Đề thi THPT Quốc gia năm 2018 môn Ngữ văn (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi THPT Quốc gia năm 2018 môn Ngữ văn (Có đáp án)

1. BỘ GIÁO D ỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI TRUNG H ỌC PHỔ THÔNG QUỐC GIA NĂM 2018 Bài thi: NGỮ VĂN ĐỀ THI CHÍNH TH ỨC Th ời gian làm bài:120 phút, không k ể th ời gian phát đề I. ĐỌC HIỂU (3.0 điểm) Đọc đoạn trích: Hãy th ức d ậy, đất đai! cho áo em tôi không còn vá vai cho ph ần g ạo m ỗi nhà không còn thay b ằng ngô, khoai, s ắn xin b ắt đầu t ừ cơm no, áo ấm rồi thì đi xa hơn - đẹp, và giàu, và sung sướng hơn Khoáng s ản ti ềm tàng trong ru ột núi non châu báu vô biên dưới th ềm l ục địa rừng đại ngàn b ạc vàng là th ế phù sa muôn đời như sữa m ẹ sông giàu đằng sông và b ể giàu đằng b ể còn m ặt đất hôm nay thì em nghĩ thế nào? lòng đất r ất giàu, m ặt đất c ứ nghèo sao? Lúc này ta làm thơ cho nhau đưa đẩy mà chi m ấy l ời ng ọt l ạt ta ca hát quá nhi ều v ề ti ềm l ực ti ềm l ực còn ng ủ yên Tp. Hồ Chí Minh 1980 - 1982 (Trích “Đánh th ức ti ềm l ực”, Ánh trăng - Cát tr ắng - Mẹ và em , Nguy ễn Duy, NXB H ội N hà văn , 2015, tr. 289-290) Th ực hi ện các yêu c ầu sau: Câu 1. Đoạn trích được vi ết theo th ể thơ nào? Câu 2. Trong đoạn trích, tác gi ả đã nhắc đến nh ững yếu t ố nào thu ộc v ề ti ềm l ực tự nhiên của đất nước? Câu 3. Nêu hi ệu qu ả của vi ệc s ử dụng câu h ỏi tu t ừ trong đoạn trích. Câu 4. Theo anh/ch ị, quan điểm c ủa tác gi ả trong hai dòng thơ: ta ca hát quá nhi ều v ề ti ềm l ực/ti ềm l ực còn ng ủ yên có còn phù h ợp v ới th ực ti ễn ngày nay không? Vì sao? II. LÀM VĂN (7.0 điểm) Câu 1 ( 2.0 điểm) Từ nội dung đoạn trích ở ph ần Đọc hi ểu, anh/ch ị hãy vi ết một đoạn văn (khoảng 200 ch ữ) trình bày suy nghĩ về sứ mệnh đánh thức ti ềm l ực đất nước c ủa m ỗi cá nhân trong cu ộc s ống hi ện nay. Câu 2 ( 5. 0 điểm) Phân tích s ự đối l ập gi ữa v ẻ đẹp c ủa hình ảnh chi ếc thuy ền ngoài xa và c ảnh b ạo l ực ở gia đình hàng chài ( Chi ếc thuy ền ngoài xa - Nguy ễn Minh Châu) 1. Từ đó, anh/chị hãy liên h ệ với sự đối l ập gi ữa cảnh ph ố huy ện lúc đêm khuya và hình ảnh đoàn tàu (Hai đứa tr ẻ - Th ạch Lam) 2 để nh ận xét v ề cách nhìn hi ện th ực c ủa hai tác gi ả. Hết Thí sinh không được sử dụng tài li ệu. Cán b ộ coi thi không gi ải thích gì thêm. Họ, tên thí sinh: ; Số báo danh: Chữ ký của cán bộ coi thi 1: ; Chữ ký của cán bộ coi thi 2: 1 Ng ữ văn 12 , T ập hai, NXB Giáo d ục Vi ệt Nam, 2016 2 Ng ữ văn 11 , T ập m ột, NXB Giáo d ục Vi ệt Nam, 2016
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUỐC GIA NĂM 2018 ĐÁP ÁN - THANG ĐIỂM ĐỀ THI CHÍNH THỨC Bài thi: NGỮ VĂN (Đáp án - thang điểm g ồm có 02 trang ) Ph ần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HI ỂU 3.0 1 Đoạn trích được vi ết theo th ể thơ tự do. 0.5 2 Trong đoạn trích, tác gi ả đã nhắc đến các yếu t ố thu ộc v ề ti ềm l ực t ự nhiên c ủa đất 0.5 nước: đất đai, khoáng sản, rừng, phù sa, sông, bể. 3 - Câu hỏi tu từ: còn m ặt đất hôm nay thì em nghĩ thế nào?/lòng đất r ất giàu, m ặt đ ất 1.0 cứ nghèo sao? - Hi ệu qu ả: tạo gi ọng điệu suy tư; bộc l ộ sự trăn trở của tác gi ả trước th ực tr ạng đất nước giàu tài nguyên nhưng vẫn còn nghèo. 4 Thí sinh có thể trả lời: Quan điểm của tác giả còn phù hợp/không còn phù hợp/ phù 1.0 hợp một phần nhưng phải lí giải hợp lí, thuyết phục. II LÀM VĂN 7.0 1 Trình bày suy nghĩ về sứ mệnh đánh thức ti ềm l ực đất nước c ủa m ỗi cá nhân 2.0 trong cu ộc s ống hi ện nay. a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn 0.25 Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách di ễn d ịch, quy n ạp, t ổng - phân - hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác đ ịnh đúng vấn đề cần ngh ị lu ận 0.25 Sứ mệnh đánh thức ti ềm l ực đất nước c ủa m ỗi cá nhân trong cu ộc s ống hi ện nay. c. Tri ển khai v ấn đề ngh ị lu ận 1.0 Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ sứ mệnh đánh thức tiềm lực đất nước của mỗi cá nhân trong cuộc sống hiện nay . Có thể theo hướng sau : Xuất phát từ thực tiễn đất nước, m ỗi cá nhân cần ý th ức được s ứ mệnh c ủa mình, có hành đ ộng c ụ th ể để đánh thức ti ềm l ực c ủa b ản thân; từ đó tác động tích c ực đến c ộng đồng nh ằm đánh thức ti ềm l ực c ủa đất nước. d. Chính tả, ngữ pháp 0.25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. e. Sáng tạo 0.25 Th ể hi ện suy nghĩ sâu sắc v ề vấn đề ngh ị lu ận; có cách di ễn đạt m ới m ẻ. 2 Phân tích s ự đối l ập gi ữa v ẻ đẹp c ủa hình ảnh chi ếc thuy ền ngoài xa và c ảnh b ạo 5.0 lực ở gia đình hàng chài. Từ đó, liên h ệ với sự đối l ập gi ữa cảnh ph ố huy ện lúc đêm khuya và hình ảnh đoàn tàu để nh ận xét v ề cách nhìn hi ện th ực của hai tác gi ả. a. Đảm bảo c ấu trúc bài ngh ị lu ận 0.25 Mở bài nêu được v ấn đề, Thân bài tri ển khai được v ấn đề, Kết bài khái quát được v ấn đề. b. Xác định đúng vấn đề cần ngh ị lu ận 0.5 Sự đối l ập gi ữa v ẻ đẹp c ủa hình ảnh chi ếc thuy ền ngoài xa và c ảnh b ạo l ực ở gia đình hàng chài; liên h ệ với sự đối l ập gi ữa cảnh ph ố huy ện lúc đêm khuya và hình ảnh đoàn tàu; nh ận xét v ề cách nhìn hi ện th ực của hai tác gi ả. 1
3. c. Tri ển khai v ấn đề ngh ị lu ận thành các lu ận điểm Thí sinh có th ể tri ển khai theo nhi ều cách, nhưng cần v ận d ụng t ốt các thao tác l ập lu ận, k ết hợp ch ặt ch ẽ gi ữa lí l ẽ và d ẫn ch ứng; đảm b ảo các yêu c ầu sau: * Gi ới thi ệu khái quát v ề tác gi ả Nguy ễn Minh Châu và tác ph ẩm Chi ếc thuy ền ngoài xa 0.5 * Phân tích s ự đối l ập gi ữa v ẻ đẹp c ủa hình ảnh chi ếc thuy ền ngoài xa và c ảnh b ạo 2.0 lực ở gia đình hàng chài - Sự đối lập : + Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa với những con người được bao phủ trong lớp sương mờ ảo và màu hồng của ánh ban mai tạo nên vẻ đẹp hài hòa, toàn bích; điều đó khiến ngh ệ sĩ Phùng xúc động, say mê, h ạnh phúc. + Những con người bước ra khỏi màn sương mờ ảo bỗng trở thành tội nhân và nạn nhân của bạo lực gia đình; điều đó khiến ngh ệ sĩ Phùng kinh ngạc, ph ẫn n ộ. - Ý ng hĩa của sự đối lập: + Thể hiện những thay đổi trong nhận thức của nhân vật Phùng về nghệ thuật và đời sống. + Thể hiện những trăn trở của Nguyễn Minh Châu về cuộc sống, con người. * Liên h ệ với sự đối l ập gi ữa cảnh ph ố huy ện lúc đêm khuya và hình ảnh đoàn tàu 0.5 - Sự đối l ập gi ữa ánh sáng l ấp lánh và bóng t ối dày đặc; gi ữa âm thanh vang đ ộng và không khí tịch m ịch; gi ữa hành khách trên tàu sang tr ọng, ồn ào và người dân ph ố huy ện nghèo kh ổ, âm th ầm. - Ý nghĩa của sự đối lập : thể hi ện khát v ọng đổi đời của con người trong hi ện th ực tăm tối, tù đọng; cái nhìn v ừa c ảm thương v ừa trân tr ọng c ủa Th ạch Lam đối v ới cu ộc s ống bế tắc và mơ ước xa xôi của nh ững ki ếp người nh ỏ bé. * Nh ận xét v ề cách nhìn hi ện th ực c ủa hai tác gi ả 0.5 - Tương đồng: Bằng vi ệc t ạo d ựng nh ững tương quan đối l ập, c ả hai tác gi ả đều hư ớng t ới khám phá hi ện th ực ở bề sâu, phát hi ện b ản ch ất đ ời s ống, từ đó đặt ra nh ững v ấn đề mang ý nghĩa nhân sinh sâu sắc; th ể hi ện s ự đồng c ảm, xót thương với nh ững con người bé nh ỏ, b ất h ạnh. - Khác bi ệt: + Nguy ễn Minh Châu: nhìn hi ện th ực với cảm h ứng th ế sự, b ằng cái nhìn đa chiều để khám phá nh ững ngh ịch lí c ủa đời s ống; cách nhìn hi ện th ực mang phong cách t ự sự - tri ết lí. + Th ạch Lam: nhìn hi ện th ực với cảm quan lãng m ạn, không ch ỉ nhìn th ấy hi ện th ực tăm t ối, tù đọng c ủa đời s ống mà còn đi sâu vào tâm hồn để khám phá khát v ọng c ủa con người; cách nhìn hi ện th ực mang phong cách t ự sự - tr ữ tình. d. Chính t ả, ng ữ pháp 0.25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. e. Sáng t ạo 0.5 Th ể hi ện suy nghĩ sâu sắc v ề vấn đề ngh ị lu ận; có cách di ễn đạt m ới m ẻ. TỔNG ĐIỂM 10.0 Hết 2