Các dạng bài tập môn Vật lý Lớp 12

Nội dung text: Các dạng bài tập môn Vật lý Lớp 12

1. CÁC DẠNG BÀI TẬP VẬT LÝ 12 Chuyên đề 1: Hạt nhân nguyên tử Dạng 1: Tính năng lượng phản ứng A + B C + D 2 * W = ( m0 – m)c * W = Wlksau - Wlktr * W = Wđsau Wđtr Dạng 2: Độ phóng xạ t 0,693 m 0,693 m0 t * H = N . .N (Bq) * H = N . .N (Bq) * H = H e H 2 T T A A 0 0 T A A 0 0 10 * Thời gian tính bằng giây * Đơn vị : 1 Ci = 3,7.10 Bq Dạng 3: Định luật phóng xạ H t * Độ phóng xạ(số nguyên tử, khối lượng) giảm n lần 0 2T n H t H * Độ phóng xạ(số nguyên tử, khối lượng) giảm (mất đi) n% 1 2 T n% H0 t T * Tính tuổi : H = H 0 .2 , với H 0 bằng độ phóng xạ của thực vật sống tương tự, cùng khối lượng. t T * Số nguyên tử (khối lượng) đã phân rã : N N0 (1 2 ) , có thể dựa vào phương trình phản ứng để xác định số hạt nhân đã phân rã bằng số hạt nhân tạo thành. * Vận dụng định luật phóng xạ cho nhiều giai đoạn: N1 N 2 t1 - (t4 t3 ) t3 N1 N0 (1 e ) N2 N2 {1- e } N2 N0e Dạng 4 : Định luật bảo toàn năng lượng toàn phần và bảo toàn động lượng * Động lượng : pA pB pC pD 2 * Năng lượng toàn phần : W = Wđsau Wđtr * Liên hệ : p 2mWđ * Kết hợp dùng giản đồ vector Dạng 5 : Năng lượng liên kết, năng lượng liên kết riêng 2 * WlkX (Zm p Nmn m X )c ( là năng lượng toả ra khi kết hợp các nucleon thành hạt nhân, cũng là năng lượng để tách hạt nhân thành các nucleon riêng rẻ) W * W lkX ( hạt nhân có năng lượng liên kết riêng càng lớn thì càng bền vững) lkrX A Chuyên đề 2 : Hiện tượng quang điện Dạng 1: Vận dụng phương trình Eistein để tính các đại lượng liên quan hc 1 hc * hf = A mv 2 * Điều kiện xảy ra hiện tượng quang điện :    2 0max 0 A * Nếu có hợp kim gồm nhiều kim loại , thì giới hạn quang điện của hợp kim là giá trị quang điện lớn nhất của các kim loại tạo nên hợp kim * Dạng 2 : Tính hiệu điện thế hãm và điện thế cực đại trên vật dẫn kim loại cô lập về điện 1 hc 1 hc eU mv 2 A V mv 2 A Nếu có 2 bức xạ cùng gây ra hiện tượng quang điện thì h 2 0max  max 2 0max  điện thế cực đại của vật dẫn cô lập về điện là do bức xạ có bước sóng nhỏ gây ra. Dạng 3: Hiệu suất lượng tử(là tỉ số giữa các electron thoát ra khỏi Katod và số photon chiếu lên nó)
2. It n I * H = e e , P là công suất nguồn bức xạ , I cường độ dòng quang điện bảo hoà n p Pt Pe  Dạng 4 : Chuyển động electron trong điện trường đều và từ trường đều F e E * Trong điện trường đều : gia tốc của electron a me me F eBv * Trong từ trường đều : lực Lorentz đóng vai trò lực hướng tâm, gia tốc hướng tâm a = , bán kính quỹ đạo me me m v R = e , trong đó v là vận tốc của electron quang điện , v  B . eB 1 * Đường đi dài nhất của electron quang điện trong điện trường : 0 - mv 2 = -eEd 2 0 max Chuyên đề 3 : Giao thoa ánh sáng Dạng 1 : Vị trí vân giao thoa D 1 1 D * Vân sáng bậc k : x = ki = k * Vị trí vân tối thứ (k+1) : x = (k + )i (k ) a 2 2 a x * Xác định loại vân tại M có toạ độ x : xét tỉ số M nếu bằng k thì tại đó vân sáng M i nếu bằng (k,5) thì tại đó là vân tối. Dạng 2 : Tìm số vân quan sát được trên màn * Xác định bề rộng giao thoa trường L trên màn ( đối xứng qua vân trung tâm) L * n, p số vân sáng là 2n+1 , số vân tối là : 2n nếu p < 0,5 , là 2(n+1) nếu p 0,5 2i Dạng 3 : Giao thoa với nhiều bức xạ đơn sắc hay ánh sáng trắng * Vị trí các vân sáng của các bức xạ đơn sắc trùng nhau: L + k11 k22 knn + Điều kiện của k1 + Với L là bề rộng trường giao thoa 2i1 * Các bức xạ của ánh sáng cho vân sáng tại M : axM axM axM + t  đ k (k là số nguyên) kD đ D t D * Các bức xạ của ánh sáng cho vân tối tại M : 2axM 2axM 2axM + t  đ 2k 1 (k là số nguyên) (2k 1)D đ D t D Dạng 4 : Sự dịch của hệ vân giao thoa D * Do sự xê dịch của nguồn sáng S : Vân trung tâm dịch ngược chiều 1 đoạn OO’ = SS' , d khoảng cách từ S đến khe d (n 1)eD * Do bản mặt song song đặt trước 1 trong 2 khe : hệ dịch về phía bản mỏng 1 đoạn OO’ = , e bề dày của bản a Dạng 5 : Các thí nghiệm giao thoa * Khe Young * Lưỡng lăng kính fresnel : a = S1S2 2(n 1)A.HS d ' * Bán thấu kính Billet : a = S S (1 ).O O 1 2 d 1 2 * Gương fresnel : a = S1S2 OS.2 ( Khi nguồn S dịch trên đường tròn tâm O, bán kính OS thì hệ vân dịch s x l l OS
3. Chuyên đề 4 : Dao động điều hoà (BIẾN SIN THÀNH COS TRỪ BIẾN COS THÀNH SIN THÊM ) 2 Dạng 1: Viết phương trình dao động : x = Acos(t ) v 2 1 k g + Tìm A = x 2 (hay từ cơ năng E = kA2 ) + Tìm  = (con lắc lò xo) ,  (con lắc đơn)  2 2 m l v0 + Tìm từ điều kiện ban đầu : x0 Acos và v0 Asin tan x0 Thường dùng x0 và v0 >0 (hay v0<0) + Trường hợp đặc biệt: - Gốc thời gian khi vật qua vị trí cân bằng theo chiều dương thì 2 - Gốc thời gian khi vật qua vị trí cân bằng theo chiều âm thì 2 - Gốc thời gian khi vật ở biên dương thì 0 - Gốc thời gian khi vật ở biên âm thì + Lưu ý : Khi 1 đại lượng biến thiên theo thời gian ở thời điểm t0 tăng thì đạo hàm bậc nhất của nó theo t sẽ dương và ngược lại. x π/2 + Cách xác định pha của x, v, a trong dao động điều hoà : v π Dạng 2: Liên hệ giữa dao động điều hoà và chuyển động tròn đều a π/2 * Xác định quãng đường vật đi được trong khoảng thời gian xác định t : + Xác định toạ độ và vận tốc ban đầu ( thay t = 0 vào phương trình x và v) để xác định chiều di chuyển của vật + Xác định toạ độ vật ở thời điểm t + Chia t = nT + t’ , dựa vào 2 bước trên xác định đường đi . * Xác định khoảng thời gian ( ngắn nhất ) khi chất điểm di chuyển từ xM đến xN : + Vẽ quỹ đạo tròn tâm O , bán kính A ,tốc độ góc bằng  . Chọn trục toạ độ Ox nằm trong mặt phẳng quỹ đạo  +Xác định vị trí M và N , thời gian cần tìm bằng thời gian bán kính quét góc MON = T +Thời gian cần tìm là t = 2 Dạng 3 : Vận dụng các công thức định nghĩa, công thức liên hệ không có t + Li độ x = Acos(t ) - Vận tốc v = -A sin(t ) - Gia tốc a = - 2 x x2 v2 + Hệ thức độc lập : 1 v =  A2 x 2 và A = A2 A2 2 + Lực kéo về F = ma = m(- ) , tuỳ theo hệ cụ thể và toạ độ vật thay vào biểu thức . Dạng 5 : Bài toán về đồ thị dao động điều hoà + Xác định được chu kỳ T, các giá trị cực đại , hai toạ độ của điểm trên đồ thị + Kết hợp các khái niệm liên quan , tìm ra kết quả . Dạng 6 : Chứng minh vật dao động điều hoà + Cách 1: Đưa li độ về dạng x = Acos( t ) , (dùng phép dời gốc toạ độ) + Cách 2: Phân tích lực ( xét ở vị trí cân bằng , và ở vị trí có li độ x , biến đổi đưa về dạng a = - 2 x dE + Cách 3: Dùng định luật bảo toàn năng lượng ( viết cơ năng ở vị trí x , lấy đạo hàm 0 ) dt Chuyên đề 5 : Con lắc lò xo Dạng 1: Viết phương trình dao động ( giống như dao động điều hoà) Dạng 2: Tính biên độ ,tần số , chu kỳ và năng lượng 1 + Dùng A = , hay từ E = kA2 2 2 1 k g + Chu kỳ T = , l0 là độ dãn của lò xo( treo thẳng đứng) khi vật cân bằng thì   f m l0 + Lò xo treo nghiêng góc , thì khi vật cân bằng ta có mg.sin = k. l0
4. 1 1 1 1 + E = E E mv 2 kx2 kA2 m 2 A2 đ t 2 2 2 2 + Kích thích bằng va chạm : dùng định luật bảo toàn động lượng, bảo toàn động năng ( va chạm đàn hồi) , xác định vận 1 tốc con lắc sau va chạm. Áp dụng kA2 W 2 đsau 1 + Chu kỳ con lắc vướng đinh : T = (T T ) 2 k v T1T2 2 2 2 + Ts khi 2 lò xo ghép song song , Tn T1 T2 khi 2 lò xo ghép nối tiếp T1 T2 Dạng 3 : Tính lực đàn hồi của lò xo + Dùng F = k. l , với l là độ biến dạng của lò xo . Căn cứ vào toạ độ của vật để xác định đúng độ biến dạng . Fmax khi lmax , Fmin khi lmin . Dạng 4 : Cắt , ghép lò xo 1 1 1 + Cắt : k1l1 k2l2 knln + Ghép nối tiếp : + Ghép song song : k = k1 k2 k k1 k2 Dạng 5 : Con lắc quay + Tạo nên mặt nón có nửa góc ở đỉnh là , khi P Fđh Fht + Nếu lò xo nằm ngang thì Fđh Fht . 1 g + Vận tốc quay (vòng/s) N = 2 l cos 1 g + Vận tốc quay tối thiểu để con lắc tách rời khỏi trục quay N 2 l Dạng 6 : Tổng hợp nhiều dao động điều hoà cùng phương ,cùng tần số + Tổng quát : AX = A1 cos 1 A2 cos 2 An cos n , AY = A1 sin 1 A2 sin 2 An sin n 2 2 2 AY A = AX AY , tan = lưu ý xác định đúng góc dựa vào hệ toạ độ XOY Y AX X Chuyên đề 6 : Con lắc đơn Dạng 1: Tính toán liên quan đến chu kỳ, tần số , năng lượng , vận tốc , lực căng dây : 2 1 l g 2 + Chu kỳ T = = 2 + Tần số góc  + Góc nhỏ : 1-cos 0  f g l 2 2 + Cơ năng E = mgl(1- cos ) , khi nhỏ thì E = mgl 0 , với s /l . 0 0 2 0 0 + Vận tốc tại vị trí là v = 2gl(cos cos 0 ) + Lực căng dây T = mg(3cos 2cos 0 ) 1 + Động năng E mv 2 + Thế năng E mgl(1 cos ) đ 2 t T 1 2 2 + Năng lượng Eđ và Et có tần số góc dao động là 2 chu kì . Trong 1 chu kì W W m A hai lần ( dùng 2 đ t 4 đồ thị xác định thời điểm gặp nhau). Khoảng thời gian giữa 2 lần liên tiếp mà động năng bằng thế năng là T/4 Dạng 2 : Sự thay đổi chu kỳ T h + Đưa xuống độ sâu h : đồng hồ chậm , mỗi giây chậm T 2R T h + Đưa lên độ cao h : đồng hồ chậm , mỗi giây chậm T R
5. T t 0 + Theo nhiệt độ : , khi t 0 tăng thì đồng hồ chậm mỗi giây là , khi nhiệt độ giảm đồng hồ T 2 nhanh mỗi giây là . T l g + Nếu cho giá trị cụ thể của g và l khi thay đổi thì T 2l 2g Dạng 3 : Phương pháp gia trọng biểu kiến + Con lắc chịu thêm tác dụng của lực lạ f ( lực quán tính, lực đẩy Archimeder, lực điện trường ) , ta xem con lắc dao f động tại nơi có gia tốc trọng lực biểu kiến g ' g . m l + Căn cứ vào chiều của f và g tìm giá trị của g ' . Chu kỳ con lắc là T = 2 g ' l l cos + Con lắc đơn đặt trong xe chuyển động với gia tốc a = const : T = 2 2 , với là vị trí cân bằng của g ' g a con lắc tan = g a.cos + Con lắc treo trên xe chuyển động trên dốc nghiêng góc , vị trí cân bằng tan  = ( lên dốc lấy dấu + , g asin g sin xuống dốc lấy dấu - ) , g ' ( lên dốc lấy dấu + , xuống dốc lấy dấu - ) β x cos Dạng 4 : Viết phương trình dao động s = s0 cos(t ) hay 0 cos(t ) v 2 + Tính s = s 2 + Thường chọn gốc thời gian khi vật qua vị trí cân bằng theo 0  2 chiều dương thì 0 y v0 + Tìm từ điều kiện ban đầu : s0 Acos và v0 Asin tan s0 Thường dùng s0 và v0 >0 (hay v0<0) Dạng 5 : Con lắc trùng phùng + Hai con lắc cùng qua vị trí cân bằng cùng chiều sau nhiều lần: thời gian t giữa 2 lần gặp nhau liên tiếp t = n1T1 n2T2 n1,n2 lần lượt là số chu kì 2 con lắc thực hiện để trùng phùng n1 và n2 chênh nhau 1 đơn vị, nếu T1 T2 thì n2 n1 1 và ngược lại I + Con lắc đơn đồng bộ với con lắc kép khi chu kì của chùng bằng nhau , lúc đó l Md
6. Chyên đề 7 : Sóng cơ học Dạng 1: Viết phương trình sóng . Độ lệch pha 2 d + Nếu phương trình sóng tại O là u Acos(t ) thì phương trình sóng tại M là u Acos(t  ) . Dấu 0 M  (–) nếu sóng truyền từ O tới M, dấu (+) nếu sóng truyền từ M tới O. 2 d + Độ lệch pha giữa 2 điểm nằm trên phương truyền sóng cách nhau khoảng d là  - Nếu 2 dao động cùng pha thì 2k - Nếu 2 dao động ngược pha thì (2k 1) Dạng 2 : Tính bước sóng , vận tốc truyền sóng, vận tốc dao động v + Bước sóng  vT + Khoảng cách giữa n gợn sóng liên tiếp nhau ( 1 nguồn) là (n-1)  f + Vận tốc dao động u' Asin(t ) Dạng 3 : Tính biên độ dao động tai M trên phương truyền sóng D 2 + Năng lượng sóng tại nguồn O và tại M là : W kA2 ,W kA2 , với k = là hệ số tỉ lệ , D khối lượng riêng 0 0 M M 2 môi trường truyền sóng + Sóng truyền trên mặt nước: năng lượng sóng giảm tỉ lệ với quãng đường truyền sóng. Gọi W năng lượng sóng cung 2 W 2 W rA cấp bởi nguồn dao động trong 1s. Ta có kAA , kAM , AM AA 2 rA 2 rM rM + Sóng truyền trong không gian (sóng âm) : năng lượng sóng giảm tỉ lệ với bình phương quãng đường truyền sóng. Ta 2 W 2 W rA có kAA 2 , kAM 2 , AM AA 4 rA 4rM rM Chuyên đề 8 : Giao thoa sóng cơ Dạng 1: Tìm số điểm cực đại , cực tiểu trên đoạn thẳng nối 2 nguồn kết hợp S1S2 l * Nếu 2 nguồn lệch pha nhau : l l l 1 l 1 + Số cực đại k + Số cực tiểu k  2  2  2 2  2 2 Dạng 2 : Tìm số đường hyperbol trong khoảng CD của hình giới hạn + Tính d1 , d2 + Nếu C dao động với biên độ cực đại : d1 – d2 = k.λ ( cực tiểu d1 – d2 = (k+1/2).λ ) d d + Tính k = 1 2 , lấy k là số nguyên  + Tính được số đường cực đại trong khoảng CD Dạng 3 : Tìm số đường hyperbol trong khoảng CA của hình giới hạn + Tính MA bằng cách : MA – MB = CA – CB + Gọi N là điểm trên AB, khi đó : NA-NB = k.λ, ( cực tiểu (k+1/2).λ ) NA + NB = AB + Xác định k từ giới hạn 0 ≤ NA ≤ MA Dạng 4 : Phương trình giao thoa + Hai nguồn : u1 acos(t ) , u2 acos(t) + Phương trình giao thoa : 2 d 2 d d d d d u acos(t 1 ) acos(t 2 ) 2acos( 2 1 ) cos(t 2 1 ) M   2  2  d d + Biên độ giao thoa A 2acos( 2 1 ) cùng pha 2k , ngược pha (2k 1) M 2  d d + Độ lệch pha giữa M với 2 nguồn cùng pha là = 2 1 
7. 2 2 2 Lưu ý: Tính biên độ giao thoa theo công thức tổng hợp dao động là AM = A1 A2 2A1 A2 cos( 2 1) d d Với 2 1 , 2 2 1  2  d d + Nếu 2 nguồn cùng pha thì độ lệch pha giữa sóng giao thoa với 2 nguồn là 1 2  Dạng 5 : Đồ thị xét trường hợp 2 nguồn kết hợp cùng pha, ngược pha * Cùng pha: + Vân giao thoa cực đại là các đường hyperbol , có dạng gợn lồi , đường trung trực của S1S2 là vân cực đại k = 0 + Vân giao thoa cực tiểu các đường hyperbol , có dạng gợn lõm * Ngược pha : đổi tính chất cực đại và cực tiểu của trường hợp cùng pha * Khoảng cách giữa các giao điểm của các nhánh hyperbol với luôn bằng nhau và bằng  / 2 Chuyên đề 9 : SÓNG DỪNG + Phương trình sóng dừng: uM utM u pxM . Vật cản cố định ( u px u px ) . Vật cản tự do ( u px u px ) d l d uM = -2sin2π .sin(ωt-2 ) : vật cản cố định uM = 2acos2 .cos(ωt-2 ) : vật cản tự do    A B AB = l , MB = d , B vật cản + Điều kiện xảy ra sóng dừng :  M 1  -Hai đầu cố định: l = k , k bó , k bụng , (k+1) nút - Một đầu tự do : l = (k ) , k bó, (k +1) nút , ( k+1) bụng 2 2 2 - Vật cản cố định là điểm nút, vật cản tự do là điểm bụng. Khoảng cách giữa 2 nút, 2 bụng là k , khoảng cách từ 1   điểm bụng đến 1 điểm nút là 2 4 A P + Từ điều kiện xảy ra sóng dừng , tìm tần số các hoạ âm fn nf0 N N N N N 1.Hai đầu cố định : fcb = v/2l ,các hoạ âm fn = nv/2l (n N) B B B B fsau – ftr = fcb 2. Một đầu tự do : fcb = v/4l ,các hoạ âm fn = (2n+1)v/4l (n N) . fsau – ftr = 2fcb 3.Hai đầu tự do : fcb = v/2l ,các hoạ âm fn = nv/2l (n N) Cách xác định 2 đầu tự do hay cố định : f Tính f = f – f , Lập tỉ số n . Kết quả là các số : 0,5 ; 1,5 ; 2,5 ; 3,5 dây có 1 đầu tự do, 1 đầu cố định . Kết sau tr f quả là các số : ; 1 ; ; 2 ; ; 3 ; 4 dây có 2 đầu cố định ( hoặc 2 đầu tự do ). * Sóng âm : v vthu cost * Hiệu ứng Doppler: fthu = f ph ,  t góc hợp bởi vthu với đường thẳng nối nguồn và bộ phận thu ,  ph v  v phat cos ph góc hợp bởi v phat với đường thẳng nối nguồn và bộ phận thu . - Lại gần thì lấy (+, -) , tiến xa thì lấy ( - , + ) - Dùng công thức cộng vận tốc ( ví dụ như có gió )
8. Chuyên đề 10 : MẠCH RLC NỐI TIẾP Dạng 1 : Viết biểu thức i hay u Nếu i = I0 cost thì dạng của u là u = U0 cos(t ) . Hoặc u = U0 cost thì dạng của i là là i = I0 cos(t ) U0 U0 Z L ZC Với I0 và tan ( Khi đoạn mạch không có phần tử nào thì điện trở của Z 2 2 R r (R r) (Z L ZC ) phần tử đó bằng không) + Có thể dùng giản đồ vector để tìm (U R vẽ trùng trục I , U L vẽ vuông góc trục I và hướng lên, UC vẽ vuông góc trục và hướng xuống , sau đó dùng quy tắc đa giác ). Nếu mạch có r ở cuộn dây thì giản đồ như sau: UL U UR Ur + Lưu ý : Khi 1 đại lượng biến thiên theo thời gian ở thời điểm t0 tăng thì đạo hàm bậc nhất của nó theo t sẽ dương và ngược lại. Dạng 2 : Tính toán các đại lượng của mạch điện I U + I = 0 , U = 0 , P = UIcos , nếu mạch chỉ có phần tử tiêu thụ điện năng biến thành nhiệt thì P = R I 2 2 2 R r R r + Hệ số công suất cos Z 2 2 (R r) (Z L ZC ) U U 2 + Chỉ nói đến cộng hưởng khi mạch có R+r = const và lúc đó : Z R r , 0 , I , P min max R r max R r 2 2 2 + Dùng công thức hiệu điện thế : U U R (U L UC ) , luôn có UR ≤ U + Dùng công thức tan để xác định cấu tạo đoạn mạch 2 phần tử : - Nếu mạch có L và C - Nếu 0 và khác mạch có R,C - Nếu 0 và khác - mạch có R,C 2 2 2 + Có 2 giá trị của (R , , f ) mạch tiêu thụ cùng 1 công suất , thì các đại lượng đó là nghiệm của phương trình P = R I 2 Dạng 3 : Cực trị 2 2 2 2 2 2 2 2 U U R Z L Z L R U U R ZC ZC R + UC max ' khi ZC + U L max ' khi Z L cos R Z L cos R ZC + Tổng quát : Xác định đại lượng điện Y cực trị khi X thay đổi - Thiết lập quan hệ Y theo X - Dùng các phép biến đổi( tam thức bậc 2 , bất đẳng thức, đạo hàm ) để tìm cực trị U 2 + P khi R = Z Z với mạch RLC có R thay đổi AB max 2R L C U 2 + P khi R + r = với mạch rRLC có R thay đổi AB max 2(R r) 2 U R 2 2 + PR max 2 2 khi R = r (ZL ZC ) với mạch rRLC có R thay đổi (R r) (Z L ZC ) + Có thể dùng đồ thị để xác định cực trị ( đồ thị hàm bậc 2) + Mạch RLC có ω thay đổi , tìm ω để : 1 1 R2 1. Hiệu điện thế hai đầu R cực đại : ω = 2. Hiệu điện thế hai đầu C cực đại : ω = LC LC 2L2 2 3. Hiệu điện thế hai đầu L cực đại : ω = 2LC R2C 2 Dạng 4 : Điều kiện để 2 đại lượng điện có mối liên hệ về pha
9. + Hai hiệu điện thế trên cùng đoạn mạch cùng pha : 1 2 tan 1 tan 2 1 + Hai hiệu điện thế trên cùng đoạn mạch vuông pha : 1 2 tan 1 2 tan 2 tan 2 tan + Hai hiệu điện thế trên cùng đoạn mạch lệch pha nhau góc : 1 2 tan 1 1 tan 2 tan Chuyên đề 11: Dao động điện từ Dạng 1 : Tính toán các đại lượng cơ bản + Chu kỳ T = 2 LC 1 1 1 2 2 2 + Tần số f = . Nếu 2 tụ ghép song song 2 2 2 . Nếu 2 tụ ghép nối tiếp fnt f1 f2 2 LC f s f1 f 2 + Bước sóng điện từ  c.T 2 .c LC . Để thu được sóng điện từ tần số f thì tần số riêng của mạch dao động phải bằng f 1 1 q2 1 1 Q2 + Năng lượng điện trường : W Cu 2 W CU 2 0 đ 2 2 C đ max 2 0 2 C 1 1 + Năng lượng từ trường : W Li 2 W LI 2 t 2 t max 2 0 1 1 1 q 2 1 1 1 Q2 1 + Năng lượng điện từ : W = Cu 2 + Li 2 = + Li 2 = CU 2 0 LI 2 . Vậy W W 2 2 2 C 2 2 0 2 C 2 0 đ max t max I + Liên hệ Q CU 0 0 0  Dạng 2 : Viết các biểu thức tức thời 1 + Phương trình q,, 2q 0, , Biểu thức q = q cos(t ) LC 0 , , + u = e- ri , Hiệu điện thế u = e = -L i ( do r = 0) + Cường độ dòng điện i = q q0 sin(t ) 1 1 q2 q2 + Năng lượng: W Cu 2 0 cos2 (t ) W cos2 (t ) , tần số góc dao động của W là 2 đ 2 2 C 2C đ T 1 q2 T chu kì . W = Li 2 0 sin2 (t ) W sin2 (t ) , tần số góc dao động của W là 2 , chu kì 2 t 2 2C t 2 q 2 Trong 1 chu kì W W 0 hai lần ( dùng đồ thị xác định thời điểm gặp nhau). Khoảng thời gian giữa 2 lần liên tiếp đ t 4C mà năng lượng điện bằng năng lượng từ là T/4 Chuyên đề 12 : Máy phát điện , máy biến áp , truyền tải Dạng 1 : Máy phát điện + Từ thông :  NBS cos(t )= 0 cos(t ) (Wb) với 0 NBS d + Suất điện động : e = - NBSsin(t ) = E sin(t ) với E NBS   ( nếu có n cuộn dây dt 0 0 0 mắc nối tiếp thì suất điện động cực đại là n E0 + Tần số của dòng điện do máy phát tạo ra là : f = np , n tốc độ quay của roto đơn vị vòng/s , p là số cặp cực từ + Mạch điện 3 pha : Nguồn và tải có thể mắc sao hay tam giác ( nguồn ít mắc tam giác vì dòng điện lớn) - Tam giác : ( U d U p , Id 3I p ) - Hình sao : (Ud 3U p , I d I p ) - Điện áp mắc và tải là U p 2 - Nếu dùng giản đồ vector thì mỗi đại lượng điện trong mạch 3 pha đối xứng có cùng độ lớn nhưng lệch pha 3 Dạng 2 : Máy biến áp U1 N1 + Liên hệ hiệu điện thế : ( N2 N1 : tăng áp ) U 2 N2
10. U I + Mạch thứ cấp kín và bỏ qua hao phí điện năng thì 2 1 U1 I 2 P U I cos + Tổng quát hiệu suất MBA là H = 2 2 2 2 P1 U1I1 coss 1 e N E N + Nếu điện trở thuần các cuộn dây nhỏ thì 1 1 1 1 e2 N2 E2 N2 + Nếu các cuộn dây có điện trở thuần : e1 xem như nguồn thu e1 u1 i1r1 , e2 xem như nguồn phát e2 u2 i2r2 . e1 u1 i1r1 N1 Vậy . Công suất 2 nguồn cảm ứng là như nhau e1i1 e2i2 e2 u2 i2r2 N2 Dạng 3 : Truyền tải điện năng P2 + Công suất hao phí trên đường dây : P R với cos là hệ số công suất của mạch điện , nếu u và i cùng (U cos )2 P2 pha thì P R ( P không đổi) u u U 2 1 2 iR + Độ giảm thế trên đường dây u = iR (R điện trở của 2 dây) . Ta có = iR + , nếu hiệu điện thế và cường độ dòng điện cùng pha thì RI = U1 U 2 Ptth Pph P + Hiệu suất truyền tải Htt = . Pph Pph Chuyên đề 13 : Thuyết tương đối m0 + Khối lượng tương đối tính m = m0 ( là khối lượng tĩnh) v2 1 c2 2 2 m0 2 + Năng lượng nghỉ E0 = m0c , năng lượng toàn phần E = mc = c v2 1 c2 2 2 4 2 2 + Hệ thức giữa năng lượng và động lượng E = m0 c p c 1 2 2 2 1 . + Động năng Wđ = mc – m0c = m0c 2 Khi v c thì năng lượng toàn phần gồm năng lượng nghỉ và động v 1 2 c 1 năng , động năng là ( m v2 ) 2 0 + Hệ quả của thuyết tương đối hẹp : v 2 - Chiều dài co theo phương chuyển động l = l0 1 l c 2 0 t0 - Thời gian dài hơn t t0 v2 1 c2