Đề kiểm tra tra giữa học kỳ II môn Ngữ văn Khối 12 - Năm học 2017-2018 (Có đáp án)

Nội dung text: Đề kiểm tra tra giữa học kỳ II môn Ngữ văn Khối 12 - Năm học 2017-2018 (Có đáp án)

1. ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN PHÚ ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II Trung tâm GDNN - GDTX Tân Phú MÔN: NGỮ VĂN – KHỐI 12 ( Buổi sáng ) (ĐỀ CHÍNH THỨC) NĂM HỌC 2017 - 2018 Thời gian : 90 phút ( Không kể thời gian phát đề ) I. PHẦN ĐỌC - HIỂU: (4 điểm) Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu: Có bao giờ chúng ta yêu thế gian này như yêu ngôi nhà có bếp lửa ấm áp của mình không? Có bao giờ chúng ta yêu nhân loại như yêu một người máu thịt của mình không? Chúng ta từng nói đến việc làm sao trở thành những công dân toàn cầu. Danh từ công dân toàn cầu rất dễ làm cho những ại đó lầm tưởng về một siêu nhăn trong những khía cạnh nào đấy. Nhưng bản chất duy nhất của một công dân toàn cầu là một người biết yêu thương thế gian này và luôn tìm cách cải biến thế gian. Có thể sẽ có những công dân kêu lên đầy bất lực: Ta chỉ là một sinh linh bé nhỏ làm sao ta có thể yêu thương và che chở cả thế gian rộng lớn nhường kia! Việc yêu thương và che chở cho cả thế gian có phải là một ước mơ hay một nhân cách hão huyền không? Không. Đó là một hiện thực và đó là một nguyên lí. Khi một con người yêu thương chân thực mảnh đất con người đó đang đứng dù chỉ vừa hai bàn chân thì người đó đã yêu cả trái đất này. Khi bạn yêu một cái cây bên cạnh bạn thì bạn yêu mọi cái cây trên thế gian. Khi bạn yêu thương một con người bên cạnh thì bạn yêu cả nhân loại. Và khi tất cả những con người dù bé nhỏ đến đâu yêu thương người bên cạnh thì tình thương yêu ấy sẽ ngập tràn thế gian này. Tình yêu thương nhân loại sẽ ngay lập tức trở nên hão huyền vă mang thói đạo đức giả khi chúng ta nói đến tình yêu thương đó mà không bao giờ chúng ta yêu thương nổi một người bên cạnh. Và thói đạo đức giả đang lan rộng trên thế gian chúng ta đang sống. Hãy cứu thế gian này khỏi những hận thù, những ích kỉ, những vô cảm và giá lạnh bằng những hành động cụ thể của mỗi con người đang sống trên thế gian này. Đấy là tiếng kêu khẩn thiết, đầy tình thương yêu và trách nhiệm của biết bao con người đang sống trên thế gian này. (Trích Cần một ngày hoà giải để yêu thương, dẫn theo http:// www.tuanvietnam.net, ngày 7/ 9/ 2010) Câu 1: Theo tác giả đoạn trích, phẩm chất cốt lõi của một “công dân toàn cầu” là gì? Câu 2: Chỉ ra và nêu tác dụng của một phép tu từ được sử dụng trong đoạn trích trên. Câu 3: Tác giả sử dụng thao tác lập luận nào khi bàn về “bản chất duy nhất của công dân toàn cầu”? Câu 4: Theo anh/ chị, thế hệ trẻ Việt Nam cần làm gì để trở thành “công dân toàn cầu”? Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày quan điểm của mình. II. PHẦN LÀM VĂN: (6 điểm) Nhận xét về nhân vật Tnú trong Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, có ý kiến cho rằng: Tnú là con người trung thực, gan dạ, dũng cảm, tuyệt đối trung thành với cách mạng. Ý kiến khác lại khẳng định: Tnú là con người có trái tim chan chứa tình yêu thương và sục sôi căm thù. Từ cảm nhận về hình tượng nhân vật Tnú, anh/chị hãy bình luận những ý kiến trên. - Hết - Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm Họ và tên thí sinh: Số báo danh:
2. ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN PHÚ ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II Trung tâm GDNN - GDTX Tân Phú MÔN: NGỮ VĂN – KHỐI 12 ( Buổi tối ) (ĐỀ CHÍNH THỨC) NĂM HỌC 2017 - 2018 Thời gian : 90 phút ( Không kể thời gian phát đề ) I. PHẦN ĐỌC - HIỂU: ( 4 điểm ) Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu từ Câu 1 đến Câu 4: Chuyện thường ngày Đi lễ chùa đầu năm là nét đẹp văn hóa tâm linh của người Việt từ xưa đến nay nhằm cầu tài lộc, sức khỏe, may mắn, thành đạt Đền, chùa cũng là nơi có tính thiêng, sự tôn nghiêm để những ai đến với không gian này cảm thấy an yên nhất, hướng tới điều tốt đẹp. Tuy nhiên, trải qua thời gian và gần đây, nhiều cô gái trẻ khi đi lễ tại đền, chùa vẫn có phong cách ăn mặc “thiếu vải”, váy áo lòe loẹt, ngắn cũn cỡn, xuyên thấu như đi vui chơi trong quán bar. Chính điều này đã tạo nên những làn sóng phản đối mạnh mẽ trong dư luận, là đề tài bàn tán chưa có điểm dừng và cũng là câu chuyện tốn nhiều giấy mực của báo giới. Những ngày vừa qua, nhiều hình ảnh các cô gái trẻ mặc váy ngắn, áo xuyên thấu hở nội y đi lễ chùa đã được cộng đồng mạng truyền tay nhau. Đó có thể là cô gái mặc áo lưới xuyên thấu, áo trễ vai, váy ngắn. Gần đây nhất, có hai bức ảnh đang gây “bão mạng” - đó là người phụ nữ còn trẻ, dắt theo một bé trai và đang trên đường hành lễ với trang phục khá kỳ cục, trên là áo nỉ dài tay, trùm một phần mông, dưới là quần tất 3D nhưng bị mặc kéo căng ra đến độ mỏng tang, lộ vùng nhạy cảm. Không chỉ phản cảm vì hở, mỏng, cái sự “khó nuốt” trong y phục còn ở chỗ cách chọn trang phục đã làm lộ vòng ba một cách thái quá - điều vốn không đẹp trong trang phục thông thường, lại càng khó chấp nhận trước chốn tâm linh. Bên cạnh đó, nhiều người cũng không thể trả lời được câu hỏi vì sao có một cô gái trẻ do vô tình hay cố ý khi mặc chiếc quần ngắn cũn cỡn tới đền, chùa kiểu mốt “không quần” đang thắp hương cúng vái. Chứng kiến những bức ảnh về cách ăn mặc của các cô gái trẻ trong lễ hội, đền chùa gần đây, tất cả chỉ biết lắc đầu ngao ngán và lên án kịch liệt vì hành động đó đã làm mất đi sự tôn nghiêm ở chốn thiêng liêng. Chính điều này làm cho nét đẹp văn hóa lễ chùa, văn hóa tâm linh nói chung bị ảnh hưởng và đây là một hiện tượng xấu cần dẹp bỏ. ( Viết bởi: Quỳnh Phạm, ngày 17 tháng 02, 2017- Suckhoedoisong.vn) Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản? Câu 2. Theo tác giả, điều gì đã tạo nên những làn sóng phản đối mạnh mẽ trong dư luận, là đề tài bàn tán chưa có điểm dừng và cũng là câu chuyện tốn nhiều giấy mực của báo giới? Câu 3. Theo anh/ chị, văn bản trên bàn luận về vấn đề gì? Tìm những từ ngữ thể hiện thái độ của mọi người khi chứng kiến điều đó? Câu 4. Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về văn hóa ăn mặc của giới trẻ hiện nay khi đến chốn tâm linh được gợi ra từ phần đọc hiểu trên. II. PHẦN LÀM VĂN: (6 điểm) Nhận xét về hình tượng rừng xà nu trong truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Trung Thành, có ý kiến cho rằng: Sức hấp dẫn của rừng xà nu chính là vẻ đẹp của một hình tượng thiên nhiên đặc trưng cho Tây Nguyên. Ý kiến khác thì nhấn mạnh: Hình tượng này gây ấn tượng bởi vẻ đẹp biểu trưng cho những con người Tây Nguyên dũng cảm, ngoan cường. Bằng cảm nhận về hình tượng này, anh (chị) hãy bình luận các ý kiến trên. - Hết - Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm Họ và tên thí sinh: Số báo danh:
3. ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN PHÚ HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II Trung tâm GDNN - GDTX Tân Phú MÔN :NGỮ VĂN 12 - GDTX NĂM HỌC:2017 – 2018 Thời gian làm bài : 90 phút ( Đề buổi SÁNG ) ( Đáp án gồm: trang ) I. Hướng dẫn chung: - Giám khảo cần nắm vững các yêu cầu hướng dẫn chấm để đánh giá bài làm của thí sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm. - Do đặc trưng bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm. Khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo. - Sau khi cộng điểm toàn bài, làm tròn đến 0,5 ( lẻ 0,25 làm tròn 0,5 ; 0,75 làm tròn thành 1,0). II. Đáp án và thang điểm: I. PHẦN ĐỌC - HIỂU: ( 4 điểm ) Câu 1: Theo tác giả đoạn trích, phẩm chất cốt lõi của một “công dân toàn cầu” là gì?(0.5đ) 1. Theo tác giả đoạn trích, phẩm chất cốt lõi của một "công dân toàn cầu" là biết yêu thương và luôn tìm cách cải biến thế gian này. Câu 2: Chỉ ra và nêu tác dụng của một phép tu từ được sử dụng trong đoạn trích trên.(1.0đ) Thí sinh cần chỉ ra và nêu tác dụng của một trong các phép tu từ sau: - Phép so sánh: Có bao giờ chúng ta yêu thế gian này như yêu ngôi nhà có bếp lửa ấm áp của mình không? Có bao giờ chúng ta yêu nhân loại như yêu một người máu thịt của mình không? Tác dụng: khiến cho câu văn giàu cảm xúc, gợi hình gợi cảm, tạo gần gũi thân mật khi đề cập đến một vấn đề thoạt nghe rất cao siêu: tình yêu thế gian yêu nhân loại. - Phép điệp cấu trúc câu: Có bao giờ Khi bạn yêu Tác dụng: liên kết và nhấn mạnh nghĩa tác dụng của tình yêu thương tạo nên giọng điệu nghị luận đầy nhiệt huyết. - Sử dụng câu hỏi tu từ: Có bao giờ ? Tác dụng: tác động mạnh mẽ đến tình cảm và lý trí của người đọc, góp phần làm nổi bật vấn đề, tăng sức thuyết phục cho lập luận . Câu 3: Tác giả sử dụng thao tác lập luận nào khi bàn về “bản chất duy nhất của công dân toàn cầu”? Bàn về "bản chất duy nhất của công dân toàn cầu", người viết sử dụng thao tác lập luận bác bỏ: từ việc nêu ý kiến cho rằng yêu thương nhân loại là một ước mơ hay nhân cách hão huyền, rằng mỗi người chỉ là một sinh linh nhỏ bé làm sao có thể yêu thương và che chở cho thế giới rộng lớn sau đó đưa ra lập luận để lật lại vấn đề. Điều này khiến cho lập luận trở nên thuyết phục, sắc bén, hấp dẫn.(0.5đ) Câu 4: Theo anh/ chị, thế hệ trẻ Việt Nam cần làm gì để trở thành “công dân toàn cầu”? Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày quan điểm của mình.(2.0đ) * Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: Viết đúng một đoạn văn khoảng 200 chữ; Trình bày rõ ràng, mạch lạc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp; Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc xích hoặc song hành.0.25 * Xđ vấn đề cần nghị luận: Những việc thế hệ trẻ Việt Nam cần làm để trở thành công dân toàn cầu. 0.25 * Triển khai vấn đề nghị luận: Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách. (1.0đ) Có thể theo hướng sau: - Giải thích: "công dân toàn cầu" là gì? + Công dân toàn cầu là những người sống, làm việc ở nhiều quốc gia khác nhau, có thể có một hoặc nhiều quốc tịch. Công dân toàn cầu là công dân có kiến thức nền tảng về các vấn đề văn hóa nhân loại có thể giao lưu học tập làm việc tại bất cứ quốc gia nào, có thể hòa nhập với công dân trên toàn thế giới, có năng lực giải quyết những vấn đề chung của nhân loại như : bảo vệ môi trường, chống chiến tranh, đẩy lùi dịch bệnh + Công dân toàn cầu là người coi những vấn đề của nhân loại là vấn đề của dân tộc mình, của cá nhân mình và biết suy nghĩ hành động vì một thế giới tốt đẹp hơn - Bàn luận:
4. * Tại sao lại cần thiết trở thành công dân toàn cầu? - Do quá trình toàn cầu hóa trên thế giới. Toàn cầu hóa là điều kiện vô cùng thuận lợi để mỗi công dân trở thành những công dân toàn cầu. Khi mà các rào cản biên giới được phá bỏ, hàng hóa, tiền tệ, thông tin, lao động được thông thoáng, sự phân công mang tính quốc tế thì không còn trở ngại gì để mọi công dân trở thành những công dân toàn cầu. Sự bùng nổ, phát triển chóng mặt của công nghệ thông tin, khoa học kỹ thuật làm cho cả Thế giới này nhỏ lại, “phẳng ra”, nó đã mở ra không biết bao nhiêu cơ hội cho con người, internet như là chìa khóa mở ra thế giới, vào kho báu tri thức của nhân loại. * Để trở thành "công dân toàn cầu" con người cần phải làm gì? - Cần xây dựng nền tảng tri thức phổ thông cơ bản, vững chắc; có ý thức cố gắng trong học tập, trau dồi kiến thức cho bản thân, những kiến thức của quốc gia dân tộc và cả những kiến thức trên thế giới, những xu hướng của toàn cầu. Bên cạnh việc tiếp thu, học hỏi kiến thức thì giới trẻ nhất thiết cần có những trải nghiệm trong cuộc sống để hình thành nên những kỹ năng sống. Hình thành tư duy toàn cầu, ý thức toàn cầu, ý thức dân tộc sao cho đúng đắn. - Cần có những hiểu biết về các nền văn hóa khác nhau trên thế giới; có những kĩ năng thiết yếu như kĩ năng giăi quyết vấn đề kĩ năng giao tiếp kĩ năng làm việc nhóm; kĩ năng thực hành, sáng tạo trong đó năng lực ngoại ngữ, năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông là cực kì quan trọng. Ngoài ra, cần phải bồi dưỡng những phẩm chất đạo đức mang tính cốt lõi: lòng tự trọng, tự tôn, tinh thần yêu nước, tinh thần trách nhiệm - Bài học nhận thức: + "Công dân toàn cầu" có thể hòa nhập vào thế giới phẳng nhưng vẫn giữ được bản sắc dân tộc của mình. Đây là một thách thức lớn đối với giới trẻ trong xu hướng hội nhập thế giới; Phê phán những ngưòi vì hiểu chưa đúng về khái niệm "công dân toàn cầu" nên đánh mất bản sắc dân tộc coi thưòng những giá trị văn hóa truyền thống của cha ông. + Công dân toàn cầu là ước mơ của người Việt trẻ cũng như mọi công dân trên thế giới này. Trở thành công dân toàn cầu là phù hợp với xu thế chung của thế giới. Phấn đấu để thực hiện mong muốn đó bằng những hành động, việc làm thiết thực. II. PHẦN LÀM VĂN: (6 điểm) Học sinh có thể có nhiều cách làm bài khác nhau nhưng cần đảm bảo được những yêu cầu sau: 1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. 2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Từ cảm nhận về hình tượng nhân vật Tnú trong Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, học sinh bình luận những ý kiến trong đề bài. 3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận * Yêu cầu cụ thể: Nhận xét về nhân vật Tnú trong Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, có ý kiến cho rằng: Tnú là con người trung thực, gan dạ, dũng cảm, tuyệt đối trung thành với cách mạng. Ý kiến khác lại khẳng định: Tnú là con người có trái tim chan chứa tình yêu thương và sục sôi căm thù. Từ cảm nhận về hình tượng nhân vật Tnú, anh/chị hãy bình luận những ý kiến trên. 1. Vài nét về tác giả, tác phẩm: - Nguyễn Trung Thành là nhà văn gắn bó mật thiết với Tây Nguyên. Chính tình yêu và sự hiểu biết sâu sắc mảnh đất này đã giúp nhà văn sáng tạo nên những hình tượng nghệ thuật đặc sắc. - Truyện ngắn Rừng xà nu được viết vào mùa hè năm 1965 khi đế quốc Mĩ bắt đầu ào ạt đổ quân vào miền Nam nước ta. Tnú là nhân vật trung tâm kết tinh vẻ đẹp của đan làng Xô Man, của nhân dân Tây Nguyên kiên cường, bất khuất. 2. Giải thích ý kiến: - Tnú là nhân vật kết tinh được những phẩm chất tiêu biểu nhất của con người Tây Nguyên thời chống Mĩ: vừa bất khuất, kiên trung, trọn đời gắn bó với cách mạng “trung thực, gan dạ, dũng cảm, tuyệt đối trung thành với cách mạng” vừa thủy chung, trong sáng, giàu tình nghĩa “chan chứa tình yêu thương”. - Đây là hai nhận xét khái quát về các khía cạnh khác nhau tạo nên vẻ đẹp ở nhân vật – một người anh hùng lí tưởng trong thời đại cách mạng.
5. 3. Cảm nhận về hình tượng nhân vật Tnú và bình luận về các ý kiến: a. Cảm nhận về hình tượng nhân vật Tnú: Hình tượng nhân vật Tnú được nhà văn khắc họa bằng hồi tưởng của mình và bằng lời kể giọng trầm bên bếp lửa của cụ Mết theo lối kể Khan “chuyện đời người đc kể trong một đêm”, ca ngợi phẩm chất anh hùng của người anh hùng bộ tộc. Nhờ lối trần thuật ấy Tnú hiện lên với sự kết tinh vẻ đẹp của 1 con người ưu tú của buôn làng có những nét tính cách độc đáo giàu chất sử thi. Qua lời kể của cụ Mết: Tnú là người Strá, mò côi cha mẹ từ nhỏ, lớn lên trong vòng tay của dân làng Xô Man “Đời nó khổ nhưng bụng nó sạch như nước suối làng ta”. Cuộc đời và số phận Tnú được dân làng XôMan truyền tụng như 1 thiên l/sử tr/thống của dân làng – giống như 1 truyền thuyết về người anh hùng. * Tnú là con người trung thực, gan dạ, dũng cảm, trung thành tuyệt đối với cách mạng: - Ngay từ nhỏ, Tnú bất chấp sự khủng bố gắt gao của kẻ thù (dù giặc treo cổ anh Xút, chặt đầu bà Nhan) nhưng Tnú vẫn hăng hái vào rừng tiếp tế cho cán bộ. Học chữ thua Mai, Tnú tự lấy đá đập vào đầu mình. Làm liên lạc, vì sự an toàn của cách mạng, Tnú “xé rừng mà đi”, “lựa chỗ thác mạnh mà bơi ngang, vượt lên trên mặt nước, cỡi lên thác băng băng như một con cá kình”. - Khi bị giặc bắt, Tnú vẫn kiên cường chịu đựng, không chịu khai nơi giấu cộng sản của dân làng. Gặp đau thương mất mát: vợ con bị giết, bản thân bị giặc tra tấn dã man nhưng Tnú vẫn không chịu khuất phục trước kẻ thù. - Sau khi vượt ngục, với đôi bàn tay tật nguyền, Tnú đã tham gia lực lượng giải phóng quân để chiến đấu trả thù nhà, nợ nước. Chính từ thực tế chiến đấu, Tnú đã vươn lên, nhận thức sâu sắc kẻ thù của cá nhân mình và kẻ thù chung của cả dân tộc. * Tnú là con người chan chứa tình yêu thương: - Tnú gắn bó với làng Xô Man: Người Strá đã nuôi Tnú khôn lớn. Xa làng đi chiến đấu, anh nhớ làng da diết. Sau 3 năm đi chiến đấu trở về làng anh vẫn nhớ rõ từng hàng cây, từng con đg, từng dòng suối, lòng anh hồi hộp xúc động khi nghe tiếng chày chuyên cần của người đàn bà Strá, của mẹ anh ngày xưa của Mai, của Dít;“ngực anh đập liên hồi, chân đi cứ vấp ngã”. - Tnú yêu thương vợ con tha thiết, anh sẵn sàng hi sinh tính mạng để bảo vệ, che chở cho vợ con. Chứng kiến cảnh giặc đánh đập vợ con một cách dã man, anh đã xông vào giữa bầy lang sói để cứu họ với hai bàn tay không. * Tnú, con người căm thù giặc sâu sắc và quyết tâm đánh giặc trả thù: - Càng đau thương, Tnú càng căm thù giặc. Vợ con anh bị giết hại, lòng căm hận đã biến đôi mắt anh “như 2 cục than đỏ, tay bóp nát trái vả lúc nào không biết”. - Khi bị băt 10 đầu ngón tay bị đốt cháy “anh không kêu lên một tiếng nào răng anh đa cắn nát môi anh rồi”. Mười ngón tay lành lặn là bàn tay tình nghĩa; bây giờ khi 10 ngán bị đốt cụt sẽ là bàn tay kiên cường trấn áp tiêu diệt kẻ thù. 10 ngón tay bị đốt cụt sẽ là 10 ngọn đuốc sáng dẫn đg cho dân làng Xô Man tiến lên quật khởi. - Yêu thg, căm hận sẽ biến thành hành động. Tnú thét lên xé lòng khiến anh và đồng bào anh dứt khoát đứng lên tiêu diệt kẻ thù. Chính từ thực tế chiến đấu, Tnú đã vươn lên, nhận thức sâu sắc kẻ thù của cá nhân mình và kẻ thù chung của cả dân tộc. * Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Nhân vật Tnú được xây dựng với cảm hứng ngợi ca, tự hào, giọng văn trang trọng, hùng tráng, say mê, đậm chất sử thi. b. Bình luận về các ý kiến: Hai ý kiến nhận xét về nhân vật Tnú đều chính xác. Mỗi ý kiến đề cập đến một khía cạnh của nhân vật, tuy khác nhau nhưng lại có mối liên hệ mật thiết, bổ sung cho nhau để cùng khẳng định vẻ đẹp lí tưởng của hình tượng. Nhân vật Tnú là một bước tiến mới trong sự nhận thức và biểu hiện những phẩm chất của một người anh hùng lí tưởng. Cuộc đời bi tráng của Tnú là sự minh chứng cho chân lí của thời đại đánh Mĩ: “Chúng nó đã cầm súng mình phải cầm giáo”. 4. Đánh giá: Xây dựng thành công nhân vật Tnú, nhà văn đã khắc họa được hình ảnh tiêu biểu của con người mang đậm dòng máu, tính cách của người dân Tây Nguyên. Qua hình tượng này, tác giả còn gợi ra số phân và phẩm chất của cả cộng đồng trong cuộc chiến đấu bảo vệ buôn làng. Nguyễn Trung Thành đã giúp người đọc thêm hiểu và thêm trân trọng con người Tây Nguyên với biết bao phẩm chất thật đẹp, thật cao quý. Lưu ý : - Hv có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận. (0,25) - Bài làm trình bày sạch đẹp, chữ viết rõ rang, đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. (0,25
6. ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN TÂN PHÚ HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II Trung tâm GDNN - GDTX Tân Phú MÔN :NGỮ VĂN 12 - GDTX NĂM HỌC:2017 – 2018 Thời gian làm bài : 90 phút ( Đề buổi TỐI ) ( Đáp án gồm: trang ) I. Hướng dẫn chung: - Giám khảo cần nắm vững các yêu cầu hướng dẫn chấm để đánh giá bài làm của thí sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm. - Do đặc trưng bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm. Khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo. - Sau khi cộng điểm toàn bài, làm tròn đến 0,5 ( lẻ 0,25 làm tròn 0,5 ; 0,75 làm tròn thành 1,0). II. Đáp án và thang điểm: I. PHẦN ĐỌC - HIỂU: ( 4 điểm ) Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản? - Phương thức biểu đạt chính: nghị luận 0,50 Câu 2. Theo tác giả, điều gì đã tạo nên những làn sóng phản đối mạnh mẽ trong dư luận, là đề tài bàn tán chưa có điểm dừng và cũng là câu chuyện tốn nhiều giấy mực của báo giới? - Theo tác giả, gần đây, nhiều cô gái trẻ khi đi lễ tại đền, chùa vẫn có phong cách ăn mặc “thiếu vải”, váy áo lòe loẹt, ngắn cũn cỡn, xuyên thấu như đi vui chơi trong quán bar. Câu 3. Theo anh/ chị, văn bản trên bàn luận về vấn đề gì? Tìm những từ ngữ thể hiện thái độ của mọi người khi chứng kiến điều đó? - Hiện tượng ăn mặc phản cảm ( thiếu văn hóa) của giới trẻ hiện nay khi đến chốn tâm linh. - Những từ ngữ thể hiện thái độ của mọi người khi chứng kiến: Tất cả chỉ biết lắc đầu ngao ngán và lên án kịch liệt. Câu 4. Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về văn hóa ăn mặc của giới trẻ hiện nay khi đến chốn tâm linh được gợi ra từ phần đọc hiểu trên. * Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: Viết đúng một đoạn văn khoảng 200 chữ; Trình bày rõ ràng, mạch lạc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp; Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc xích hoặc song hành.0.25 * Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Những việc thế hệ trẻ Việt Nam cần làm để trở thành công dân toàn cầu. 0.25 * Triển khai vấn đề nghị luận: Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách. (1.0đ) Có thể theo hướng sau: a. Giải thích: Văn hóa ăn mặc của giới trẻ hiện nay - Con người có văn hóa luôn kết hợp hài hòa hai yếu tố căn bản gồm: Một là hành vi ứng xử đúng mực, luôn nhã nhặn lịch thiệp, kính trên nhường dưới, biết tôn trọng thuần phong mỹ tục, cổ vũ cái tốt và đấu tranh chống cái xấu, có trách nhiệm công dân; Hai là hành động thiết thực nhằm quảng bá lối sống đẹp, có tri thức cao nhưng phải biết khuếch tán giá trị tri thức với cộng đồng. - Xã hội ngày càng phát triển, vấn đề ăn mặc càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Thậm chí, nó còn ảnh hưởng đến đông đảo tầng lớp nhân dân trong xã hội, nhất là giới trẻ. Tuy nhiên, ngày nay, cách ăn mặc của các bạn trẻ ngày càng có nhiều xu hướng đi ngược truyền thống. Điều này đặt ra nhiều vấn đề để chúng ta cần suy ngẫm. b. Phân tích, bàn luận: Tại sao một bộ phận giới trẻ hiện nay ăn mặc phản cảm ( thiếu văn hóa) khi đến chốn tâm linh như thế nào? - Một trong những điều cấm kị khi đến những khu vực tâm linh trên toàn thế giới, không chỉ riêng ở Việt Nam đó là phải ăn mặc trang phục nghiêm túc, thể hiện sự thành kính và văn hoá của người đến vãn cảnh chùa, cũng như sự tôn nghiêm của nơi thờ Đức Phật, thần linh. - Đầu tiên là chủ quan từ nhận thức, hiểu biết và trình độ văn hóa của người trong cuộc. Nhiều bạn trẻ không ý thức được hành vi của mình gây phản cảm, ảnh hưởng cộng đồng. Thứ hai, người trẻ đề cao cái tôi cá nhân
7. quá mức và cho rằng lên chùa là sở thích muốn làm gì cũng được. Họ quên ở chốn tâm linh mọi hành vi phải theo chuẩn mực của văn hóa. - Nguyên nhân khách quan dẫn đến những hành vi không đẹp một phần là công tác quản lý chưa tốt, đại diện ban tổ chức mới chỉ chú ý nhắc nhở vệ sinh công cộng, giữ gìn an ninh trật tự, mà chưa quan tâm cách ứng xử và trang phục của người đi lễ chùa. Một bộ phận cộng đồng thiếu trách nhiệm, ngại nhắc nhở. Từ đó, nhiều bạn trẻ không nhận ra việc làm sai của mình. Thậm chí, họ còn có cảm giác như được hậu thuẫn của đám đông. c. Bài học: Vây chúng ta cần phải làm gì và phải ăn mặc như thế nào khi đến chốn tâm linh ? - Vấn đề không phải chỉ là sự phản ánh phê phán trên truyền thông mà đủ, cũng khó để biết tới khi nào thì mới giáo dục cho hết những ứng xử lời ăn tiếng nói và ăn mặc nơi công cộng, đặc biệt là những nơi cần sự tôn nghiêm như chùa chiền . - Trong những trường hợp “nhức mắt” như thế, khi thấy những hành động ăn mặc phản cảm, chúng ta cần nhắc nhở nhẹ nhàng, lịch sự. Bạn trẻ nên mặc quần áo dài, kín cổ, không mặc áo ngắn tay, sát nách, quần soóc, váy ngắn. -Ngoài giáo dục từ nhà trường, gia đình, cơ quan đơn vị về văn hoá ứng xử nơi cộng đồng (ăn mặc, hành vi) thì chỉ có một việc đơn giản nhất là các đình chùa ấy phải có nội qui, sau nội qui là hành động, chẳng hạn như bảo vệ không cho phép những người không có hành vi văn hoá vào đền chùa, vào lễ hội Đình chùa dứt khoát từ chối những ai không có được tác phong, lễ nghi, ăn mặc đứng đắn vào chốn tôn nghiêm. -Tựu trung, con người có văn hóa không thể tách rời những tố chất cần thiết của tinh hoa truyền thống dân tộc, đồng thời cần khẳng định rằng trình độ tri thức cao luôn phải gắn liền lối sống nhân văn lương thiện, sống có ích cho gia đình và xã hội. II. PHẦN LÀM VĂN: (6 điểm) Học sinh có thể có nhiều cách làm bài khác nhau nhưng cần đảm bảo được những yêu cầu sau: 1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. 2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Từ cảm nhận về hình tượng Rừng xà nu trong Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, học sinh bình luận những ý kiến trong đề bài. 3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận * Yêu cầu cụ thể: Nhận xét về hình tượng rừng xà nu trong truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Trung Thành, có ý kiến cho rằng: Sức hấp dẫn của rừng xà nu chính là vẻ đẹp của một hình tượng thiên nhiên đặc trưng cho Tây Nguyên. Ý kiến khác thì nhấn mạnh: Hình tượng này gây ấn tượng bởi vẻ đẹp biểu trưng cho những con người Tây Nguyên dũng cảm, ngoan cường. Bằng cảm nhận về hình tượng này, anh (chị) hãy bình luận các ý kiến trên. 1. Vài nét về tác giả, tác phẩm: - Nguyễn Trung Thành là nhà văn gắn bó mật thiết với Tây Nguyên. Chính tình yêu và sự hiểu biết sâu sắc mảnh đất này đã giúp nhà văn sáng tạo nên những hình tượng nghệ thuật đặc sắc. - Truyện ngắn Rừng xà nu được viết vào mùa hè năm 1965 khi đế quốc Mĩ bắt đầu ào ạt đổ quân vào miền Nam nước ta. Cây xà nu là một hình tượng nổi bật và xuyên suốt tác phẩm. 2. Giải thích ý kiến: - Hình tượng cây xà nu là một loài cây đặc thù, tiêu biểu của miền đất Tây Nguyên. Cây xà nu còn mang ý nghĩa tượng trưng cho phẩm chất và số phận con người Tây Nguyên trong chiến tranh Cách mạng. - Đây là hai nhận xét khái quát về các khía cạnh khác nhau tạo nên vẻ đẹp hình tượng cây xà nu – một loại cây tiêu biểu cho vẻ đẹp hào hùng, đầy sức sống của thiên nhiên và con người Tây Nguyên. 3. Cảm nhận về hình tượng nhân vật cây xà nu và bình luận về các ý kiến: * Cảm nhận về hình tượng nhân vật cây xà nu: a. Cây xà nu gắn bó mật thiết với cuộc sống con người Tây Nguyên. - Cây xà nu hiện lên trong tác phẩm trước hết như một loài cây đặc thù, tiêu biểu của miền đất Tây Nguyên. Mở đầu và kết thúc tác phẩm cũng bằng hình ảnh của cây xà nu Cây xà nu, rừng xà nu như chính dân làng Xô man, như người dân Tây nguyên trên núi rừng trùng điệp: “đứng trên đồi xà nu ấy trông ra xa đến hết tầm mắt
8. cũng không thấy gì khác ngoài những đồi xà nu nối tiếp tới chân trời”.Qua hình tượng cây xà nu, nhà văn đã tạo dựng được một bối cảnh hùng vĩ và hoang dã đậm màu sắc Tây Nguyên cho câu chuyện. - Cây xà nu gắn bó thân thiết với cuộc sống người dân Tây Nguyên.Cây xà nu gần gũi với đời sống của người dân Xô Man, thấm sâu vào nếp suy nghĩ và cảm xúc của họ, là chứng nhân của những sự kiện quan trọng xảy ra với họ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ trường kì. xà nu là lá chắn để bảo vệ làng Xô man trước đạn pháo của giặc: “Cứ thế hai ba năm nay, rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn ra che chở cho làng”. - Cây xà nu có sức sống mãnh liệt: “trong rừng ít có loại cây sinh sôi nảy nở khỏe như vậy”. Đây là yếu tố cơ bản để xà nu vượt qua giới hạn của sự sống và cái chết. Sự tồn tại ngay trong sự hủy diệt: “Cạnh một cây xà nu mới ngã gục đã có bốn năm cây con mọc lên” b. Cây xà nu tượng trưng cho phẩm chất và số phận con người Tây Nguyên trong chiến tranh Cách mạng. - Thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi cho ta nghĩ đến đau thương mà đồng bào ta phải trải qua trong thời kì cách mạng miền Nam bị khủng bố khốc liệt.Trong bom đạn chiến tranh thương tích đầy mình, cây xà nu vẫn hiên ngang vươn lên mạnh mẽ như người dân Tây Nguyên kiên cường bất khuất, không khuất phục trước kẻ thù. - Cây xà nu rắn rỏi cùng đặc tính “ham ánh sáng” và khí trời của cây xà nu tựa như người Xô man chân thật, mộc mạc, phóng khoáng, yêu cuộc sống tự do.Tượng trưng cho niềm khao khát tự do, lòng tin vào lí tưởng Cách mạng của người dân Tây Nguyên, của đồng bào miền Nam. - Cây xà nu- rừng xà nu tầng tầng lớp lớp, kế tiếp nhau lớn lên trong bom đạn với một sức sống mãnh liệt không gì ngăn cản nổi gợi cho ta nghĩ đến sự tiếp nối của nhiều thế hệ người Tây Nguyên đứng lên đấu tranh giữ gìn xứ sở và truyền thống cha ông. - Sự tồn tại kì diệu của rừng xà nu qua những hành động hủy diệt, tàn phá của đạn đại bác thể hiện sự bất khuất, kiên cường, sự vươn lên mạnh mẽ của con người Tây Nguyên, của đồng bào miền Nam trong cuộc chiến đấu một mất một còn với kẻ thù. * Bình luận về các ý kiến: Hai ý kiến nhận xét về hình tượng cây xà nu đều chính xác. Mỗi ý kiến đề cập đến một khía cạnh của hình tượng này, tuy khác nhau nhưng lại có mối liên hệ mật thiết, bổ sung cho nhau để cùng khẳng định vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Tây Nguyên. 4. Đánh giá: - Nghệ thuật miêu tả cây xà nu: Kết hợp miêu tả bao quát lẫn cụ thể, phối hợp cảm nhận của nhiều giác quan; Miêu tả cây xà nu trong sự so sánh, ứng chiếu với con người. Các hình thức nhân hóa, ẩn dụ, tượng trưng đều được vận dụng nhằm thể hiện sống động vẻ hùng vĩ, khoáng đạt của thiên nhiên, đồng thời gợi nhiều suy tưởng sâu xa về con người, về đời sống. - Hình tượng cây xà nu tiêu biểu cho vẻ đẹp hào hùng, đầy sức sống của thiên nhiên và con người Tây Nguyên. Hình tượng cây xà nu được nổi bật trong sự hòa quyện nhuần nhuyễn chất thơ và chất sử thi, thể hiện rõ một phong cách văn xuôi vừa say mê, vừa trầm tư, vừa giàu tính tạo hình, vừa giàu sức khái quát của Nguyễn Trung Thành Lưu ý : - Hv có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận. (0,25) - Bài làm trình bày sạch đẹp, chữ viết rõ rang, đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. (0,25)