng th«ng, , rõng tróc, ta t×m n¬i m¸t mÎ ta n»m ch¬i, ng©m th¬ nhµn nh· C¶nh C«n S¬n thiªn nhiªn k× thó, nªn th¬ lµm sao. C¶nh s¾c thiªn nhiªn lµ suèi, ®¸, th«ng, tróc nh­ng sao ta thÊy gÇn gòi vµ th©n th­¬ng ®Õn thÕ. Nã lµ tiÕng ®µn mu«n ®iÖu, lµ n¬i con ng­êi gÇn gòi, giao hoµ, lµ n¬i con ng­êi th¶ hån m×nh cïng nh÷ng vÇn th¬. + §Õn víi bµi th¬ “R»m th¸ng giªng” cña Hå ChÝ Minh. ta còng ®Õn víi ®ªm tr¨ng n¬i chiÕn khu ViÖt B¾c trong nh÷ng n¨m ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p nh­ng c¶nh còng thËt ®Ñp t­¬i, th¬ méng. Ta còng ®­îc th­ëng thøc c¶nh ®ªm tr¨ng xu©n ®Çy søc sèng. Nã còng lµm cho t©m hån ta th­ th¸i. C¶nh kh«ng l¹nh lÏo, v¾ng vÎ n÷a. C¶nh nói rõng ë ®©y kh«ng cã ®¸, rªu, th«ng tróc nh­ng ta ®­îc th­ëng ngo¹n ¸nh tr¨ng mªnh mang tõ s«ng n­íc ®Õn trêi m©y. C¶nh ®ªm khuya gi÷a nói rõng ViÖt B¾c mµ thËt th¬ méng, quyÕn rò hån ng­êi. Nh­ng næi bËt trong c¶nh ®ªm xu©n th¬ méng Êy lµ c¶nh con ng­êi - nh÷ng ng­êi chiÕn sÜ ®ang to¹ ®µm qu©n sù. Thiªn nhiªn ë ®©y kh«ng chØ lµm cho con ng­êi th­ th¸i, th¶nh th¬i nh­ trong “Bµi ca C«n S¬n” mµ lµ lµm ®Ñp cho nh÷ng ng­êi chiÕn sÜ ®ang ho¹t ®éng v× d©n, v× n­íc mµ tiªu biÓu lµ B¸c Hå. ChÝnh v× vËy ng­êi ®äc kh«ng thÓ quªn ®­îc h×nh ¶nh ¸nh tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn, mét h×nh ¶nh ®Çy chÊt l·ng m¹n cµng lµm cho c¶nh vµ con ng­êi ®Ñp h¬n. - Tr×nh bµy nh÷ng c¶m xóc, liªn t­ëng, t­îng t­îng vµ suy ngÉm cña m×nh vÒ t©m hån cña c¸c nhµ th¬ ë hai bµi th¬ nµy: + Béc lé c¶m xóc, suy nghÜ cña m×nh vÒ t©m hån cña nhµ th¬, nhµ thi sÜ NguyÔn Tr·i trong bµi “bµi ca C«n S¬n” ®· chñ ®éng ®Õn víi thiªn nhiªn hoµ m×nh vµo thiªn nhiªn vµ yªu thiªn nhiªn tha thiÕt nh­ng còng ®Çy khÝ ph¸ch, b¶n lÜnh kiªn c­êng, phong th¸i ung dung, tù t¹i. Ta tr©n träng t©m hån thanh cao, trong s¹ch, ngay th¼ng, kiªn c­êng qua c¸ch x­ng h«, giäng ®iÖu, hµnh ®éng vµ nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn. + Béc lé c¶m xóc, suy nghÜ cña m×nh vÒ t©m hån cña nhµ th¬, nhµ chiÕn sÜ Hå ChÝ Minh trong bµi “ R»m th¸ng giªng”: C¶m mÕn tr­íc t©m hån nh¹y c¶m yªu c¶nh thiªn nhiªn, t©m hån nghÖ sÜ, yªu vÎ ®Ñp ®Çy chÊt quyÕn rò cña ®ªm tr¨ng s«ng n­íc n¬i chiÕn khu. Víi t×nh yªu Êy, nhµ th¬ ®· thæi hån vµo c¶nh khuya cña nói rõng ViÖt B¾c, lµm cho nã hiÖn lªn thËt gÇn gòi, sèng ®éng, th©n th­¬ng. §ã còng chÝnh lµ lßng yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc tha thiÕt, nã thÓ hiÖn chÊt nghÖ sÜ cña t©m hån Hå ChÝ Minh. Nh­ng c¸i ®Ñp trong t©m hån Ng­êi kh«ng ph¶i chØ lµ t©m hån thanh cao, trong s¹ch cña mét Èn sÜ víi thó l©m tuyÒn nh­ NguyÔn Tr·i mµ cµng say mª yªu mÕn c¶nh ViÖt B¾c bao nhiªu th× Ng­êi cµng lo l¾ng viÖc qu©n sù, sù nghiÖp kh¸ng chiÕn bÊy nhiªu. Hai nÐt t©m tr¹ng Êy thèng nhÊt trong con ng­êi B¸c thÓ hiÖn sù hµi hoµ gi÷a t©m hån nghÖ sÜ vµ ng­êi chiÕn sÜ. ¸nh tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn nh­ ng©n lªn t×nh yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc cña vÞ l·nh tô vÜ ®¹i Hå ChÝ Minh. C- KÕt bµi (1®iÓm): NhÊn m¹nh l¹i c¶m xóc vµ suy ngÉm cña m×nh vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn vµ t©m hån cña c¸c nhµ th¬. 14
15. §Ò thi häc sinh giái (Đã làm) M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 7) Thêi gian: 120 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) Câu 1: (5 điểm) Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Ổ trứng hồng tuổi thơ. (Tiếng gà trưa, Xuân Quỳnh, Ngữ văn 7, tập 1) a. Chỉ ra và nêu đặc điểm của các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ. b. Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về hiệu quả nghệ thuật của các phép tu từ đó trong việc thể hiện nội dung. C©u 2: (5 ®iÓm) Trong bµi th¬ “Quª h­¬ng” cña §ç Trung Qu©n cã ®o¹n: “Quª h­¬ng lµ c¸nh diÒu biÕc Tuæi th¬ con th¶ trªn ®ång Quª h­¬ng lµ con ®ß nhá £m ®Òm khua n­íc ven s«ng” . H·y nªu c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ trªn. C©u 3: (10 ®iÓm) C¶m nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh B¸c Hå qua hai bµi th¬ “C¶nh khuya” vµ “R»m th¸ng giªng”. §Ò thi häc sinh giái (Đã làm) M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 8) Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) C©u 1 ( 5 ®iÓm ) ChØ ra vµ ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong ®o¹n v¨n sau : “GËy tre, ch«ng tre chèng l¹i s¾t thÐp cña qu©n thï. Tre xung phong vµo xe t¨ng ®¹i b¸c, tre gi÷ lµng, gi÷ n­íc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn. Tre hi sinh ®Ó b¶o vÖ con ng­êi ! Tre, anh hïng lao ®éng! Tre, anh hïng chiÕn ®Êu!” ( C©y tre ViÖt Nam – ThÐp Míi) C©u 2: ( 5 ®iÓm). H·y ph©n tÝch c¸i hay, c¸i ®Ñp mµ em c¶m nhËn ®­îc tõ bèn c©u th¬ sau: "Con lµ löa Êm quanh ®êi mÑ m·i Con lµ tr¸i xanh mïa gieo v·i MÑ n©ng niu. Nh­ng giÆc ®Õn nhµ N¾ng ®· chiÒu vÉn muèn h¾t tia xa!" ("MÑ" - Ph¹m Ngäc C¶nh). C©u 3 ( 10 ®iÓm ) Suy nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh ng­êi bµ trong bµi th¬ TiÕng gµ tr­a cña Xu©n Quúnh. 15
16. GỢI Ý ĐÁP ÁN ĐỀ 7 Câu 1 a. - Điệp ngữ: vì . Đặc điểm: điệp ngữ cách quãng. - Liệt kê: Tổ quốc; xóm làng; bà; tiếng gà; Ổ trứng hồng. Đặc điểm: trình bày từ khái quát đến cụ thể. b. Viết đoạn văn cảm nhận: - Xác định được vị trí, nội dung chính của đoạn thơ: Sau những kỉ niệm về bà hiện lên trong hồi tưởng, người chiến sĩ trở về với hiện tại và bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ về mục đích chiến đấu - Điệp ngữ cách quãng “nghe” lặp lại bốn lần ở bốn dòng thơ liên tiếp gây chú ý cho người đọc, nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu của người chiến sĩ. - Trở về hiện tại, người chiến sĩ nghĩ nhớ ngay đến nhiệm vụ chiến đấu và mục đích cao cả của nhiệm vụ đó. Phép liệt kê theo trình tự từ khái quát đến cụ thể đã giúp tác giả đưa ra một loạt hình ảnh gợi cảm và có hệ thống: Tổ quốc, xóm làng, bà, tiếng gà, ổ trứng. Hệ thống đó nằm trong một tập hợp mà hình ảnh sau là “tập hợp con” của hình ảnh trước. Nhờ phép liệt kê, tình cảm của tác giả vừa được thể hiện ở diện rộng vừa có chiều sâu. - Điệp ngữ vì kết hợp phép liệt kê trên đây một cách nhuần nhuyễn không chỉ nhấn mạnh được mục đích chiến đấu mà còn lí giải một cách cảm động ngọn nguồn của lòng yêu nước, làm sáng lên một chân lí phổ biến. Liên hệ: “Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trẻ nên lòng yêu Tổ quốc”(I. Ê-ren-bua). Tiếng gà đã trưa vọng với tiếng của quê hương, gia đình, đất nước. - Đoạn thơ ngắn, diễn đạt tự nhiên với việc kết hợp hai phép tu từ đã hoàn thiện mạch cảm xúc của bài thơ, làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước của nhân vật trữ tình. C©u 2: ( 5 ®iÓm) a. Yªn cÇu: Häc sinh cã thÓ tr×nh bµy theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, cã thÓ cã nh÷ng ph¸t hiÖn vµ c¶m thô riªng nh­ng cÇn nªu ®­îc mét sè ý c¬ b¶n sau: - §o¹n th¬ cho ta thÊy t¸c gi¶ ®· béc lÖ nh÷ng suy nghÜ vÒ quª h­¬ng th«ng qua nh÷ng h×nh ¶nh rÊt cô thÓ. Quª h­¬ng yªu dÊu g¾n liÒn víi nh÷ng ho¹i niÖm cña tuæi th¬. “C¸nh diÒu biÕc” th¶ trªn c¸h ®ång tõng mang ®Êu Ên cña tuæi th¬ ®Ñp. §ã lµ c¸nh diÒu th¶ sau mïa gÆt. Ch÷ “biÕc”gîi t¶ c¸nh diÒu tuyÖn ®Ñp. - ¢m thanh cña “con ®ß nhá” khua n­íc trªn dßng s«ng quª h­¬ng ªm ®Òm mµ l¾ng ®äng. ¢m thanh méc m¹c, gi¶i dÞ nh­ng rÊt ®çi th©n thiÕt kh«ng thÓ nµo quªn. TiÕng m¸i chÌo khua n­íc Êy lµ kû niÖm cña thæi th¬ víi quª h­¬ng yªu dÊu. - Cã thÓ nãi nh÷ng kû niÖm ®¬n s¬, gi¶i dÞ cña quª h­¬ng lu«n cã sù g¾n bã b»ng t×nh c¶m cña con ng­êi gÇn nh­ lµ m¸u thÞt. NghÜ vÒ quª h­¬ng nh­ vËy, ta thÊy t×nh c¶m cña nhµ th¬ ®èi víi quª h­¬ng thËt ®Ñp ®Ï va s©u s¾c. - NghÖ thuËt so s¸nh t¹o nªn h×nh ¶nh ®Ñp ®Çy s¸ng t¹o, ®Æc s¾c vµ ®éc ®¸o ®· gîi t¶ mét kh«ng gian nghÖ thuËt cã chiÒu cao, s¾c biÕc cña bÇu trêi, cã chiÒu réng cña c¸nh ®ång quª, cã chiÒu dµi cña n¨m th¸ng, cã ©m thanh th©n thuéc cña m¸i chÌo trªn dßng s«ng quª. Nhµ th¬ ®· nãi lªn mét c¸ch ®»m th¾m, thiÕt tha mét t×nh yªu quª h­¬ng. C©u 3: (10 ®iÓm) a. VÒ kü n¨ng: Häc sinh cã thÓ tr×nh bµy theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau trªn c¬ së hiÓu râ yªu cÇu cña ®Ò, cÇn nãi ®­îc c¶m nghÜ cña m×nh vÒ h×nh ¶nh B¸c Hå qua hai bµi th¬, xóc ®éng v× biÕt thªm nh÷ng t×nh c¶m cao ®Ñp trong t©m hån B¸c: Yªu thiªn nhiªn, nÆng lßng v× n­íc v× d©n, ung dung, l¹c quan c¸ch m¹ng. Cô thÓ cÇn tr×nh bµy ®­îc mét sè ý c¬ b¶n sau: - C¶m ®éng vµ tù hµo tr­íc vÎ ®Ñp cña t©m hån B¸c, mét t©m hån yªu thiªn nhiªn, nh¹y c¶m vµ rung ®éng tr­íc c¶nh ®Ñp thiªn nhiªn n¬i chiÕn khu ViÖt B¾c. C¶nh rõng ViÖt B¾c qua sù c¶m nhËn cña Ng­êi ®Ñp lung linh hiÒn ¶o nh­ chèn ®éng tiªn víi tiÕng suèi, tiÕng h¸t, bãng c©y, bãng 16
17. hoa, bãng tr¨ng lång vµo nhau. Mét t©m hån th¬ rÊt giµu, rÊt kháe trµn ®Çu søc xu©n hßa nhËp vµo ¸nh tr¨ng, viªn m·n chÊt ®Çy trong khoang thuyÒn. - Xóc ®éng, biÕt ¬n tr­íc tÊm lßng yªu n­íc cña B¸c. Ng­êi ®· thao thøc kh«ng ngñ ®­îc vi “lo nçi n­íc nhµ”, lßng yªu n­íc cña B¸c g¾n liÒn víi nçi lo cho d©n, cho vËn mÖnh cña ®Êt n­íc. ThÊm thÝa t×nh yªu th­¬ng cña B¸c dµnh cho d©n, cho n­íc. TÊm lßng yªu n­íc, th­¬ng d©n cña B¸c thÊm nhuÇn trong mçi dßng th¬, nÐt ch÷. - Kh©m phôc tinh thÇn l¹c qu©n c¸ch m¹ng, phong th¸i ung dung, vÎ ®Ñp ung dung tù t¹i cña ng­êi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng, nhµ chiÕn l­îc vÜ ®¹i cña d©n téc gi÷a mét kh«ng gian b¸t ng¸t ®Çy tr¨ng. Víi vÞ chØ huy tèi cao cña cuéc kh¸ng chiÕn trong mét thêi ®iÓm ®Çy thö th¸ch, phong th¸i ung dung Êy thÓ hiÖn b¶n lÜnh lín cña con ng­êi lµm chñ tr­íc mäi hoµn c¶nh. B¶n lÜnh ®ã thÓ hiÖn chÊt thÐp trong con ng­êi B¸c. - Hai bµi th¬ cña B¸c khiÕn em v« cïng xóc ®éng tr­íc lßng yªu thiªn nhiªn, yªu n­íc cña B¸c. Kh©m phôc, kÝnh träng B¸c vµ cµnh tù hµo, biÕt ¬n B¸c, thÕ hÖ trÎ lu«n nghuyÖn häc tËp vµ lµm theo tÊm g­¬ng ®¹o ®øc cña Ng­êi. GỢI Ý ®¸p ¸n ĐỀ 8 C©u 1 : (5 ®iÓm) + ChØ ra : ®o¹n v¨n sö dông phÐp tu tõ - §iÖp ng÷ : “ tre”( 7 lÇn), “ gi÷” ( 4 lÇn ), anh hïng( 2 lÇn) - Nh©n ho¸ : Tre chèng l¹i, xung phong, gi÷ lµng, gi÷ n­íc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa, hi sinh, anh hïng lao ®éng, anh hïng chiÕn ®Êu. + T¸c dông : T¹o ra c¸ch diÔn ®¹t sinh ®éng, hÊp dÉn, nhÊn m¹nh c«ng dông cña c©y tre. - C©y tre trë thµnh vò khÝ ®¾c lùc, cã mÆt kh¾p n¬i, x«ng pha tung hoµnh trong khãi löa: “ Chèng l¹i s¾t thÐp qu©n thï”, “ xung phong vµo xe t¨ng ®¹i b¸c”, “gi÷ lµng, gi÷ n­íc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn”. - Tre mang tÇm vãc dòng sÜ, x¶ th©n ®Ó b¶o vÖ quª h¬ng, ®Êt n­íc “ Gi÷ lµng, gi÷ n­íc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn.Tre hi sinh ®Ó b¶o vÖ con ngêi”. - Trong lao ®éng s¶n xuÊt, trong chiÕn ®Êu ®Ó b¶o vÖ Tæ Quèc, tre mang bao phÈm chÊt cao quý cña con ngưêi ViÖt Nam.Tre sõng s÷ng như mét tưîng ®µi ®ưîc t«n vinh vµ ngưìng mé “ Tre anh hïng lao ®éng, tre anh hïng chiÕn ®Êu”. > Tre lµ biÓu tưîng tuyÖt ®Ñp vÒ ®Êt nưíc vµ con ngưêi ViÖt nam anh hïng, vÒ ngưêi n«ng d©n cÇn cï, dòng c¶m, giµu t×nh yªu quª hư¬ng, ®Êt nưíc. C©u 2: (5 ®iÓm). - CÇn nªu vµ ph©n tÝch ®­îc c¸i hay, c¸i ®Ñp vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña ®o¹n th¬: + So s¸nh: "con" ®­îc so s¸nh víi "löa Êm", víi "tr¸i xanh" -> Sù quan träng, cÇn thiÕt cña ®øa con trong cuéc ®êi ng­êi mÑ, ®øa con chÝnh lµ tÊt c¶ cuéc sèng cña mÑ. + Èn dô: "N¾ng ®· chiÒu": H×nh ¶nh bµ mÑ tuæi cao søc yÕu. "vÉn muèn h¾t tia xa": TÊm lßng v× n­íc v× d©n cña bµ mÑ: ®éng viªn con trai lªn ®­êng ®¸nh giÆc. + C¸ch sö dông tõ "nh­ng" kÕt hîp víi dÊu chÊm ng¾t c©u gi÷a dßng th¬ thø ba > t¸ch hai ý cña ®o¹n th¬ - Con lµ "löa Êm", lµ "tr¸i xanh', lµ cuéc sèng cña mÑ, mµ mÑ lu«n n©ng niu g×n gi÷. - Nh­ng khi giÆc MÜ x©m l­îc ®Êt n­íc ta, tuy tuæi ®· giµ søc ®· yÕu, mÑ vÉn muèn ®ãng gãp mét phÇn søc lùc cho cuéc chiÕn ®Êu b¶o vÖ d©n téc b»ng c¸ch ®éng viªn con trai ra trËn. => Lßng yªu n­íc, sù hi sinh lín lao cña mÑ. => Ca ngîi c¸c bµ mÑ ViÖt Nam hÕt lßng hi sinh v× Tæ quèc. C©u 3: (10 ®iÓm) a. Më bµi : + Giíi thiÖu t¸c gi¶ Xu©n Quúnh vµ bµi th¬ “TiÕng gµ tr­a”( HoÆc ®i tõ ®Ò tµi viÕt vÒ bµ ). + Nªu kh¸i qu¸t c¶m xóc vÒ bµ : Yªu mÕn ng­êi bµ cã nhiÒu phÈm chÊt tèt ®Ñp . 17
18. b. Th©n bµi : * Tr©n träng ng­êi bµ tÇn t¶o, ch¾t chiu, chÞu th­¬ng chÞu khã trong khã kh¨n ®Ó b¶o tån sù sèng : + Bµ nhÆt nh¹nh tõng qu¶ trøng hång ®Ó x©y dùng cho cuéc sèng gia ®×nh no ®ñ trong cÇn kiÖm. + Tay bµ khum khum soi trøng víi tÊm lßng chi chót, n©ng ®ì tõng sù sèng nhá nhoi trong tõng qu¶ trøng. “ Tay bµ khum soi trøng Dµnh tõng qu¶ ch¾t chiu Cho con gµ m¸i Êp” * Yªu mÕn ng­êi bµ gÇn gòi, g¾n bã vµ yªu th­¬ng ch¸u tha thiÕt + Bµ b¶o ban nh¾c nhë ch¸u, ngay c¶ khi cã m¾ng yªu ch¸u khi ch¸u nh×n trém gµ ®Î còng lµ v× th­¬ng ch¸u “ “ Cã tiÕng bµ vÉn m¾ng Gµ ®Î mµ mµy nh×n Råi sau nµy lang mÆt !” + Bµ dµnh trän vÑn t×nh th­¬ng yªu ®Ó ch¨m lo cho ch¸u : - Bµ dµnh dôm, chi chót ch¨m sãc, n©ng ®ì tõng qu¶ trøng, tõng chó gµ con nh­ ch¾t chiu, n©ng ®ì nh÷ng ­íc m¬ h¹nh phóc ®¬n s¬ nhá bÐ cña ®øa ch¸u yªu : - Bµ hi väng ch¸u cã niÒm vui khi mïa xu©n ®Õn qua mét qu¸ tr×nh l©u dµi : Tõ lóc soi trøng cho gµ Êp, nu«i gµ lín, ch¨m sãc khi mïa ®«ng ®Õn, b¸n lÊy tiÒn mua quÇn ¸o míi: “ Cø hµng n¨m hµng n¨m Khi giã mïa ®«ng tíi Bµ lo ®µn gµ toi Mong trêi ®õng s¬ng muèi §Ó cuèi n¨m b¸n gµ Ch¸u ®­îc quÇn ¸o míi” * Kh©m phôc ng­êi bµ giµu ®øc hi sinh v× con ch¸u v× ®Êt n­íc. + Bµ kh«ng dµnh cho m×nh ®iÒu g×. c. KÕt bµi : + Kh¼ng ®Þnh l¹i c¶m nghÜ : bµ hiÖn lªn cã nhiÒu phÈm chÊt tèt ®Ñp : TÇn t¶o, chÞu th­¬ng, chÞu khã, giµu t×nh th­¬ng yªu, ®øc hi sinh. Bµ lµ tiªu biÓu cho phÈm chÊt tèt ®Ñp cña phô n÷ ViÖt Nam. + Liªn hÖ : tr©n träng, biÕt ¬n nh÷ng ng­êi bµ 18
19. §Ò thi häc sinh giái M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 9) Đã làm Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) C©u 1: (5 ®iÓm) §äc ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái: “ Chim hãt lÝu lo. N¾ng bèc h­¬ng hoa trµm th¬m ng©y ngÊt. Giã ®­a mïi h­¬ng ngät lan xa, ph¶ng phÊt kh¾p rõng. MÊy con k× nh«ng n»m ph¬i l­ng trªn gèc c©y môc, s¾c da lu«n lu«n biÕn ®æi tõ xanh hãa vµng, tõ vµng hãa ®á, tõ ®á hãa xanh ” §oµn Giái a. X¸c ®Þnh thµnh phÇn tr¹ng ng÷ cã trong ®o¹n v¨n trªn? Nªu t¸c dông cña nã? b. T×m c©u chñ ®éng cã trong ®o¹n v¨n vµ chuyÓn ®æi thµnh c©u bÞ ®éng? C©u 2: (5 ®iÓm) Cho ®o¹n th¬ sau: §Êt n­íc ®Ñp v« cïng. Nh­ng B¸c ph¶i ra ®i Cho t«i lµm sãng d­íi con tµu ®­a tiÔn B¸c Khi bê b·i dÇn lui lµng xãm khuÊt Bèn phÝa nh×n kh«ng bãng mét hµng tre §ªm xa n­íc ®Çu tiªn ai nì ngñ Sãng d­íi th©n tµu ®©u ph¶i sãng quª h­¬ng Trêi tõ ®©y ch¼ng xanh mµu xø së Xa n­íc råi, cµng hiÓu n­íc ®au th­¬ng ChÕ Lan Viªn- Ng­êi ®i t×m h×nh cña n­íc a. Theo em ®o¹n th¬ trªn ®· viÕt vÒ sù kiÖn nµo trong cuéc ®êi ho¹t ®éng cña B¸c Hå kÝnh yªu? Lóc ®ã B¸c cã tªn lµ g×? b. Trong ®o¹n th¬ cã 3 tõ ®ång nghÜa. H·y chØ ra 3 tõ ®ã? Cã thÓ dïng 1 tõ ®­îc kh«ng? V× sao t¸c gi¶ l¹i sö dông nh­ vËy? c. ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ trªn? C©u 3 ( 10 ®iÓm). Nãi vÒ lßng yªu n­íc, nhµ v¨n I. £-ren-bua cã c©u nãi næi tiÕng: "Dßng suèi ®æ vµo s«ng, s«ng ®æ vµo tr­êng giang V«n-ga, con s«ng V«n-ga ®i ra biÓn. Lßng yªu nhµ, yªu lµng xãm, yªu miÒn quª trë nªn lßng yªu tæ quèc." Em hiÓu c©u nãi trªn nh­ thÕ nµo? H·y ph¸t biÓu nh÷ng suy nghÜ cña em vÒ quª h­¬ng ®Êt n­íc. 19
20. ®¸p ¸n C©u 1: ( 5 ®iÓm) a. Thµnh phÇn tr¹ng ng÷ cã trong ®o¹n v¨n : Trªn gèc c©y môc -> ChØ n¬i chèn. b. T×m c©u chñ ®éng trong ®o¹n v¨n trªn chuyÓn ®æi thµnh c©u bÞ ®éng lµ. - N¾ng bèc h­¬ng hoa trµm th¬m ng©y ngÊt -> Hoa trµm ®­îc n¾ng bèc h­¬ng th¬m ng©y ngÊt. - Giã ®­a mïi h­¬ng ngät lan xa, ph¶ng phÊt kh¾p rõng. -> Mïi h­¬ng ngät ®­îc giã ®· lan xa, ph¶ng phÊt kh¾p rõng. C©u 2: ( 5 ®iÓm) a. §o¹n th¬ trªn ®· viÕt vÒ sù kiÖn B¸c xuèng tµu cña Ph¸p t¹i bÕn Nhµ Rång ®i t×m ®­êng cøu n­íc. Lóc ®ã B¸c cã tªn lµ: anh Ba. b. Trong ®o¹n th¬ cã 3 tõ ®ång nghÜa: quª h­¬ng, xø së, n­íc - Kh«ng thÓ dïng 1 trong sè 3 tõ ®ã ®­îc v×: + N­íc: ChØ s¾c th¸i t×nh c¶m gi¶n dÞ, b×nh th­êng + Quª h­¬ng: gÇn gòi, th©n mËt + Xø së: ®èi víi mét m¶nh ®Êt m×nh ®· c¸ch xa. c. ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ trªn. C©u 3: ( 10 ®iÓm). a. Më bµi: - DÉn d¾t vÊn ®Ò: TruyÒn thèng yªu n­íc cña d©n téc. - Nªu vÊn ®Ò: + Lßng yªu n­íc ®­îc h×nh thµnh tõ nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ hµng ngµy. + TrÝch c©u nãi cña nhµ v¨n I. £-ren-bua. b. Th©n bµi: * Gi¶i thÝch c©u nãi cña nhµ v¨n I. £-ren-bua: - Lßng yªu n­íc vèn lµ mét kh¸i niÖm trõu t­îng, nh­ng nã ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng viÖc lµm cô thÓ, b×nh th­êng hµng ngµy. C©u nãi cña I. £-ren-bua ®· diÔn t¶ t×nh yªu tæ quèc mét c¸ch ®¬n gi¶n, sinh ®éng vµ dÔ hiÓu b»ng h×nh ¶nh so s¸nh: "Lßng yªu nhµ, yªu lµng xãm, yªu miÒn quª trë nªn lßng yªu tæ quèc" còng gièng nh­ "dßng suèi ®æ vµo s«ng, s«ng ®æ vµo ®¹i tr­êng giang V«n-ga, con s«ng V«n-ga ®i ra biÓn". - T¹i sao I. £-ren-bua cã thÓ nãi nh­ vËy? + Mçi con ng­êi sinh ra, lín lªn ®Òu g¾n bã víi mét ng«i nhµ, mét ngâ xãm, mét ®­êng phè hay mét lµng quª, víi nh÷ng ng­êi th©n thiÕt nh­ cha mÑ, vî chång, con c¸i, b¹n bÌ, + ChÝnh ®êi sèng th©n thuéc, b×nh th­êng Êy lµm nªn t×nh yªu mÕn cña con ng­êi ®èi víi quª h­¬ng. + T×nh yªu Tæ quèc ®­îc b¾t ®Çu tõ chÝnh t×nh yªu nh÷ng ®iÒu nhá bÐ, ®¬n s¬, gi¶n dÞ Êy. * Nh÷ng suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ quª h­¬ng ®Êt n­íc: - §Êt n­íc ViÖt Nam cßn nghÌo nµn, l¹c hËu, nh­ng kh«ng v× vËy mµ chóng ta kh«ng yªu Tæ quèc. - Suèt mÊy chôc n¨m x©y dùng CNXH, chóng ta ®a thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ nh­ng cuéc sèng ng­êi d©n vÉn cßn nhiÒu thiÕu thèn. V× vËy, mçi ng­êi cÇn cè g¾ng gãp søc m×nh ®Ó x©y dùng ®Êt n­íc giµu m¹nh. - N­íc ta ®ang trong thêi k× héi nhËp vµ ph¸t triÓn, nªn ng­êi d©n ViÖt Nam cÇn ph¸t huy tinh thÇn yªu n­íc, tù hµo, tin t­ëng vµ quyÕt t©m ®­a ®Êt n­íc v÷ng b­íc ®i lªn *. C¸ch thÓ hiÖn lßng yªu n­íc cña thÕ hÖ häc sinh: - Yªu n­íc nghÜa lµ yªu th­¬ng nh÷ng ng­êi th©n thuéc nhÊt, nh­: «ng bµ, cha mÑ, thÇy c«, bÌ b¹n, 20
21. - Yªu n­íc còng cã nghÜa lµ yªu quý, n©ng niu, b¶o vÖ nh÷ng g× b×nh th­êng, gÇn gòi, nh­: ng«i nhµ, m¸i tr­êng, m«i tr­êng sèng xung quanh, - Lßng yªu n­íc cña løa tuæi häc sinh cßn ph¶i ®­îc biÓu hiÖn b»ng nh÷ng hµnh ®éng thiÕt thùc cô thÓ, nh­: ch¨m häc, ch¨m lµm, tÝch cùc rÌn luyÖn tu d­ìng ®Ó trë thµnh ng­êi cã Ých cho x· héi c. KÕt bµi: - Kh¼ng ®Þnh t×nh yªu n­íc lµ thiªng liªng, cÇn thiÕt. - Liªn hÖ, rót ra suy nghÜ cña b¶n th©n. 21
22. §Ò thi häc sinh giái M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 10) đã làm Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) C©u 1: (5 ®iÓm) Cho ®o¹n v¨n: D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu n­íc. §ã lµ mét truyÒn thèng quý b¸u cña ta. Tõ x­a ®Õn nay, mçi khi tæ quèc bÞ x©m l¨ng, th× tinh thÇn Êy l¹i s«i næi, nã kÕt l¹i thµnh mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã l­ít qua mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n n­íc vµ lò c­íp n­íc. a. T×m c¸c tr¹ng ng÷ trong ®o¹n v¨n trªn vµ nªu râ c«ng dông cña c¸c tr¹ng ng÷ Êy b. ChØ ra mét côm C-V lµm thµnh phÇn cña côm tõ trong ®o¹n v¨n. c. Trong c©u cuèi cña ®o¹n v¨n, t¸c gi¶ dïng h×nh ¶nh nµo ®Ó thÓ hiÖn cô thÓ søc m¹nh cña tinh thÇn yªu n­íc? Nªu gi¸ trÞ cña viÖc sö dông h×nh ¶nh Êy? Câu 2: ( 5 điểm) Cảm nghĩ của em về khổ thơ đầu bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh: Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ: “Cục cục tác cục ta” Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ. C©u 3: ( 10 ®iÓm) Khi ®äc truyÖn ng¾n “sèng chÕt mÆc bay” cña t¸c gi¶ Ph¹m Duy Tèn, cã ý kiÕn nhËn xÐt: “Quan phô mÉu kh«ng ®¸nh ®Ëp, ¨n cña ®ót cña d©n mµ vÉn lµ mét kÎ lßng lang d¹ thó” Em hiÓu nhËn xÐt trªn nh­ thÕ nµo? ®¸p ¸n C©u 1. (5 ®iÓm) a. Tr¹ng ng÷: Tõ x­a ®Õn nay, mçi khi tæ quèc bÞ x©m l¨ng-> cã c«ng dông x¸c ®Þnh hoµn c¶nh ®iÒu kiÖn diÔn ra sù viÖc nªu trong c©u, gãp phÇn lµm cho néi dung cña c©u ®­îc ®Çy ®ñ. b. Mét côm C-V lµm thµnh phÇn cña côm tõ trong ®o¹n v¨n HoÆc: mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín HoÆc: mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n HoÆc: tÊt c¶ lò b¸n n­íc vµ lò c­íp n­íc. c. Trong c©u cuèi t¸c gi¶ dïng h×nh ¶nh so s¸nh rÊt chÝnh x¸c, míi mÎ; tinh thÇn yªu n­íc (trõu t­îng) nh­ lµn sãng (cô thÓ) ®Ó gióp ng­êi ®äc h×nh dung søc m¹nh to lín, v« tËn vµ tÊt yÕu cña lßng yªu n­íc trong c«ng viÖc chèng ngo¹i x©m vµ b¶o vÖ ®Êt n­íc Câu 2: ( 5 điểm) - Đây là câu yêu cầu học sinh vận dụng kĩ năng biểu cảm về một đoạn thơ. - Đề yêu cầu nêu cảm nghĩ về đoạn thơ đầu trong bài thơ Tiếng gà trưa của xuân Quỳnh. Đó là những cảm nhận về cảm xúc với bao kỉ niệm cảm động. Người lính trên đường hành quân chợt nghe tiếng gà trưa. Tiếng gà trưa gợi nhớ bao kỉ niệm đẹp thời thơ ấu được sống trong tình yêu thương của người bà, giúp cho anh vơi đi sự mệt mỏi trên quãng đường hành quân. Tác giả đã dùng điệp từ "nghe" để nhấn mạnh nỗi xúc động của người chiến sĩ khi nghe tiếng gà trưa. Từ nghe ở đây không chỉ bằng thính giác mà còn bằng cảm giác, sự tâm tưởng, sự nhớ lại Qua đoạn thơ, ta có thể cảm nhận được tình yêu quê hương thắm thiết của người lính trẻ, người lính ra đi chiến đấu bảo vệ quê hương mang theo mình hình ảnh quê hương, những kí ức tuổi thơ đó 22
23. chính là tình cảm quê hương, tình yêu đất nước, đó chính là động lực cho tinh thần chiến đấu của người lính. - Bài viết có thể là một bài viết ngắn, một đoạn văn biểu cảm nhưng điều quan trọng là các em phải nêu cho được cảm nghĩ của mình về khổ đầu bài thơ đồng thời biết lấy dẫn chứng để minh họa cho cảm nghĩ (nhưng cũng cần tránh sa vào phân tích). - Dù là một bài văn ngắn hay một đoạn văn nhưng phải đảm bảo kết cấu của một bài văn biểu cảm. - Cảm nghĩ chân thành; lời văn trôi chảy, giàu cảm xúc. C©u 3: (10 ®iÓm) a. Më bµi: - Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶: Ph¹m Duy Tèn lµ mét trong nh÷ng c©y bót truyÖn ng¾n hiÖn ®¹i tiªu biÓu ®Çu tiªn cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam. - Giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm, giíi thiÖu vÒ nh©n vËt quan phô mÉu - DÉn lêi nhËn xÐt vÒ quan phô mÉu b. Th©n bµi: - Gi¶i thÝch thµnh ng÷ : lßng lang d¹ thó - Chøng minh tªn quan phñ kh«ng ¨n cña ®ót, kh«ng ®¸nh ®Ëp nh©n d©n - Tªn quan phñ cã lßng lang d¹ thó: biÓu hiÖn + Chç ë, ®å dïng cña quan khi ®i hé ®ª + ViÖc lµm chÝnh cña quan khi ®i hé ®ª + Lßng ®am mª tæ t«m cña quan phô mÉu ngµy mét lín, ®ång thêi còng biÓu hiÖn th¸i ®é thê ¬, v« tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc vµ th¸i ®é khinh th­êng m¹ng sèng cña ng­êi d©n + Th¸i ®é h¶ hª, sung s­íng, m·n nguyÖn cña quan lóc ï th«ng t«m trong khi vì ®ª, d©n r¬i vµo c¶nh ngÝn sÇu mu«n th¶m. - Nªu th¸i ®é cña t¸c gi¶ ( nh÷ng c©u v¨n cô thÓ trong bµi) vµ cña chóng ta víi lo¹i ng­êi lßng lang d¹ sãi c. kÕt luËn: - Kh¼ng ®Þnh l¹i sù ®óng ®¾n, s¾c s¶o cña nhËn xÐt - Suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ nh©n vËt quan phô mÉu 23
24. §Ò thi häc sinh giái M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 11) đã làm Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) Câu 1( 5 đ): Chỉ ra và phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật trong bài ca dao sau? Trong đầm gì đẹp bằng sen? Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng Nhị vàng, bông trắng, lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. Câu 2 (5 đ): Qua bài thơ “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương và những bài ca dao bắt đầu bằng hai chữ “Thân em”, em hãy làm rõ cuộc đời chìm nổi bấp bênh của người phụ nữ trong xã hội cũ? (Giới hạn trong 1 trang giấy.) Câu 3 (10 đ): Cảm nghĩ của em về bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến. ®¸p ¸n Câu 1: (5 đ) Một số biện pháp nghệ thuật: + Câu hỏi tu từ (câu 1): Đặt ra câu hỏi để khẳng định. + Liệt kê (câu 2): Vẻ đẹp hài hòa của bông sen. + Đảo trật tự ngữ pháp - Điệp ngữ (câu 3): Nhấn mạnh lần nữa vẻ đẹp của hoa sen – vẻ đẹp từ trong ra ngoài. Đồng thời, làm bước tiến cho câu cuối cùng, câu thơ quan trọng nhất. + Ẩn dụ: Hình ảnh bông hoa sen trong đầm lầy là hình ảnh ẩn dụ cho phẩm chất của con người. Câu 2: (5 đ). Yêu cầu: Đây là đề bài kiểu phân tích – chứng minh, hs phải thực hiện theo bố cục ba phần. * Mở bài (1đ): Giới thiệu chung về hình ảnh người phụ nữ trong thơ và ca dao. * Thân bài (3đ): - Về mặt nội dung: + Người phụ nữ trong xã hội xưa có thân phận bấp bênh, trôi nổi giữa cuộc đời. + Họ không được làm chủ cuộc đời mình, số phận phụ thuộc hoàn toàn vào người khác. - Nghệ thuật thể hiện: + Ẩn dụ, so sánh, đối lập, đảo kết cấu thành ngữ “Bảy nổi ba chìm” (Bánh trôi nước), kết thúc ở “chìm”: thân phận người phụ nữ cay cực, xót xa hơn + Ngôn ngữ, giọng điệu * Kết bài (1 đ): Cảm nhận của em về người phụ nữ trong xã hội xưa. Câu 3: ( 10 đ) Yêu cầu: HS xác định được đây là kiểu bài biểu cảm về một tác phẩm văn học. Bài làm đầy đủ 3 phần, bố cục rõ ràng, mạch lạc. * Mở bài (1đ): Giới thiệu bài thơ và nêu cảm nghĩ chung của em về bài thơ. * Thân bài: (8 đ) - Cảm nghĩ về nội dung bài thơ: Quan niệm đúng đắn về tình bạn. Đó là tình bạn vượt lên vật chất tầm thường, tình bạn xuất phát từ sự chân thành, tình tri âm, tri kỷ - Cảm nghĩ về giá trị nghệ thuật: + Ngôn ngữ thơ giản dị, tự nhiên, dân dã + Giọng điệu hài hước, hóm hỉnh, chứa đựng tình bạn thắm thiết thông qua việc xây dựng tình huống éo le, khó xử. 24
25. + Sử dụng linh hoạt nghệ thuật đối. * Kết bài: (1đ) Tình cảm của em đối với bài thơ. Qua bài thơ, em học được điều gì? 25
26. §Ò thi häc sinh giái M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 12) Đã làm Câu 1. (2.0 điểm) Tìm câu bị động trong đoạn trích dưới đây. Giải thích vì sao tác giả chọn cách viết như vậy? Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những bài thơ có tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ một cái hương vị phương xa. Tác giả Mấy vần thơ liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. (Theo Hoài Thanh) Câu 2. (4.0 điểm) Phân tích ngắn gọn phép liệt kê được sử dụng trong đoạn trích sau: Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức chưa xả thịt, lột da, nuốt gan, uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng. (Trần Quốc Tuấn, Hịch tướng sĩ) Câu 3. (4.0 điểm) Hãy chỉ ra và phân tích giá trị của các yếu tố hình thức nghệ thuật trong khổ thơ sau: [ ] Ôi! Sáng xuân nay, xuân 41 Trắng rừng biên giới nở hoa mơ Bác về Im lặng. Con chim hót Thánh thót bờ lau, vui ngẩn ngơ (Tố Hữu, Theo chân Bác) Câu 4. (10.0 điểm) Nhà văn Pháp Ana- tôn Prăng- xơ từng nói: Đọc một câu thơ nghĩa là ta gặp gỡ tâm hồn con người. Câu nói trên giúp em cảm nhận được gì khi học hai bài thơ Cảnh khuya và Rằm tháng giêng của Hồ Chí Minh. CÂU HƯỚNG DẪN (SƠ LƯỢC) ĐIÊM Tìm câu bị động và giải thích: - Câu bị động: Tác giả Mấy vần thơ liền được tôn làm đương thời đệ 1.0 điểm Câu 1 nhất thi sĩ. (2.0 điểm) - Tác giả chọn như vậy để tránh lặp lại kiểu câu trước đó, đồng thời để liên kết tốt hơn giữa các câu trong đoạn. 1.0 điểm Câu 2 - Biện pháp liệt kê: 2 điểm (4.0 điểm) + (Ta thường) tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, 26
27. nước mắt đầm đìa + (chỉ căm tức chưa) xả thịt, lột da, ăn gan, uống máu quân thù. + trăm thân ta phơi ngoài nội cỏ, nghìn thây ta gói trong da ngựa, - Phân tích: 2 điểm + Thể hiện nỗi căm giận, phẫn uất quân giặc đến quên ăn, mất ngủ của Trần Quốc Tuấn. + Mối căm thù, uất hận vô hạn với quân giặc. + Sẵn sàng xông pha ra chiến trường, hi sinh tất cả để trả mối quốc thù, quốc hận Học sinh viết đoạn văn có thể nêu các ý kiến khác nhưng phải làm rõ được nét đặc sắc về giá trị của các yếu tố hình thức nghệ thuật trong câu thơ với nội dung cơ bản như sau: – Về các yếu tố hình thức nghệ thuật: 2 điểm + Từ ngữ, hình ảnh: Từ láy (thánh thót, ngẫn ngơ); hình ảnh (trắng rừng nở hoa mơ”. + Phép tu từ: Liệt kê (xuân); đảo ngữ (trắng rừng ; thánh thót ). Câu 3 + Dấu câu có giá trị tu từ: Dấu !; dấu , dấu chấm ngắt câu (ở câu (4.0 điểm) thứ ba). – Về giá trị của các yếu tố hình thức nghệ thuật: 2 điểm + Khắc đậm mốc thời gian, sự kiện lịch sử (thời điểm Bác Hồ trở về Tổ quốc ) + Tăng cường độ diễn tả một khung cảnh đẹp trong thời khắc lịch sử. + Sự lắng đọng thời gian, không gian sự xúc động thiêng liêng đến tận cùng, 1. Yêu cầu hình thức: Trên cơ sở hiểu đúng hai bài thơ trữ tình của Hồ Chí Minh để làm sáng tỏ yêu cầu của đề bài, biết cách làm bài văn nghị luận văn học. 2. Yêu cầu cụ thể: Học sinh có thể trình bày, sắp xếp theo nhiều cách khác nhau nhưng cơ bản cần đạt được những ý sau: a. Mở bài - Giới thiệu về tác giả Hồ Chí Minh và hai tác phẩm. 1 điểm - Nêu nội dung cơ bản của hai bài thơ, dẫn lời Ana- tôn Prăng- xơ b. Thân bài - Bác có tâm hồn yêu thiên nhiên, gắn bó chan hòa với thiên nhiên. 8 điểm Câu 4 + Viết về thiên nhiên (đặc biệt là trăng) 4 điểm (10.0 điểm) + Có những rung động thực sự và say mê trước vẻ đẹp của núi rừng Việt Bắc. + Sống chan hòa, gắn bó với thiên nhiên, cảnh vật. - Tình yêu thiên nhiên luôn gắn liền với tình yêu nước sâu nặng. - Chất nghệ sĩ và tâm hồn thi sĩ luôn thống nhất trong con người Bác. 2 điểm c. Kết bài - Khẳng định giá trị của hai tác phẩm 2 điểm - Nêu bài học cho bản thân. 1 điểm 27