Đề kiểm tra cuối học kì II Ngữ Văn 9 - Năm học 2022-2023 - Trường THCS An Tiến (Có đáp án + Ma trận)

Nội dung text: Đề kiểm tra cuối học kì II Ngữ Văn 9 - Năm học 2022-2023 - Trường THCS An Tiến (Có đáp án + Ma trận)

1. UBND HUYỆN AN LÃO ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ II TRƯỜNG THCS AN TIẾN NĂM HỌC 2022 – 2023 MÔN: NGỮ VĂN 9 Thời gian làm bài: 90phút (không kể thời gian giao đề) Người ra đề : Nhóm văn 9 A. MA TRẬN ĐỀ M/ độ Biết Hiểu Vận dụng Vận dụng cao Tổng CĐ Thấp Số Số Số câu Số điểm Số câu Số Số Số Số Số câu điểm điểm câu điểm câu điểm - Trích xuất - Khái quát nội Viết đoạn văn trình bày suy 1.Đọc thông tin từ dung của văn bản. hiểu nghĩ về những đoạn trích ( Ngữ - Tác dụng của hậu quả nghiêm trọng bệnh vô liệu - Nhận ra NT liệt kê cảm trong giới ngoài được BPNT - Đưa ra thông trẻ hiện nay chương liệt kê điệp trình sgk) 2 0,75 2 2,25 1 2.0 5 5,0 2.Làm Xác định các luận Hoàn thiện văn Viết đúng văn điểm, dẫn chứng bản nghị luận hình thức thể Bài phù hợp theo đúng bố loại; Đảm văn cục diễn đạt bảo các nội nghị mạch lạc, liên dung cần đạt luận kết câu, đoạn, ý được trong văn chặt chẽ học bố cục ba phần ( Tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh ra đời,) giá chung về nội dung và nghệ thuật Không sai lỗi chính tả, lỗi diễn đạt.
2. 1 5,0 1 5,0 Tổng 4 0,75 1 2,25 1 2.0 1 5,0 6 10 7,5% 22,5% 20% 50% 100% B.ĐỀ BÀI Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm) Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu: Hàng loạt clip học trò đánh nhau tung lên mạng trong thời gian qua giúp “vỡ lẽ” phần nào thực trạng bạo lực học đường đang diễn ra hiện nay. Qua các clip, không chỉ thấy hành vi ra đòn, đánh nhau của học trò mà còn lộ ra một thực tế nhức nhối và đáng ngại đó là thái độ nhởn nhơ, vô cảm của những học trò khác. Quanh các vụ đánh nhau, hỗn chiến tuổi học đường, không thiếu những cô cậu học trò trong “tà áo trắng tinh khôi” đứng xung quanh hét hò, cổ vũ. Nhiều học trò còn tranh thủ làm duyên, tạo dáng khi những chiếc điện thoại chĩa vào để chụp, quay lại hiện trường. Y như các em đang dự một lễ hội hay tham gia một hoạt động ngoại khóa vui chơi, giải trí nào đó chứ không phải đứng trước tình cảnh bạn bè mình đánh nhau. Các em tưởng rằng mình đang đứng ngoài bạo lực nhưng thật ra đang hòa mình, đang đồng thuận và đang hả hê với bạo lực! Có thể nói hiện nay, bạo lực học đường là biểu hiện sự tụt dốc của đạo đức, của lòng nhân ái. Nhưng thái độ vô cảm đến mức nhởn nhơ, cổ vũ bạo lực mới là sự tụt dốc về nhân cách đáng sợ nhất. Thái độ đó chính là mầm mống nuôi dưỡng của bạo lực. (Trích khi học trò nhởn nhơ trước bạo lực học đường, dantri.com.vn) Câu 1 (0,5 điểm): Theo đoạn trích "Khi học trò nhởn nhơ trước bạo lực học đường" (dantri.com.vn), sự tụt dốc về nhân cách đáng sợ nhất là gì? Câu 2 (0,5 điểm): Nêu nội dung chính của đoạn văn trên? Câu 3 (1,0 điểm): Nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu sau: “Các em tưởng rằng mình đang đứng ngoài bạo lực nhưng thật ra đang hòa mình, đang đồng thuận và đang hả hê với bạo lực”. Câu 4 (1,0 điểm): Thông điệp em rút ra sau khi đọc đoạn văn trên? Phần II. Làm văn ( 7,0 điểm) Câu 1.(2,0 điểm). Từ nội dung của đoạn trích ở phần đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về những hậu quả nghiêm trọng của bệnh vô cảm trong giới trẻ hiện nay. Câu 2. (5,0 điểm): Cảm nhận của em về nhân vật Phương Định trong đoạn trích: Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung, che đi những gì từ xa. Các anh cao xạ có nhìn thấy chúng tôi không? Chắc có, các anh ấy có những cái ống nhòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới. Quả bom nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Đầu này có vẽ hai vòng tròn màu vàng Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên
3. một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặt là mặt trời nung nóng. Chị Thao thổi còi. Như thế là đã hai mươi phút qua. Tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi. Dây mìn dài, cong, mềm. Tôi khỏa đất rồi chạy lại chỗ ẩn nấp của mình. Hồi còi thứ hai của chị Thao. Tôi nép người vào bức tường đất, nhìn đồng hồ. Không có gió.Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ. Nó chạy, sinh động và nhẹ nhàng, đè lên những con số vĩnh cửu. Còn đằng kia, lửa đang chui bên trong cái dây mìn, chui vào ruột quả bom Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Tôi có nghĩ tới cái chết.Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai? Tôi nghĩ thế, nghĩ thêm: đứng cẩn thận, mảnh bom ghim vào cánh tay thì khá phiền. Và mồ hôi thấm vào môi tôi, mằn mặn, cát lạo xạo trong miệng .. (Trích “ Những ngôi sao xa xôi”-Lê Minh Khuê - Ngữ văn 9, tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, tr. 117-118) C. HƯỚNG DẪN CHẤM PHẦN I. ĐỌC – HIỂU (3,0 điểm): Câu Nội dung cần đạt Điểm Câu 1 - Sự tụt dốc về nhân cách đáng sợ nhất là: thái độ vô cảm đến 0,5 mức nhởn nhơ, cổ vũ bạo lực. Câu 2 - Nội dung chính của đoạn văn: Bàn luận về thái độ nhởn nhơ, vô 0,5 cảm, cổ vũ cho bạo lực học đường của một bộ phận giới trẻ hiện nay. Câu 3 - Biện pháp tu từ liệt kê: “đang hòa mình, đang đồng thuận và 0,25 đang hả hê với bạo lực”. - Tác dụng của biện pháp liệt kê: + Giúp cho cách diễn đạt trở nên sinh động, hấp dẫn, tăng sức 0,25 thuyết phục, tạo ấn tượng đối với người đọc, người nghe + Nhằm diễn tả đầy đủ, cụ thể, nhấn mạnh thái độ nhởn nhơ, vô cảm, cổ vũ cho bạo lực học đường của một bộ phận giới trẻ hiện 0,25 nay. + Thể hiện thái độ của tác giả lên án, phê phán gay gắt trước suy nghĩ lệch lạc, thờ ơ, vô cảm của một bộ phận giới trẻ. 0,25
4. Câu 4 - HS có thể rút ra một số thông điệp sau: 1,0 + Không tham gia bạo lực học đường. + Cần phải lên án và tố cáo các hành động bạo lực học đường; không cổ vũ các hành động bạo lực. + Có lối sống hòa nhã, thân thiện, giúp đỡ bạn. + Sống và làm việc theo pháp luật. + HS có thể chọn một số thông điệp khác, đảm bảo 3 thông điệp cho điểm tối đa. PHẦN II. LÀM VĂN Câu Nội dung cần đạt Điểm * Hình thức: 0,25 - Hình thức đoạn văn, đảm bảo dung lượng. - Các ý rõ ràng, lí lẽ thuyết phục, lập luận chặt chẽ. - Trình bày chữ viết sạch sẽ, diễn đạt mạch lạc, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. * Nội dung: Học sinh có thể đưa ra những nhận thức khác nhau, nhưng cần phù hợp với vấn đề mà đoạn trích đã đặt ra: 1. Nêu vấn đề: Bệnh vô cảm 0,25 1 2. Giải thích: Vô cảm là thái độ thờ ơ, lạnh lùng, không quan tâm đến nỗi vất vả, đau khổ, bất hạnh của người khác mà chỉ 0,25 biết đến bản thân mình. 3. Bàn luận -Vô cảm dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng: 0,25 + Nó làm mất đi truyền thống tương thân tương ái của dân tộc Việt Nam, nhiều người vô cảm sẽ hình thành nên một xã hội vô cảm. Con người ngày càng xa lánh nhau, thờ ơ và lạnh lùng với nhau, làm mất đi mỗi quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người +Vô cảm dẫn đến những tính xấu khác như hẹp hòi, ích kỉ, nhiều khi thành kẻ ác, tạo điều kiện cho cái xấu, các ác hoành hành. -Phản đề: Tuy nhiên trong xã hội ngày nay vẫn còn có những tấm lòng nhân hậu, sống tình nghĩa, biết yêu thương,giúp đỡ những mảnh đời gặp khó khăn ,bất hạnh trong cuộc sống thật 0,25 đáng trân trọng và ca ngợi. 4. Bài học nhận thức, hành động - Chúng ta cần nhận thức được những hậu quả nghiêm trọng của lối sống vô cảm - Tham gia các hoạt động xã hội có tính nhân văn. Hãy biết quan tâm, yêu thương sẻ chia giúp đỡ với những người xung quanh nhất là những người cần đến sự giúp đỡ của chúng ta. - Liên hệ: Bản thân em sẽ luôn quan tâm, chia sẻ giúp đỡ ông bà, cha mẹ, và những người gặp khó khăn trong cuộc sống. -> Tóm lại chúng ta cần lên án và loại bỏ căn bệnh vô cảm ra khỏi xã hội . 0,25
5. 0,5 Câu Nội dung cần đạt Điểm * Yêu cầu về hình thức: 0,5 - Đảm bảo hình thức một bài nghị luận về một nhân vật trong đoạn trích. - Đủ bố cục 3 phần. - Có luận điểm rõ ràng, luận cứ và lập luận chặt chẽ, đảm bảo kĩ năng lựa chọn, phân tích dẫn chứng, đánh giá về nhân vật . - Diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi diễn đạt, chính tả. .. * Yêu cầu về nội dung: Về cơ bản, đảm bảo được các ý: 1. Mở bài: - Giới thiệu về Lê Minh Khuê: là nhà văn nữ trưởng thành trong cuộc 0,5 kháng chiến chống Mĩ, đã trực tiếp tham gia chiến đấu trên con đường Trường Sơn lịch sử. - Giới thiệu tác phẩm: Những ngôi sao xa xôi sáng tác năm 1971, là tác phẩm tiêu biểu về những thanh niên xung phong trong cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc. 2 - Giới thiệu và nêu cảm nhận chung về nhân vật : Phương Định - người nữ thanh niên xung phong trên đường mòn Trường Sơn trong giai đoạn chống Mĩ với tinh thần đồng đội và phẩm chất dũng cảm trong chiến đấu. 2. Thân bài: 21. Khái quát tình huống truyện trong đoạn trích: - Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê kể về một tổ 0,25 nữ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, gồm ba cô gái rất trẻ: Phương Định, Nho và Thao. Nhiệm vụ của họ là quan sát máy bay địch ném bom, đo đất đá, san lấp hổ bom, đo tọa độ những trái bom chưa nổ và phá bom. Công việc vô cùng nguy hiểm, suốt ngày họ phải chạy trên cao điểm và đối mặt với cái chết. Đoạn trích nằm ở phần trung tâm tác phẩm, tập trung thuật lại khung cảnh, công việc phá bom của Phương Định và hai đồng đội. Đoạn trích đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc về tinh thần đồng đội và lòng dũng cảm trong chiến đấu của nhân vật chính - Phương Định. 2.2. Cảm nhận - Đoạn trích thông qua một tình huống cụ thể đã khắc họa đậm nét hình
6. ảnh nhân vật chính Phương Định với sự gan dạ, dũng cảm trong chiến đấu. * Hoàn cảnh sống và chiến đấu + Khung cảnh chiến trường trước giờ ra trận được nhà văn miêu tả rất kĩ 0,5 qua không gian, không khí, cảnh vật: "Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung, che đi những gì từ xa” + Sử dụng những câu văn ngắn, câu rút gọn, từ ngữ giàu hình ảnh để khắc họa hoàn cảnh khốc liệt nơi chiến trường. + Nhưng chính hoàn cảnh đó đã thử thách cao độ lòng gan dạ, sự bình tĩnh, làm ngời sáng lên tinh thần yêu nước, đầy quả cảm của PĐ *Tinh thần dũng cảm, kiên cường, có kinh nghiệm chiến đấu và tinh thần trách nhiệm của Phương Định khi phá bom 1,5 + Khi làm công việc phá bom, Phương Định không tránh khỏi cảm xúc bình thường, rất con người: hồi hộp, căng thẳng, cảm thấy ngực nhói, mắt cay. - Mặc dù phá bom là công việc thường ngày như cô kể: Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Nhưng mỗi lần phá bom vẫn là một thử thách. - Sau những đợt thả bom của giặc, Phương Định cùng đồng đội chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi vẫn còn có những quả bom chưa nổ. Không gian lúc đó vắng lặng đến phát sợ. Nhưng cô không hề sợ hãi. Phương Định vẫn có nét tâm lý rất con gái. Cô có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy mà cô cảm thấy an tâm hơn. Cô quyết định không đi khom, bởi một lý do rất đơn giản “Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới.” Cảm giác ấy vừa thể hiện lòng tự trọng, vừa là ý chí mạnh mẽ giúp cô dũng cảm vượt qua mọi hiểm nguy. - Khi ở bên quả bom, cận kề với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của con người cũng trở nên sắc nhọn: Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Cô bình tĩnh và khẩn trương bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, sau đó châm ngòi, chạy lại chỗ ẩn nấp. - Sau đó là cảm giác hồi hộp, lo lắng, căng thẳng khi chờ đợi tiếng bom nổ. Một tiếng nổ kỳ quái đến váng óc cũng là lúc nhiệm vụ được hoàn thành. - Công việc nguy hiểm nhưng Phương Định luôn cố gắng để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Có lúc cô có nghĩ đến cái chết nhưng là một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”. Suy nghĩ ấy thể hiện một tinh thần trách nhiệm rất cao trong công việc là lòng quả cảm, không sợ hi sinh. * Phương Định là cô gái có tâm hồn nhạy cảm và tinh tế: 0,5 +Cách cô cảm nhận về nhưng vật vô tri hàng ngày + Cảm nhận tinh tế lúc phá bom  Nội tâm phong phú 2.3. Đánh giá khái quát nghệ thuật và nội dung: - Thành công về nghệ thuật của tác giả Lê Minh Khuê khi xây dựng nhân vật Phương Định. + Tình huống truyện chân thực, đầy thử thách.. 0,5 + Đoạn truyện được trần thuật từ ngôi thứ nhất, Phương Định là nhân vật
7. chính cũng là người kể chuyện. Ngôi kể tạo điều kiện cho tác giả mở ra thế giới nội tâm của nhân vật một cách tự nhiên. Giọng điệu giàu chất nữ tính, lắng đằm nội tâm. + Khi xây dựng nhân vật, nhà văn đã đặc biệt khai thác hoàn cảnh sống và hành động, ngôn ngữ của nhân vật để khắc họa tính cách. + Nghệ thuật miêu tả hành động, tâm lí nhân vật tinh tế, chân thực, sinh động. + Sử dụng đan xen câu ngắn nhịp nhanh , câu dài nhịp chậm để tái hiện không khí chiến trường khốc liệt, nhiệm vụ đầy căng thẳng nguy hiểm => Khắc họa thành công hình ảnh một cô TNXP quả cảm, anh hùng. Người con gái như Phương Định và bao cô gái khác đã làm nên kì tích huyền thoại trên tuyến đường Trường Sơn, góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ. - Liên hệ: Phương Định, một hình tượng đẹp, có ý nghĩa tiêu biểu về người thanh niên Việt Nam trong sự nghiệp chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Cùng với những hình tượng nghệ thuật khác như hình tượng anh thanh niên trong “Lặng lẽ Sa Pa”, người chiến sĩ lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” thì nhân vật Phương Định đã góp phần phong phú hóa hình tượng cao đẹp của con người Việt Nam trong công cuộc lao động và bảo vệ Tổ Quốc. 3. Kết bài: - Khẳng định lại vẻ đẹp của nhân vật . 0,5 - Phương Định trở thành một hình tượng đẹp, có ý nghĩa tiêu biểu về người thanh niên Việt Nam trong sự nghiệp chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. - Góp phần phong phú hóa hình tượng cao đẹp của con người Việt Nam trong công cuộc bảo vệ Tổ Quốc. - Liên hệ về lòng dũng cảm, tinh thần yêu nước 4. Sáng tạo 0,25 Những bài viết có nhiều sáng tạo trong cách suy nghĩ đánh giá trình bày thể hiện cảm nhận phong phú, mới mẻ thuyết phục và lôi cuốn. XÁC NHẬN CỦA BGH TỔ TRƯỞNG CM NGƯỜI RA ĐỀ Nhóm Văn 9 Nguyễn Thị Oanh