Đề kiểm tra cuối học kì II Ngữ Văn 9 - Năm học 2022-2023 - Trường THCS Trường Thọ (Có đáp án + Ma trận)

Nội dung text: Đề kiểm tra cuối học kì II Ngữ Văn 9 - Năm học 2022-2023 - Trường THCS Trường Thọ (Có đáp án + Ma trận)

1. UBND HUYỆN AN LÃO MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KÌ II TRƯỜNG THCS TRƯỜNG THỌ NĂM HỌC 2022-2023 MÔN NGỮ VĂN 9 Thời gian làm bài:90’ M.độ Biết Hiểu Vận dụng Vận dụng cao Tổng Chủ đề Thấp Số Số Số Số điểm Số Số Số Số điểm Số Số điểm câu điểm câu câu điểm câu câu - Truy suất Hiểu được nội thông tin dung của đoạn trong ngữ trích, hiệu quả liệu , nghệ thuật đặc I.Đọc sắc. - Nêu được hiểu biện pháp nghệ thuật trong đoạn trích 1,5 0,75 1,5 1,25 3 3,0 II.Làm Viết đoạn Viết bài văn nghị văn văn nghị luận về đoạn luận xã hội trích truyện về trách nhiệm của thế hệ trẻ 1 2,0 1 5,0 2 7,0 Tổng 1,5 0,75 1,5 1,25 1 2.0 1 5,0 5 10 7,5% 12,5% 20% 50% 100%
2. UBND HUYỆN AN LÃO ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KÌ II TRƯỜNG THCS TRƯỜNG THỌ NĂM HỌC 2022-2023 MÔN NGỮ VĂN 9 Thời gian làm bài:90’ Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm) Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu: Mỗi con người sinh ra đều mang trong mình một sứ mệnh riêng, nhưng hơn tất cả, sứ mệnh chung của chúng ta đặc biệt là giới trẻ thì trách nhiệm đối với đất nước là một sứ mệnh vô cùng quan trọng. Vậy trách nhiệm của tuổi trẻ đối với quê hương đất nước là gì? Trách nhiệm của tuổi trẻ đối với quê hương, đất nước là trách nhiệm giữ gìn nền độc lập, tích cực xây dựng nước nhà ngày càng vững mạnh. Mỗi chúng ta khi sinh ra được sống trong nền hòa bình đã là một sự may mắn, chính vì vậy chúng ta cần phải cống hiến nhiều hơn để phát triển nước nhà vững mạnh, có thể chống lại mọi kẻ thù. Mỗi người khi học tập, lao động, tạo lập cho mình một cuộc sống tốt đẹp cũng chính là cống hiến cho Tổ quốc. Bên cạnh đó, mỗi chúng ta cần phải yêu thương, giúp đỡ đồng bào, đoàn kết với mọi người vì điều đó không chỉ giúp cho chúng ta được yêu thương, trân trọng mà còn thể hiện sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Là một học sinh trước hết chúng ta cần học tập thật tốt, nghe lời ông bà cha mẹ, lễ phép với thầy cô. Có nhận thức đúng đắn về việc giữ gìn và bảo vệ tổ quốc. Luôn biết yêu thương và giúp đỡ những người xung quanh, Tuy nhiên vẫn còn có nhiều bạn chưa có nhận thức đúng đắn về trách nhiệm của mình đối với quê hương, đất nước, chỉ biết đến bản thân mình, coi việc chung là việc của người khác, những người này đáng bị xã hội thẳng thắn lên án. Mỗi chúng ta cần phải cố gắng không chỉ vì tương lai của mình mà còn để xây dựng đất nước giàu đẹp xứng đáng với những gì được hưởng. ( quoc-hien-nay/) Câu 1 (0,5 điểm). Theo đoạn trích, mỗi con người sinh ra đều mang trong mình sứ mệnh gì? Câu 2 (0,5 điểm). Nội dung chính của đoạn trích trên là gì? Câu 3 (1,0 điểm). Hiệu quả của phép tu từ liệt kê trong câu văn sau: “Bên cạnh đó mỗi chúng ta cần phải yêu thương, giúp đỡ đồng bào, đoàn kết với mọi người vì điều đó không chỉ giúp cho chúng ta được yêu thương, trân trọng mà còn thể hiện sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Câu 4 (1,0 điểm). Những thông điệp mà tác giả gửi gắm qua đoạn trích trên là gì? Phần II. Làm văn (7,0 điểm): Câu 1 (2,0 điểm). Từ nội dung của phần Đọc- hiểu, em hãy viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ về vai trò ý nghĩa của tinh thần trách nhiệm của thế hệ trẻ ngày nay.
3. Câu 2( 5.0 điểm)Viết bài văn trình bày cảm nhận của em về nhân vật vẻ đẹp của ba cô gái thanh niên xung phong trong đoạn trích sau: “Việc của chúng tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất phải lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. Người ta gọi chúng tôi là tổ trinh sát mặt đường. Cái tên gợi sự khát khao làm nên những sự tích anh hùng. Do đó, công việc cũng chẳng đơn giản. Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng trắng loá trên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đó, chúng tôi gọi nhau là "những con quỷ mắt đen". Đơn vị chăm chúng tôi ra trò. Có gì lại bảo "Để cho bọn trinh sát, chúng nó ở trên đó vắng". Điều đó cũng dễ hiểu thôi. Đơn vị thường ra đường vào lúc mặt trời lặn. Và làm việc có khi suốt đêm. Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày. Mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải chuyện chơi. Thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn trong ruột những quả bom. Tôi bây giờ còn một vết thương chưa lành miệng ở đùi. Tất nhiên, tôi không vào viện quân y. Việc nào cũng có cái thú của nó. Có ở đâu như thế này không : Đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh thì căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ... Rồi khi xong việc, quay lại nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang. Bên ngoài nóng trên 30 độ chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác. Cái mát lạnh làm toàn thân rung lên đột ngột. Rồi ngửa cổ uống nước, trong ca hay trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin đầy đủ. Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung... hình như ta sắp mở chiến dịch lớn. Đêm nào xe cũng đi nườm nượp ngoài đường. Ban đêm chúng tôi được ngủ. Nhưng mấy đêm nay thì chịu. Đứa nào cũng leo tót lên trọng điểm, cầm xẻng xúc, nói vài câu buồn cười với một anh lái xe nào đó. Vui. Chỉ khổ đứa phải trực máy điện thoại trong hang. Bây giờ là buổi trưa.Im ắng lạ.Tôi ngồi dựa vào thành đá và khe khẽ hát.Tôi mê hát.Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát.Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên,đôi khi bò ra mà cười một mình” (Trích “Những ngôi sao xa xôi” – Lê Minh Khuê - Ngữ văn lớp 9
4. UBND HUYỆN AN LÃO HƯỚNG DẪN CHẤM CUỐI HỌC KÌ II TRƯỜNG THCS TRƯỜNG THỌ NĂM HỌC 2022-2023 MÔN NGỮ VĂN 9 Thời gian làm bài:90’ Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm) Câu Yêu cầu cần đạt Điểm 1 Theo đoạn trích, mỗi con người sinh ra đều mang trong mình một sứ mệnh riêng, 0,5 nhưng hơn tất cả, sứ mệnh chung của chúng ta đặc biệt là giới trẻ thì trách nhiệm đối với đất nước là một sứ mệnh vô cùng quan trọng 2 Trách nhiệm của mỗi người, đặc biệt là thế hệ trẻ trong công cuộc xây dựng và 0,5 bảo vệ đất nước. 3 - Biện pháp tu từ liệt kê: +phải yêu thương, giúp đỡ đồng bào, đoàn kết với mọi 0,25 người +yêu thương,trân trọng + Làm cho cách diễn đạt trở nên cụ thể,sinh động, giàu nhịp điệu,tăng sức gợi 0,25 hình, gợi cảm, gây ấn tượng với bạn đọc. + Diễn tả đầy đủ, cụ thể, chi tiết những hành động cụ thể của mỗi người để thể 0,25 hiện sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. + Thể hiện thái độ của tác giả: tình yêu quê hương, đất nước, tinh thần đoàn kết và ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ chủ quyền dân tộc 0,25 4 Học sinh có thể nêu ra một số thông điệp sau: - Nhận thức sống có trách nhiệm là một lối sống đúng đắn cần phải được cổ động 0,25 và thực hiện phổ biến trong cộng đồng. - Mỗi con người cần phải sống có trách nhiệm để góp sức mình xây dựng quê 0,25 hương, đất nước. - Hãy sống có trách nhiệm với cuộc đời mình vì chính bạn là người sẽ đưa bạn tới 0,25 nơi bạn mong muốn. 0,25 - Hãy có những việc làm cụ thể để thể hiện trách nhiệm đối với quê hương, đất nước: . - Cần học tập tốt để trở thành người có trách nhiệm. - Phê phán lối sống ích kỉ, thiếu trách nhiệm với bản thân cộng đồng, *Lưu ý: Học sinh có thể nêu các thông điệp khác phù hợp.Đảm bảo đủ 3 ý đạt 1.0 điểm
5. Phần II: Làm văn (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm). Câu Yêu cầu cần đạt Điểm 1. Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: - Đảm bảo đúng hình thức: Đoạn văn nghị luận tư tưởng đạo lí. - Cần vận dụng tốt thao tác lập luận: kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. 0,25 - Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu... 2. Yêu cầu về nội dung: * Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: vai trò ý nghĩa của tinh thần trách nhiệm 0,25 trong thế hệ trẻ ngày nay * Giải thích: - Sống có trách nhiệm là làm tròn nghĩa vụ, bổn phận với xã hội, trường lớp, 0,25 gia đình và bản thân; dám làm, dám chịu trách nhiệm về những hành động của bản thân. - Sống có trách nhiệm là biết hành xử đúng đắn, biết phân biệt phải trái, biết đối nhân xử thế, giữ lời hứa, dám làm dám chịu hậu quả. * Vai trò –Ý nghĩa: Vì sao cần phải sống có trách nhiệm? 0,75 - Lối sống có trách nhiệm rất đa dạng, xuất phát từ những việc nhỏ trong cuộc 1 sống thường ngày, có trách nhiệm với chính cuộc sống của mình sau đó là với gia đình, xã hội. - Sống có trách nhiệm là một chuẩn mực để đánh giá nhân cách, sự trưởng thành của một người. Không ngừng hoàn thiện bản thân mình trước khi muốn người khác hoàn thiện, cũng giống như việc có trách nhiệm với bản thân mình trước thì chúng ta mới có trách nhiệm được với người khác và với xã hội. - Sống có trách nhiệm để giúp cho mọi người rèn luyện tư chất bản thân và nâng cao kỹ năng sống, tinh thần trách nhiệm, làm tròn nghĩa vụ bổn phận với xã hội, với gia đình và với chính bản thân mình. - Con người không thể tách mình ra khỏi đời sống xã hội. Bởi vậy, mỗi cá nhân phải sống có trách nhiệm đối với xã hội để quyền hạn và lợi ích của mình được đảm bảo và đảm bảo lợi ích của người khác, góp phần phát triển và giữ gìn đất nước. - Sống có trách nhiệm là lối sống đẹp, là phẩm chất cần có của những người trẻ hiện đại, giúp con người sống có ý thức, có bản lĩnh, có ước mơ, khát vọng; có trái tim nhân ái và giàu lòng vị tha thể hiện nhân cách cao cả, luôn hướng đến người khác
6. - Là hành động khẳng định giá trị bản thân, dấu hiệu cơ bản, quan trọng của việc hòa nhập với cộng đồng, giúp cho cuộc sống chung trở nên tốt đẹp hơn. - Người sống có trách nhiệm luôn có một cuộc sống hạnh phúc, được người khác yêu mến, kính trọng và giúp đỡ. Người sống có trách nhiệm thường thành công trong công việc và trong cuộc sống. * Bàn luận mở rộng: Phê phán, lên án những kẻ sống vô kỷ luật, thiếu trách nhiệm đối với bản thân và xã hội. * Bài học nhận thức và hành động 0,25 - Nhận thức được vai trò của lối sống có trách nhiệm - Mỗi con người cần phải sống có trách nhiệm để góp sức mình xây dựng quê hương, đất nước - Liên hệ bản thân: Em sẽ học tập tốt để trở thành người có trách nhiệm. 0,25 Câu 2( 5,0 điểm) Yêu cầu cần đạt Điểm Kĩ - Bài làm đúng đặc trưng thể loại nghị luận văn học, có bố cục ba phần: mở năng bài, thân bài, kết bài hoàn chỉnh, mạch lạc. Hệ thống các luận điểm, luận cứ rõ ràng, chặt chẽ. 0,5 - Biết vận dụng linh hoạt các phép lập luận đã học. - Diễn đạt trong sáng, giàu cảm xúc. - Không mắc lỗi về câu, từ, chính tả. 1. Mở bài - Giới thiệu nhà văn Lê Minh Khuê, nhà văn nữ trưởng thành trong giai đoạn 0.5 chống Mĩ, đã trực tiếp tham gia chiến đấu trên đường mòn Trường Sơn. - Truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm đầu tay của nữ nhà văn kể về cuộc sống chiến đấu của những nữ thanh niên xung phong. Kiến - Ấn tượng về các cô: có lí tưởng sống chiến đấu cao đẹp, dũng cảm,gan dạ thức luôn hoà mình vào cuộc chiến đấu vàc có tinh thần hồn nhiên,lạc quan khiến chúng ta vô cùng cảm phục được thể hiện qua đoạn trích: “Việc của một mình” 2.Thân bài: a. Khái quát: 0.25 - Hoàn cảnh sáng tác :năm 1971 lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc
7. đang diễn ra ác liệt. - Tóm tắt -Đoạn trích trên đây, nằm ở phần đầu của truyện, kể về công việc và hoàn cảnh sống của các cô. Qua đó làm nổi bật vẻ đẹp của các cô thanh niên xung phong. b.Cảm nhận *Trước hết đoạn trích đã cho người đọc thấy được hoàn cảnh sống và 0.5 chiến đấu rất khắc nghiệt của các cô gái TNXP. +Tổ trinh sát mặt đường gồm ba cô gái trẻ: Thao, PĐ và Nho. Họ sống trong một cái hang dưới chân cao điểm. Nơi họ sống là nơi mà con đường bị đánh lở loét, màu trắng đỏ lẫn lộn. Hai bên đường không có lá cây xanh, chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Nơi họ sống chính là nơi sự sống bị hủy diệt. Nơi họ sống là một không gian khủng khiếp “ Có ở đâu như thế này không, đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay ầm ì xa dần”.Với câu văn ngắn, từ ngữ giàu hình ảnh, nhà văn chẳng cần tô vẽ nhiều, thì bản thân khung cảnh ấy đã đủ gây ấn tượng về chiến trường ác liệt nơi hàng ngày tổ trinh sát mặt đường chiến đấu. + Nơi họ sống vô cùng nguy hiểm nhưng công việc họ làm còn nguy hiểm hơn gấp bội “Việc của chúng tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Họ phải chạy trên cao điểm cả ban ngày, mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải là chuyện chơi. *Lí tưởng sống và chiến đấu cao đẹp: 0,5 +Tuy tuổi đời còn rất trẻ nhưng cả ba cô đều tình nguyện đến với Trường Sơn, tự hào kiêu hãnh khi được tham gia chiến đấu. Các cô ra đi không tiếc tuổi thanh xuân nghe theo tiếng gọi của tổ quốc tình nguyện vào nơi nguy hiểm +Ta luôn thấy niềm vui niềm kiêu hãnh qua “ hai con mắt lấp lánh” qua nụ cười với “ hàm răng lóa lên trên khuôn mặt nhem nhuốc”, qua cả cách họ gọi mình bằng cái tên đầy tự hào “ tổ trinh sát mặt đường”. *Dũng cảm, gan dạ, luôn hòa mình vào cuộc chiến đấu 1,0 + Các cô luôn làm chủ cuộc sống, dũng cảm đối diện với những vất vả khó khăn bằng thái độ điềm tĩnh. Họ kể về hoàn cảnh sống, hoàn cảnh chiến đấu với một thái độ bình thản, tuyệt nhiên không kêu ca phàn nàn, sợ hãi: “ Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày. Mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải chuyện chơi.”
8. +Phương Định còn kể về sự nguy hiểm với giọng bình thản pha chút bông đùa: “thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn trong ruột những quả bom.” + Sự hi sinh mất mát của bản thân cũng được các cô coi hết sức nhẹ nhàng. Phương Định có một vết thương chưa lành ở đùi nhưng cô không vào viện quân y mà vẫn tiếp tục ở lại sẵn sàng nhận nhiệm vụ: + Thậm chí, chuyện sống chết hàng ngày, đối mặt với nguy hiểm còn được cô xem là một cái thú riêng: : “Việc nào cũng có cái thú của nó. Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa.Nhưng nhất định sẽ nổ .”" + Là những người trẻ tuổi đầy nhiệt huyết, ba cô gái say mê chiến đấu và hoà mình vào cuộc chiến đấu. Ở dưới hang nhưng các cô luôn hướng lên mặt đường, nghĩ suy về cuộc chiến: “Hình như ta sắp mở chiến dịch lớn. Đêm nào xe cũng đi nườm nượp ngoài đường”. 1,0 *Hồn nhiên,lạc quan,mơ mộng. + Ở trên cao điểm trở về trên khuôn mặt lem luốc của các cô chỉ thấy ánh lên hai con mắt lấp lánh và nụ cười của sự hồn nhiên,lạc quan: “ Những lúc đó, chúng tôi gọi nhau là: “những con quỷ mắt đen” + Các cô tự tạo ra một không gian thanh bình, êm dịu, tươi trẻ trong hang dưới chân cao điểm. Sau những phút giây căng thẳng xong công việc các cô lại trở về với thế giới dưới hang- thế giới của sự thanh thản, hồn nhiên và thơ mộng, thế giới con gái với những với những cảm nhận nội tâm tinh tế:" nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin đầy đủ. Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung". + Ba cô gái luôn cảm nhận được những niềm vui tuổi trẻ trong cuộc sống chiến đấu:” Đứa nào cũng leo tót lên trọng điểm, cầm xẻng xúc, nói vài câu buồn cười với một anh lái xe nào đó. Vui” + Cuộc sống chiến đấu gian khổ, hiểm nguy rình rập nhưng chưa lúc nào những cô gái trong tổ trinh sát mặt đường vơi đi niềm lạc quan, yêu đời. Họ hát , tiếng hát ngân lên giữa những khoảng lặng của hai đợt bom rơi::" Tôi dựa vào thành đã và khe khẽ hát. Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình".Rõ ràng thích hát là nét tâm lí của thời đại- cái thời tiếng hát át tiếng bom.. Trong tiếng hát có khao khát về tình yêu quê hương đất nước, tình yêu của tuổi trẻ và có cả khát vọng hòa bình. Phải chăng tinh thần lạc quan đã giúp các cô vượt qua gian khổ, khốc liệt? => Quả thực, đó là những cô gái mang trong mình những tính cách tưởng như không thể cùng tồn tại: vô cùng gan dạ, dũng cảm trong chiến đấu mà vẫn hồn nhiên, vô tư trong cuộc sống. Những người như họ thật đáng trân trọng biết bao !
9. c.Đánh giá 0.25 - Về mặt nghệ thuật đoạn trích nói riêng và truyện ngắn nói chung đã có những thành công như cách lựa chọn ngôi kể phù hợp:truyện được kể bằng ngôi thứ nhất, người kể chuyện là nhân vật chính- Phương Định nên những nét tâm lí tính cách của nhân vật được bộc lộ một cách tự nhiên . Nghệ thuật xây dựng nhân vật sinh động, chân thực cùng ngôn ngữ giản dị, giọng điệu tự nhiên,trẻ trung giàu nữ tính ,đậm chất trữ tình. Lời kể linh hoạt sử dụng nhiều câu văn ngắn, nhịp điệu dồn dập , mỗi câu văn đều nóng bỏng hơi thở của chiến tranh ác liệt - Đoạn trích đã làm nổi bật lí tưởng sống cao đẹp, dũng cảm gan dạ có tinh thần trách nhiệm trong công việc và tinh thần lạc quan yêu đời vẻ đẹp của ba cô gái.Vẻ đẹp của ba nữ TNXP tiêu biểu cho vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. 3. Kết bài: 0.5 -Khẳng định sự đóng góp của đoạn trích,tác phẩm - Liên hệ bản thân .. BAN GIÁM HIỆU TỔ CHUYÊN MÔN NGƯỜI RA ĐỀ Vũ Thị Kim Oanh