Giáo án môn Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 116+117: Văn bản Lượm - Năm học 2017-2016

Nội dung text: Giáo án môn Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 116+117: Văn bản Lượm - Năm học 2017-2016

1. Giáo án Ngữ văn 6 Ngày soạn: 06 tháng 3 năm 2016 Tiết 116, 117 : Văn bản : LƯỢM I. Mục tiêu : 1. Kiến thức: - Vẻ đẹp hồn nhiên, vui tươi, trong sáng và ý nghĩa cao cả trong sự hi sinh của nhân vật Lượm. - Tình cảm yêu mến, trân trọng của tác giả dành cho nhân vật Lượm. - Các chi tiết miêu tả trong bài thơ và tác dụng của các chi tiết miêu tả đó. - Nét đặc sắc nghệ thuật tả nhân vật kết hợp với tự sự và bộc lộ cảm xúc. 2. Kĩ năng: - Đọc diễn cảm bài thơ. - Tìm hiểu sự kết hợp giữa các yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm trong bài thơ. - Phát hiện và phân tích ý nghĩa của các từ láy, hình ảnh hoán dụ và những lời đối thoại trong bài thơ. 3. Thái độ: - GD HS tình cảm yêu mến, cảm phục, biết ơn những người đã chiến đấu, hi sinh vì tổ quốc. 4. Các năng lực cần phát triển. - Năng lực tự học. Năng lực giao tiếp. Năng lực giải quyết vấn đề. Năng lực sáng tạo. - Năng lực hợp tác. Năng lực tự quản lí bản thân. - Năng lực thưởng thức văn học/cảm thụ thẩm mĩ. II. Chuẩn bị : 1. GV: - Đọc và nghiên cứu văn bản. 2. HS: - Đọc và soạn bài theo câu hỏi SGK. III. Tiến trình tổ chức dạy - học: 1. Kiểm tra bài cũ: B. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: Soạn bài. Đồ dùng dạy học: Máy chiếu, phiếu học tập. Tranh ảnh về nhà thơ Tố Hữu, một số hình ảnh khác minh họa cho bài dạy. 2. Học sinh: Đọc, soạn bài theo hướng dẫn của GV. C. Phương pháp, kĩ thuật dạy học. - Giao nhiệm vụ, phương pháp đọc diễn cảm, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, thuyết trình, sử dụng ngôn ngữ giao tiếp, trình bày 1 phút, đọc hợp tác. D. TIEÁN TRÌNH CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC : 1. Ổn định tổ chức: - Kiểm tra sĩ số: -Sự chuẩn bị của học sinh. 2. Bài mới: *Giới thiệu bài: (2 phút) - Em hãy kể tên các anh hùng thiếu niên mà em biết. Cá nhân HS kể GV kết luận * Bài mới: Năm học 2015 - 2016
2. Giáo án Ngữ văn 6 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG Hoạt động 1: Đọc, tìm hiểu chung văn bản.: ( I- Đọc, tìm hiểu chung: dự kiến 10 phút) Bước 1: Hướng dẫn học sinh đọc: 1-Đọc văn bản và từ khó. ? Với văn bản này chúng ta cần đọc với giọng điệu như thế nào? (HS suy nghĩ cá nhân, trả lời và đọc mẫu), nếu hs trả lời chưa sát GV có thể định hướng lại: ->-GV định hướng: cần đọc với giọng đọc rõ ràng, diễn cảm, thể hiện cảm xúc của nhà thơ. Lời vui tươi, nhịp nhanh ở đoạn đầu và đoạn cuối; lời chậm, buồn ở đoạn giữa -Học sinh đọc bài -> Nhận xét cách đọc của bạn. - GV đọc mẫu một đoạn.(chọn đoạn Lượm hi sinh) 2, Tìm hiểu chung: - GV hướng dẫn HS tìm hiểu từ khó trong SGK. 1. Tác giả: Bước 2: Tìm hiểu chung: -GV nêu câu hỏi: Khi tìm hiểu về tác giả, tác phẩm, ta chú trọng tìm hiểu điều gì? (GV giao nhiệm vụ cho HS chuẩn bị ở nhà vào giấy khổ lớn, GV mời đại diện HS lên thuyết trình sản phẩm) 2. Tác phẩm: -GV định hướng: -Sáng tác năm 1949 (Trích tập thơ + Tác giả: cuộc đời, sự nghiệp sáng tác, phong Việt Bắc 1954). cách nghệ thuật. - Thể thơ: 4 tiếng. + Tác phẩm: hoàn cảnh sáng tác, thể loại, kiểu - PTBĐ: Biểu cảm kết hợp tự sự và miêu tả. văn bản, phương thức biểu đạt - Bố cục: GV: Dựa vào chú thích sgk và sự chuẩn bị của + Năm khổ thơ đầu: Hình ảnh Lượm các nhóm ở nhà, em hãy trình bày hiểu biết của trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ. mình về tác giả Tố Hữu và bài thơ Lượm? + Bảy khổ giữa: Hình ảnh Lượm trong -HĐHS: đại diện nhóm trình bày hiểu biết về chuyến công tác và sự hi sinh. tác giả và hoàn cảnh ra đời, thể thơ, PTBĐ, bố + Hai khổ cuối: Hình ảnh Lượm còn cục. sống mãi -GV nhận xét sự chuẩn bị của HS. - Sau khi HS trả lời, nhận xét và bổ sung, GV chuẩn kiến thức lên máy chiếu Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết văn II- Tìm hiểu chi tiết văn bản: bản (dự kiến 30 phút) Bước 1: Tìm hiểu cách phân tích bài thơ. GV: Định hướng cách tìm hiểu một bài thơ: - Xác định mạch cảm xúc của bài thơ. - Tìm từ ngữ, hình ảnh, chi tiết, nhịp điệu thể hiện nội dung, cảm xúc, tình cảm của nhà thơ theo mạch cảm xúc, bố cục (Khổ thơ), theo Năm học 2015 - 2016
3. Giáo án Ngữ văn 6 hình ảnh, hình tượng thơ. (Bổ dọc) HĐGV: Đối với bài thơ này ta nên chọn theo cách nào? HĐHS: trả lời. HĐGV: Nhận xét, định hướng phân tích theo hình ảnh chú bé Lượm và tâm trạng, cảm xúc của tác giả. Bước 2: ? Hình ảnh xuyên suốt trong bài thơ là hình ảnh 1, Hình ảnh chú bé Lượm: nào? Hình ảnh đó được nhà thơ thể hiện qua a, Trong cuộc gặp gỡ tình cờ với thời điểm nào? nhà thơ: -HS làm việc cá nhân và trả lời: 2 thời điểm: Trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ và trong chuyến liên lạc cuối cùng. ?GV: Y/c HS thảo luận nhóm: -Nhóm 1, 3: Hình ảnh Lượm trong đoạn thơ từ khổ thứ hai đến khổ 5 đã được miêu tả như thế nào qua cái nhìn của người kể (trang phục, hình dáng, cử chỉ, điệu bộ, lời nói)? Qua đó em cảm nhận Lượm là chú bé như thế nào? Phương diện Từ ngữ, hình Nhận xét ảnh Trang phục cái xắc xinh đơn giản, ngộ xinh, ca lô nghĩnh. đội lệch. Dáng điệu. loắt choắt, nhỏ bé, nhanh đầu nghênh nhẹn, tinh nghênh nghịch Cử chỉ, điệu chân thoăn nhanh nhẹn, bộ thoắt, huýt tươi vui, hồn sáo, cười híp nhiên, yêu mí đời Lời nói “ Cháu đi liên Tự nhiên, lạc chân thật Thích hơn ở nhà” Nghệ thuật: So sánh, từ láy, nhịp thơ nhanh Cảm nhận về Lượm: một em bé liên lạc hồn nhiên, vui tươi, say mê tham gia công tác kháng chiến thật đáng mến, đáng yêu. Hết tiết 1 Năm học 2015 - 2016
4. Giáo án Ngữ văn 6 Chuyển tiết 2 b, Hình ảnh Lượm trong chuyến Bước 3: công tác cuối cùng : -Nhóm 2, 4: Nhà thơ đã hình dung, miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm như thế nào? Hình ảnh Lượm gợi cho em cảm xúc gì? Phương diện Từ ngữ, hình Nhận xét ảnh Hoàn cảnh Thư đề khẩn cấp, khó thượng khẩn. khăn, nguy Đạn bay vèo hiểm. vèo. Hành động - Bỏ thư vào dũng cảm, bao nhanh nhẹn, hăng hái Vụt qua mặt quyết hoàn trận. thành nhiệm Cháu nằm vụ không nề trên lúa chặt nguy hiểm. bông. Nghệ thuật: Từ ngữ chọn lọc, gợi cảm; giọng thơ linh hoạt. Cảm nhận về Lượm: Gan dạ, dũng cảm. -HĐHS: Thảo luận, đại diện nhóm trình bày trên giấy A0 có kẻ sẵn bảng, nhóm còn lại nhận xét. Sau khi đại diện nhóm trình bày HS khác có thể đưa ra câu hỏi phát vấn y/c nhóm trình bày trả lời ( Nếu HS ko có câu hỏi thì GV có thể phát vấn để khắc sâu kiến thức). -Sau khi HS trình bày nội dung thảo luận, GV cho HS trình bày cảm nhận về khổ thơ: “Cháu nằm trên lúa đồng ” -HĐGV: Tư vấn, hỗ trợ. GV bình -GV nêu câu hỏi: Qua tìm hiểu trên, em hãy trình bày nét nghệ thuật đặc sắc và cảm nhận về nhận vật? -GV bình và chốt ý chuyển tiết. Nghệ thuật: Từ ngữ gợi hình, gợi cảm, biện pháp tu từ, đặc sắc; âm điệu thơ linh hoạt. Lượm- hình ảnh đẹp của thiếu niên Việt Nam đáng trân trọng, tự Năm học 2015 - 2016
5. Giáo án Ngữ văn 6 hào, ngợi ca. Theo em,nhà thơ có thái độ tình cảm như thế 2, Tình cảm của nhà thơ nào đối với chú bé Lượm ? Cặp đôi chia sẻ, tìm hiểu và trình bày Các cặp đôi khác nhận xét, bổ sung Gv kết luận và chốt * Trong cuộc gặp tình cờ: - cách xưng hô gần gũi -> tình cảm thân mật * Trong lần đi liên lạc và hi sinh - nhịp ngắn, đứt quãng - dùng thán từ -> Thái độ đau xót, đầy tiếc thương Em có nhận xét gì về 2 khổ thơ cuối bài, nó có ý nghĩa gì? * 2 Khổ thơ cuối bài Cá nhân HS suy nghĩ - Lặp cấu tứ, hình ảnh Trình bày 1 phút -> Lượm vẫn mãi sống mãi trong lòng mọi người. Hoạt động 3: HD HS tổng kết văn bản III, Tổng kết Hãy khái quát những nét đặc sắc về mặt nghệ thuật và nội dung trong toàn bài thơ Lượm? Cá nhân SH trình bày Ghi nhớ ( SGK) Hoạt động 4: HD luyện tập IV, Luyện tập Bài tập 1: 3 HS tập đọc Tập đọc diễn cảm bài thơ theo từng Các HS khác nhận xét, đánh giá đoạn thơ Bài tập 2 Viết đoạn văn trình bày cảm nhận Cá nhân HS hoạt động: viết và trình bày trước của em về nhân vật Lượm lớp. Hs khác nhận xét đánh giá. Gv kết luận, ghi điểm động viên Hoạt động 3: Củng cố, hướng dẫn học ở nhà. (Thời gian: 3’) ? Là thiếu niên Việt Nam em có suy nghĩ gì về hành động của mình trong thời kỳ hiện nay. -GV cho HS nghe bài hát: Kim Đồng. * HD soạn bài: Hoán dụ Soạn bài theo cách: trả lời lần lượt các câu hỏi trong sgk . Năm học 2015 - 2016